Tuần 3. Chiến thắng Mtao Mxây (trích Đăm Săn - sử thi Tây Nguyên)

Tiết 8,9 : Đọc văn :
CHIẾN THẮNG
MTAOMXÂY
Trích : Đam Săn
Sử thi Tây Nguyên - Êđê
I. Giới thiệu chung :
1. Giới thiệu sử thi dân gian :
Nhắc lại khái niệm sử thi ? Có mấy loại sử thi ? Tác phẩm tiêu biểu ?
Có hai loại : Sử thi thần thoại và sử thi anh hùng.
2. Tóm tắt sử thi Đam Săn:
Dựa vào tiểu dẫn, tóm tắt ngắn gọn nội dung sử thi Đăm Săn?
SGK
3. Đoạn trích : Chiến thắng MtaoMxây:
Đọc văn bản  Xác
định vị trí, nội dung,
bố cục đoạn trích?
- Vị trí, nội dung : Phần giữa tác phẩm - Kể về chuyện Đăm Săn đánh Mtao Mxây cứu vợ  niềm tự hào của dân làng về người anh hùng.
- Bố cục: 2 phần :
+ “Nhà Mtao Mxây…đem bêu ngoài đường” : Cuộc giao chiến giữa hai tù trưởng.
+ “Ơ nghìn chim sẻ…lần lượt ra về” : Thái độ dân làng và cảnh ăn mừng sau chiến thắng.
II. Đọc hiểu :
1. Cuộc giao chiến giữa hai tù trưởng :
 Nguyên nhân :
Nguyên nhân nào dẫn đến cuộc chiến tranh giữa hai tù trưởmg?
Mtao mxây cướp phá buôn làng, bắt HơNhị
 Danh dự bị xúc phạm, hạnh phúc gia đình, cuộc sống buôn làng bị đe dọa  buộc Đăm Săn chiến đấu  Cuộc chiến vì chính nghĩa.
 Trước khi vào cuộc chiến :
Cuộc giao chiến giữa hai
tù trưởng được mô tả
qua những chặng nào?
Em hãy phân tích lời nói của hai tù trưởng trước khi bước vào cuộc giao chiến? Nhận xét thái độ, nhân cách của họ?
Đăm Săn
Thái độ quyết liệt, dứt khoát, dồn kẻ thù vào cuộc giao đấu  Nhân cách đàng hoàng, thẳng thắng.
Mtao Mxây
Thái độ rụt rè, run sợ
Nhân cách hèn nhát, đê tiện, tầm thường.
 Diễn biến cuộc chiến :
Tóm tắt diễn biến cuộc chiến giữa hai tù trưởng? So sánh tài năng, phẩm chất của họ?
Hiệp
Đăm Săn
Mtao Mxây
1
Nhường quyền chủ động tấn công, giữ thái độ bình tĩnh, thản nhiên  bản lĩnh anh hùng.
Tài năng kém cõi, huyênh hoang, kiêu hãnh
2,3
Tài năng điêu luyện, dũng mãnh, phi thường.
Thất thế.
4
Được thần linh giúp sức hạ được kẻ thù.
Chết
Chi tiết miếng trầu do HơNhị ném ra giúp Đăm
Săn tăng thêm sức mạnh và chi tiết ông Trời hiện
ra trong giấc mộng giúp chàng đánh thắng kẻ thù.
 Hai chi tiết này có ý nghĩa gì ?
Qua bốn hiệp đấu, em nhận xét gì về nghệ thuật mô tả trận đánh?Việc sử dụng nghệ thuật đó có giá trị biểu đạt như thế nào?
Mô tả trận đánh theo lối so sánh phóng đại, tượng trưng
 đề cao tài năng, phẩm chất của người tù trưởng anh hùng.
2. Thái độ dân làng và cảnh ăn mừng
sau chiến thắng :
Sau khi chiến thắng, Đăm săn đã nói gì với dân làng của Mtao Mxây? Họ đáp lời chàng thế nào? Phân tích cuộc hỏi đáp này?
Cuộc hỏi đáp này diễn ra bao nhiêu lần? Ở mỗi lần hỏi đáp có gì khác nhau? Em kết luận gì về thái độ dân làng ?
 Thái độ dân làng :
Tất cả đều hưởng ứng ra về
- đông vui
như đi hội
Cảnh dân làng ra về
được mô tả ra sao?
Thái độ hưởng ứng của dân
làng đã nói lên ý nghĩa gì?
Sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng
của cộng đồng và người anh hùng sử thi được toàn thể cộng đồng tôn vinh mến phục.
 Cảnh ăn mừng chiến thắng :
Theo lời kể của nghệ
nhân,cảnh ăn mừng chiến
thắng được diễn ra
như thế nào?
Nhộn nhịp, linh đình.
Tại sao đến phần cuối đoạn trích, tác giả sử thi lại chú ý nhiều đến việc miêu tả cảnh ăn mừng chiến thắng? Sự lựa chọn của tác giả sử thi đã mang lại ý nghĩa gì?
 Kể về chiến tranh nhưng luôn hướng về cuộc sống no đủ, thịnh vượng, sự đoàn kết, lớn mạnh của cộng đồng;
Trong lễ mừng chiến thắng, hình tượng
người anh hùng Đăm Săn được hiện
lên như thế nào? Bút pháp nghệ thuật
nào được sử dụng để miêu tả về người
anh hùng sử thi? Việc sử dụng nghệ
thuật đó có ý nghĩa gì?
Ca ngợi tầm vóc lớn lao của người anh hùng sử thi đối với lịch sử cộng đồng.
II. Tổng Kết :
Qua đoạn trích, điều gì đã thôi
Thúc ĐS chiến đấu và chiến
thắng kẻ thù?
Vì danh dự, vì hạnh phúc gia
đình, vì cuộc sống bình yên
của thị tộc khiến ĐS chiến
đấu và chiến thắng kẻ thù.
Em nhận xét gì về đặc
điểm ngôn ngữ, nghệ thuật
sử dụng trong sử thi ?
Ngôn ngữ trang trọng, giàu
hình ảnh, nhịp điệu + phép
so sánh phóng đại  Ca
ngợi người anh hùng sử thi.
SGK/36.