Tuần 29. Về luân lí xã hội ở nước ta

Tiết 100
Về luân lí xã hội nước ta
Trích “Đạo đức và luân lí Đông Tây”
Phan Châu Trinh
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
- Phan Châu Trinh tự Tử Cán, hiệu Tây Hồ, biệt hiệu Hi Mã
- Quê: Phú Ninh, Quảng Nam
- Ông là nhà yêu nước và cách mạng lớn của lịch sử Việt Nam giai đoạn đầu thế kỉ XX
- Phan Châu Trinh sáng tác nhiều bằng chữ Hán, chữ Nôm, chữ Quốc ngữ
- Phong cách chính luận đầy tính chất hùng biện, lập luận đanh thép
Phan Châu Trinh
(1872 – 1926)
Nêu những nét chính về tác giả Phan Châu Trinh?
2. Tác phẩm
Vị trí: Thuộc phần ba của bài “ Đạo đức và luân lí Đông Tây”
Xuất xứ : Được Phan Châu Trinh diễn thuyết vào đêm 19/11/1925 tại nhà Hội Thanh niên ở Sài Gòn
Nêu vị trí và xuất xứ của văn bản?
II. Đọc hiểu
1. Đọc văn bản
2. Giải thích từ khó
3. Thể loại và bố cục
a. Thể loại : Văn chính luận ( Nghị luận về một vấn đề chính trị xã hội)
Phần 1: Ở Việt Nam chưa có luân lí xã hội
Phần 2: So sánh luân lí xã hội Châu Âu với nước ta
Phần 3: Giải pháp để Việt Nam có luân lí xã hội
b. Bố cục:
Xác định thể loại và bố cục của văn bản ?
Luận điểm 1
Luận điểm 2
Luận điểm 3
Tìm hệ thống luận điểm
của văn bản?
4.Phân tích
a. Luận điểm 1: Ở Việt Nam chưa có luân lí xã hội
+ “ tuyệt nhiên không ai biết đến”  Nhấn mạnh và khẳng định luân lí xã hội là khái niệm mới ở nước ta
+ cách lập luận: khẳng định trực tiếp, dứt khoát, mạnh mẽ
+ “ một tiếng bạn bè không thể thay cho luân lí xã hội”
 quan niệm phiến diện, hẹp hòi
Cách nêu vấn đề và phân tích luận điểm của tác giả bộc lộ quan niệm tư tưởng của một nhà Nho uyên bác và thức thời.
Nhóm 1
Tác giả
đã so sánh
và phân
tích 2 nền
luân lí xã
hội Đông
(nước ta)
và Tây (Âu
Châu và
Pháp) như
thế nào?
Nhóm 2
Tác giả lí
giải vì sao
dân ta chưa
có ý thức
đoàn thể,
ý thức dân
chủ kém?
Nhóm 3
Thái độ của
tác giả
trước
tình trạng
đó như
thế nào?
Hoạt động nhóm (5 phút)
b.Luận điểm 2: So sánh luân lí xã hội Âu Châu (Pháp) và ở nước ta
LLXX nước ta
LLXX Âu Châu
Điềm nhiên như kẻ ngủ
Rất thịnh hành
Phải ai tai nấy,
Gặp ai chết mặc ai
Gặp người bị nạn,
người yếu
Khi bị đè nén, áp bức

kêu nài, chống cự, thị oai.
Đòi công bằng

Chưa có đoàn thể
Có đoàn thể
Có công đức
Biết giữ lợi chung
Có ăn học
Ngơ mắt đi qua
Nguyên nhân tình trạng không biết đoàn thể, không trọng công ích ở nước ta
Trước đó:
ông cha ta có ý thức đoàn
thể, biết đến công ích
+góp gió làm bão
+giụm cây làm rừng
+không ai bẻ đũa cả nắm
+nhiều tay làm nên bộp
Về sau:
+bọn học trò ham quyền tước
ham bả vinh hoagiả dối nịnh hót
+bọn quan lại muốn giữ
túi tham của mình được đầy mãi
+bọn trí thức Tây học háo danh
+bọn quan lại = một lũ ăn cướp có
giấy phép
Thái độ của tác giả
+ Đối với bọn quan lại, tri thức Tây học: căm ghét cao độ, đả kích mạnh mẽ
+ Đối với nhân dân: vừa đau xót, cảm thông, vừa mỉa mai
Cách lập luận sắc sảo, dẫn chứng tiêu biểu, có sức thuyết phục
c. Luận điểm 3: Giải pháp
Mục đích: Nước Việt Nam được tự do độc lập
Giải pháp: Dân Việt Nam phải có đoàn thể
 phải truyền bá chủ nghĩa xã hội trong dân Việt Nam
Đoạn trích “ Về luân lí xã hội nước ta” toát lên dũng khí của một người yêu nước: vạch trần thực trạng đen tối của xã hội, đề cao tư tưởng đoàn thể vì sự tiến bộ, hướng về một ngày mai tươi sáng của đất nước. Qua đó, cũng thấy được một phong cách chính luận độc đáo: lúc từ tốn, mềm mỏng, lúc kiên quyết, đanh thép; lúc mạnh mẽ, lúc nhẹ nhàng mà đầy sức thuyết phục
III. T?ng k?t (ghi nh? sgk tr88)
IV. Luyện tập củng cố
Câu 2: Em hãy sơ đồ hoá hệ thống luận điểm của văn bản này?
Câu 1: Theo Phan Châu Trinh, luân lí Phương Tây đã phát triển qua mấy giai đoạn?
Hai
Ba
Bốn
Năm
- Xã hội chủ nghĩa rất thịnh hành
- Biểu hiện:”Mỗi khi … mới nghe”
- Nguyên nhân: Là vì người ta có
đoàn thể, công ích
- Nguyên nhân: Bọn vua quan muốn
giữ túi tham của mình được đầy
mãi nên thiết pháp luật, phá tan
tành đoàn thể của quốc dân
- Biểu hiện: “Người mình thì phải ai
tai nấy… đến mình”
Không hiểu nghĩa vụ của loài người,
nghĩa vụ của mỗi người trong nước