Tuần 29. Truyện Kiều (tiếp theo - Trao duyên)

T r a o
d u y ê n

Trích "truyện Kiều"
Nguyễn Du
T r a o d u y ê n

Trích "truyện Kiều"
Nguyễn Du
Tiết 85



I- Đọc - tìm hiểu chung:
Phần đầu
"Truy?n Ki?u"
+ Mở đầu cho "đoạn trường tân thanh"
15 năm lưu lạc của Thuý Kiều.


Khi gia đình
Kiều gặp
sự biến
+ Kiều quyết định bán mình chuộc cha.
+ Trao duyên cho em là Thuý Vân.
+ Đành xa lìa người trai đã thề nguyền, đính ước.
+ Từ câu 723 - 756/ 3254
1. Vị trí đoạn trích
“Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.
Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Chiếc vành với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ vật này của chung.
Dù em nên vợ nên chồng,
Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên.
Mất người còn chút của tin,
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.



Mai sau dù có bao giờ,
Đốt lò hương ấy so tơ phím này.
Trông ra ngọn cỏ lá cây,
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.
Hồn còn mang nặng lời thề,
Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai.
Dạ đài cách mặt khuất lời,
Rưới xin giọt nước cho người thác oan.
Bây giờ trâm gẫy g­¬ng tan,
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân !
Trăm nghìn gửi lại tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi !
Phận sao phận bạc như vôi !
Đã đành nước ch¶y hoa trôi lỡ làng.
¤i Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!”

“Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.
Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Chiếc vành với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ vật này của chung.
Dù em nên vợ nên chồng,
Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên.
Mất người còn chút của tin,
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.

Đặt vấn đề để trao duyên
(8 câu)
- Thuyết phục (4 câu)
- Trao kỷ
vật (6 câu)
1. Thuý Kiều trao duyªn cho Thuý Vân


Mai sau dù có bao giờ,
Đốt lò hương ấy so tơ phím này.
Trông ra ngọn cỏ lá cây,
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.
Hồn còn mang nặng lời thề,
Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai.
Dạ đài cách mặt khuất lời,
Rưới xin giọt nước cho người thác oan.
Bây giờ trâm gẫy g­¬ng tan,
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân !
Trăm nghìn gửi lại tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi !
Phận sao phận bạc như vôi !
Đã đành nước ch¶y hoa trôi lỡ làng.
¤i Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!”


- tâm sự với Thuý Vân (8câu)
hướng đến Kim Trọng
(8 c©u)
2. Diễn biến tâm trạng sau khi trao duyên
2. Bố cục : 2 phần
- 18 câu đầu: Kiều trao duyên cho Thuý Vân
16 câu cuối : diễn biến tâm trạng của Kiều
sau khi trao duyên
+ "lạy - thưa": thái độ của người dưới với người trên
II. đọc hiểu văn bản:
1. 12 câu thơ đầu: Kiều ngỏ lời với em
Ngôn ngữ của Kiều rất sắc sảo thể hiện thái độ bối rối, thẹn thùng của Kiều về điều sắp nói với Vân. Hành động "lạy - thưa" của Kiều vừa tạo ra không khí thiêng liêng, vừa chứng tỏ điều mà Kiều sắp nói vô cùng hệ trọng.
+ "chịu lời": nhận lời nhưng người nhận lời sẽ chịu thiệt thòi.
+ "Cậy ": Nhờ, tin tưởng, ngu?i duy nhất có thể giúp
* 2 câu đầu:
6 câu tiếp: Lời tâm sự với em
- Những kỉ niệm tình yêu:
Khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước
Khi đêm chén thề
Tình yêu sâu nặng , gắn bó
- Cảnh ngộ hiện thực của Kiều:
+ "sự đâu sóng gió bất kì"
+ "Giữa đường đứt ghánh
tương tư"
"Hiếu - Tình khôn lẽ vẹn hai"
Tình yêu của Thuý kiều dành cho Kim trọng rất sâu sắc nhưng gia đình xảy ra tai biến, Kiều bắt buộc phải lựa chọn giữa tình và hiếu nên nàng đã nhờ Thuý Vân chắp mối duyên ấy với Kim Trọng thay cho mình.
4 câu cuối: Kiều thuyết phục em
Lí do Kiều thuyết phục Thuý Vân nhận lời mình
+ Ngày xuân còn dài: Vân còn trẻ
+ Tình máu mủ: tình cảm chị em Vân
+ Chị dù thịt nát xương mòn.: Nếu Vân nhận lời, Kiều có chết cũng cam lòng
Lời thuyết phục của Kiều vừa có lí vừa có tình, đặt Thuý Vân vào sự đã rồi, khó lòng Thuý Vân có thể từ chối được.

