Tuần 3. Chiến thắng Mtao Mxây

CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY
(Trích Đăm Săn – sử thi Tây Nguyên)
Giáo viên thực hiện: Nguyễn Thị Trúc Phương
NGỮ VĂN 10
Trường THPT Nguyễn Bỉnh Khiêm
a.Nguyên nhân xảy ra cuộc chiến
II. ĐỌC HIỂU
1. Cuộc giao chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây
CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY
b. Diễn biến cuộc chiến
THẢO LUẬN NHÓM
Nêu diễn biến và kết quả cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây?
2:01
2:02
2:03
2:04
2:05
2:06
2:07
2:08
2:09
2:10
2:11
2:12
2:13
2:14
2:15
2:16
2:17
2:18
2:19
2:20
2:21
2:22
2:23
2:24
2:25
2:26
2:27
2:28
2:29
2:30
2:31
2:32
2:33
2:34
2:35
2:36
2:37
2:38
2:39
2:40
2:41
2:42
2:43
2:44
2:45
2:46
2:47
2:48
2:49
2:50
2:51
2:52
2:53
2:54
2:55
2:56
2:57
2:58
2:59
3:00
THẢO LUẬN NHÓM
Nêu diễn biến cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây?
b.Diễn biến cuộc chiến
Hiệp 1
-Khiêu khích để Mtao Mxây múa trước.
- Bị khích, múa “khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô”
-Bình tĩnh, thản nhiên, mỉa mai xem khả năng của đối thủ
-Khoe khoang, khoác lác, tự xem mình là tướng quen đánh trận, xéo nát đất đai thiên hạ.
=> Chủ động, tự tin.
=> Kém cỏi, tự cao, tự đại
CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY
b.Diễn biến cuộc chiến
Hiệp 2
- Múa khiên tài giỏi (vừa khỏe vừa đẹp) *
- Hốt hoảng bỏ chạy, bước cao bước thấp.Chém ĐS nhưng trượt chỉ trúng chão cột trâu.
-Được miếng trầu của Hơ Nhị tiếp sức ->càng mạnh thêm lên.*
- Cầu cứu Hơ Nhị ném trầu.
=> Nhanh nhẹn, mạnh mẽ.
=> Yếu sức, hèn hạ.
CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY
b.Diễn biến cuộc chiến
Hiệp 3
CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY

Múa khiên đuổi theo Mtao Mxây đâm mãi vẫn không thủng được y.
 Cuộc chiến giằng co, quyết liệt
Vừa chạy vừa chống đỡ
b.Diễn biến cuộc chiến
Hiệp 4
- Cầu cứu ông Trời -> được ông Trời mách nước ném chày vành vào tai MM*
Giáp sắt trở thành vô dụng.
( rơi loảng xoảng)
=> chiến thắng, xứng đáng là một anh hùng.
=> thất bại thảm hại, ê chề.
- Rượt đuổi, hỏi tội cướp vợ, giết và chặt đầu bêu ngoài đường.
-Tháo chạy, cùng đường, ngã lăn xuống đất, cầu xin tha mạng. Bị giết chết
CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY
ĐĂM SĂN
THẦN LINH
NHÂN DÂN


b.Diễn biến cuộc chiến
Kiên quyết thách đấu với MM
Tần ngần, do dự, đắn đo
Múa khiên vừa đẹp, vừa giỏi
Múa kém cỏi, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô

Ném chày mòn vào vành tai MM
Giáp sắt rơi loảng xoảng

Cắt đầu MM bêu ngoài đường

Tháo chạy, ngã lăn ra đất, van xin
Chém ĐS trượt, chỉ trúng chão cột trâu

Đâm trúng MM nhưng không thủng
b.Diễn biến cuộc chiến
c.Kết quả cuộc chiến:
CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY
Chủ động, dũng cảm, chiến thắng
Thụ động, hèn nhát,
thất bại
Chính nghĩa, cái thiện được ngợi ca.
Phi nghĩa, cái ác bị phê phán.
2.Hình tượng Đăm Săn trong tiệc ăn mừng chiến thắng
a.Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn với tôi tớ, dân làng Mtao Mxây
 Đăm Săn đã thu phục được lòng dân
-Ba lần đối thoại:
Dân làng Mtao Mxây tình nguyện, nể trọng, kính phục theo Đăm Săn
2.Hình tượng Đăm Săn trong tiệc ăn mừng chiến thắng
a.Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn với tôi tớ, dân làng Mtao Mxây
Đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối…. Tôi tớ mang của cải về nhiều như ong đi chuyển nước, như vò vẽ đi chuyển hoa, như bầy trai gái đi giếng làng cõng nước.
*Hình ảnh đoàn người trở về
2.Hình tượng Đăm Săn trong tiệc ăn mừng chiến thắng
a.Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn với tôi tớ, dân làng Mtao Mxây
*Hình ảnh đoàn người trở về:
đông đúc, dân làng khắp mọi nơi, các tù trưởng khác cũng đến.
2.Hình tượng Đăm Săn trong tiệc ăn mừng chiến thắng
a.Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn với tôi tớ, dân làng Mtao Mxây
Lòng mến phục, thái độ tin tưởng tuyệt đối mà mọi người dành cho Đăm Săn
Ơ các con, ơ các con, hãy đi lấy rượu bắt trâu! Rượu năm ché, trâu dâng một con để cúng thần, cáo tổ tiên, cầu sức khỏe cho ta mới đi đánh kẻ thù, bắt tù binh, xéo nát đất đai một tù trưởng nhà giàu về. Rượu bảy ché, trâu bảy con để dâng thần, cầu cho ta bình yên vô sự, nạn khỏi tai qua, lớn lên như sông nước, cao lên như cây rừng, không ai bì kịp. Hỡi anh em trong nhà, hỡi bà con trong làng, xin mời tất cả đến với ta!

2.Hình tượng Đăm Săn trong tiệc ăn mừng chiến thắng
b.Quang cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng:

Thế là, bà con xem, nhà Đăm Săn đông nghịt khách, tôi tớ chật ních cả nhà ngoài. Các khách tù trưởng đều từ phương xa đến. ……Chàng mở tiệc ăn uống linh đình, thịt lợn, thịt trâu ăn không ngớt, thịt lợn ăn đến cháy đen hết ống le, thịt dê ăn đến cháy đen hết ống lồ ô, máu bò máu trâu đọng đen khắp sàn hiên, dây cồng dây chiêng giăng như mạng nhện, chỉ vàng,chỉ đỏ như hoa dam piết. Cảnh đó, đời ông bác ông cậu xưa làm gì có!
2.Hình tượng Đăm Săn trong tiệc ăn mừng chiến thắng
b.Quang cảnh Đăm Săn ăn mừng
chiến thắng:
b.Quang cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng:
* Quang cảnh:
-Vật chất: giàu có
-Bạn bè: đông đúc
-Tôi tớ : chật ních cả nhà
-Tiệc tùng: linh đình
-Âm thanh: tiếng chiêng, tiếng cồng rộn rã, vui nhộn.*
=> Cuộc sống thịnh vượng, giàu có, sung túc, hùng mạnh.
2.Hình tượng Đăm Săn trong tiệc ăn mừng chiến thắng
b.Quang cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng:

* Hình ảnh Đăm Săn:
-Trang phục:
Ngực quấn chéo một tấm mền chiến, mình khoác một tấm áo chiến, tai đeo nụ, đủ giáo gươm.*
-Ngoại hình:
Chàng nằm trên võng, tóc thả trên sàn, hứng tóc chàng ở dưới đất là một cái nong hoa. Đôi mắt long lanh như mắt chim ghếch ăn hoa tre… Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ.
-Hành động:
Uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán.
Khí chất:
Đăm Săn là một dũng tướng chắc chết mười mươi cũng không lùi bước… Đăm Săn vốn đã ngang tàng từ trong bụng mẹ.
b.Quang cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng:

* Quang cảnh:
* Hình ảnh Đăm Săn:
Bản lĩnh, khí phách, trí tuệ và sức vóc hơn người.
Ca ngợi người anh hùng Đăm Săn nổi bật giữa cộng đồng, thị tộc, không chỉ được thần linh yêu mến mà còn được nhân dân ủng hộ và tin yêu.
III.TỔNG KẾT
1.Nghệ thuật
-Giọng văn trang trọng hào hùng, ngôn ngữ giàu hình ảnh, dùng kiểu câu cảm thán, hô ngữ, liệt kê ….
-Sử dụng có hiệu quả lối miêu tả song hành, đòn bẩy, thủ pháp so sánh, phóng đại, đối lập, tăng tiến….
2. Nội dung
Đoạn trích khẳng định sức mạnh và ngợi ca vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn – một người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc, xứng đáng là người anh hùng mang tầm vóc sử thi của dân tộc Ê đê thời cổ đại.
01
Bài tập củng cố

 SỬ THI ĐĂM SĂN
02
03




04Slide 31
05
06
07
Đăm Săn thuộc thể loại sử thi nào?

IV. LUYỆN TẬP
Câu 1: Vật nào sau đây trong đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây được xem là thần kì?
a. Chày
b. Cồng Hlong
c. Miếng trầu
d.Khiên
Câu 2: Tại sao muốn chiến thắng Mtao Mxây mà Đăm Săn lại không nhân cơ hội đâm lén y?
a.Vì sợ võ nghệ của Đăm Săn
b.Vì trọng danh dự
c. Vì dân làng Mtao Mxây ngăn cản
d.Vì không có thời cơ thích hợp
IV. LUYỆN TẬP


Câu 3: Ở đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây, vai trò của nhân vật


ông Trời trong cuộc chiến của Đăm Săn là:


a.Góp phần hạn chế sức mạnh của kẻ thù đối nghịch với người


anh hùng.


b.Người giúp đỡ các nhân vật hiền lành, lương thiện trong lúc


gian nan.


c. Thể hiện uy lực của thần linh trong việc quyết định những


chiến thắng của nhân vật anh hùng.


d. Cố vấn, phù trợ cho nhân vật anh hùng.
IV. LUYỆN TẬP

Câu 4:
Chứng mình rằng việc thần linh xuất hiện là 1 biện pháp nghệ thuật phổ biến trong nhiều thể loại tự sự dân gian. Sự trợ giúp này có làm lu mờ vai trò người anh hùng không?

Chi tiết này thể hiện sự gần gũi, mật thiết giữa con người với thần linh. Đó là dấu vết của tư duy thần thoại cổ sơ, của một xã hội chưa có sự phân hóa giai cấp rạch ròi.
Sự trợ giúp này không làm mờ vai trò của người anh hùng vì thần linh chỉ đóng vai trò gợi ý, cố vấn, kết quả của cuộc chiến vẫn phụ thuộc vào hành động của người anh hùng → góp phần đề cao vai trò của người anh hùng
IV. LUYỆN TẬP
Câu 5: Ở đoạn trích Chiến thắng Mtao- Mxây tác giả dân gian dành nhiều câu miêu tả cảnh ăn mừng chiến thắng hơn cảnh đổ máu trong giao tranh là vì:
a. Họ không có mặt ở đó vì bận lao động sản xuất.
b. Họ không am hiểu cách giao chiến giữa hai tù trưởng.
c. Họ xem trọng cuộc sống thịnh vượng no đủ, sự lớn mạnh của cộng đồng.
d. Họ không xem trọng cuộc giao tranh vì họ biết chắc tù trưởng của họ sẽ thắng.
IV. LUYỆN TẬP
IV. LUYỆN TẬP
Câu 6: Đọc đoạn văn sau: Bắp chân chàng to bằng cây xà ngang, bắp đùi chàng to bằng ống bễ, sức chàng ngang sức voi đực, hơi thở chàng ầm ầm tựa sấm dậy….
Biện pháp tu từ được dùng là:
a. Biện pháp so sánh
b. Biện pháp phóng đại
c. Biện pháp nhân hóa
d. Biện pháp so sánh và phóng đại
Văn hóa cồng chiêng của nhân dân Ê Đê
Âm nhạc Tây Nguyên ( Đàn Tơ Nưng)
Sinh hoạt cộng đồng
Trang phục phổ biến của đồng bào Tây Nguyên
Sinh hoạt cộng đồng
Sinh hoạt văn hóa trong nhà rông của đồng bào các dân tộc *
01
Đăm Săn đã dùng vũ khí gì để tiêu diệt được kẻ thù?
02
Đăm Săn là sử thi viết về
đề tài gì?
03
Ở hiệp đấu thứ nhất, Đăm Săn và Mtao Mxây tranh tài bằng cách nào ?
04
Đăm Săn phải lấy hai người vợ của chú theo tục lệ nào của người Tây Nguyên?
05
Điền vào chỗ trống:
Sử thi là tác phẩm ……… dân gian có quy mô lớn sử dụng ngôn ngữ có vần, nhịp xây dựng những hình tượng nghệ thuật hoành tráng, hào hùng kể về nhiều biến cố lớn diễn ra trong đời sống cộng đồng của cư dân thời cổ đại.
06
Đăm Săn đã được ai mách kế để tiêu diệt kẻ thù?
07
Tên gọi khác của Mtao Mxây là gì?
MTAO MXÂY
Bước cao bước thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông
Một lần xốc tới, chàng vượt một đồi tranh. Một lần xốc tới nữa, chàng vươt một đồi lồ ô. Chàng chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây. Chàng múa trên cao gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc… Khi chàng múa chạy nước kiệu, quả núi ba lần rạn nứt, ba đồi tranh bật rễ bay tung.*
Hiệp 2
ĐĂM SĂN
Chi tiết miếng trầu của Hơ Nhị ném cho Mtao Mxây nhưng lại lọt vào miệng Đăm Săn nói lên điều gì ?*
Chi tiết ông trời mách bảo cho Đăm Săn mang ý nghĩa gì ?* 
ĐĂM SĂN-NGƯỜI ANH HÙNG CHIẾN TRẬN
Đăm Săn, ngực quấn chéo mền chiến,
tai đeo nụ, đôi mắt long lanh, đầu đội khăn nhiễu ,bên mình gươm giáo.
ĐĂM SĂN *