12 câu thơ đầu là những lời ngỏ của Thuý Kiều với Thuý Vân về việc trao duyên. Thuý Kiều là người sắc sảo, sống trọn nghĩa vẹn tình nên trước sự tai biến của gia đình, nàng đã rơi vào bi kịch tình yêu rất đau đớn: hi sinh tình yêu vì chữ hiếu trong khi tình yêu của nàng đã quá sâu đậm.
6 câu cuối: Kiều trao kỉ vật cho em
Kỉ vật: chiếc vành, bức tờ mây, phím đàn, mảnh hương nguyền
Mỗi vật đều gắn với những kỉ niệm tình yêu được Kiều rất trân trọng và giữ gìn như báu vật.
+ Tâm sự nỗi đau mong Thuý Vân cảm thông:
->Thuý Kiều đã cậy nhờ, đồng thời thiết tha mong em tiếp nối tơ duyên dang dở của mình "tơ thừa mặc em".
Thuý Kiều thuyết phục về tình cảm. Xin em gánh đỡ gánh "tình". Nếu Thuý Vân nhận, Kiều sẽ yên tâm (Kiều chọn gánh "hiếu"). Vân vì Kiều cũng là vì gia đình.
+ Hiếu - tình:
Kể lại chuyện tình cảm cùng sự biến ...
"Giữa đường đứt gánh","sóng gió bất kì" ->
nói lên nỗi ngang trái, dở dang, chia lìa.
“Sự đâu sóng gió bất kỳ”
b- Thuý Kiều thuyết phục, trao kỷ vật
và tâm tỡnh với Thuý Vân:
Tỡnh chị em (thay chị, "xót tỡnh máu mủ")
- Trao kỉ vật :
+ Dể Vân không bị khó xử khi gặp
chàng Kim (kỷ vật làm tin).
+ Thể hiện thái độ dứt tỡnh.
-Thuyết phục:
Ngày xuân còn dài (trẻ, son rỗi)
Dự báo sẽ hạnh phúc "Ngậm cười", "thơm lây"
Câu hỏi:


Tr? lời:
=> Sự chu đáo, hi?u cho ngư?i khỏc
Theo em việc Kiều trao kỷ vật
cho Thuý Vân có mấy lý do ???
+Tâm sự về nỗi đau khủng khiếp:
Nếu phải xa lìa tình yêu, đối với Kiều coi như đã chết !
- “thÞt n¸t x­¬ng mßn”
“chÝn suèi”
“mÖnh b¹c”
- “MÊt ng­êi”
- "Hồn"
- "Nát thân bồ liễu"
- "Dạ đài"
- "thác oan"
? Càng thương Kiều, th?u hiểu Kiều đã hy sinh d?n m?c n�o khi phải dứt tình, trao duyên.
-Tâm sự với Võn:
Liên tiếp nhiều từ ngữ chỉ cái chết:
+Thái độ dứt khoát, suy nghĩ nhân hậu nhưng lòng yêu vẫn đau đớn, ai oán...
"Tơ duyên ngắn ngủi" ? chấm dứt nhân
duyên, không còn gì.
Nghệ thuật :
Sù ®èi lËp gi÷a h×nh t­îng tan vì, khæ ®au > <
víi qu¸ khø mÆn nång tha thiÕt. Và ®èi lËp
c¸i nhiÒu víi c¸i Ýt ng¾n ngñi ë hai c©u b¸t (8).
Đau ®ín “B©y giê tr©m gÉy g­¬ng tan”
( t×nh hîp mµ ra tan gièng nh­ trâm gẫy, g­¬ng tan...
h÷u dông ra v« dông)
2. Kiều hướng đến Kim Trọng trong nỗi đau tuyệt vọng:
Mặn nồng " Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân".
-Thực tại:
-Quá khứ:
-Tương lai:
Kiều than thân, ai oán, thắc mắc:
"Phận sao, phận bạc như vôi" => oán số phận, oán chế độ phong kiến.
" Trăm nghìn gửi lạy tình quân"
= > Nguyễn Du thương Kiều là thế! Một người nhân đức, nghĩa
tình như vậy mà ra kẻ phụ tình bất đắc dĩ.
Mở đầu Kiều lạy Thuý Vân
*Hơn ai hết, Kiều hiểu Kim Trọng và Thuý Vân là những người tốt nên sẽ có cuộc sống êm ấm. Kiều yên tâm về cả hai người thân nếu tác thành được cho họ. Vậy mà Kiều phải lạy từng người một.
Lạy V©n, nghÞch c¶nh v× chÞ l¹y em
* Kiều và hai lần “lạy” trong ®o¹n trÝch:
Gần cuối Kiều lại lạy Kim Trọng
Lạy Kim Trọng để tạ lỗi.
“ Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
Với Kim Trọng nghìn lạy " bái vọng"
trong tâm tưởng- đau xót hơn lần lạy đầu.
Lạy Thuý Vân để nhờ
-T­ëng KiÒu ®· ®µnh: “n­íc ch¶y hoa tr«i” > < bËt lªn ®au ®ín:

“¤i kim Lang, hìi kim Lang
Th«i th«i thiÕp ®· phô chµng tõ ®©y! ”


Kiều nhận tội: "thiếp đã phụ chàng từ đây " ? cay đắng.
Chữ "phụ" thường để chỉ kẻ bội tình thay lòng đổi dạ.
+ "Kim lang": Thuý Kiều thốt lên lời xưng hô phu - thê (lang-thiếp).
Kim Trọng - Thuý Kiều từng hẹn ước chuyện trăm năm.

* Kiều có "phụ" không, khi nàng nhận những đau thương về mình mà lòng yêu không gì kể xiết ? Kết đoạn bằng nỗi oan trái không thể nguôi ngoai.
Những từ để gọi thống thiết:
+ "Ôi", "hỡi" : nỗi đau lìa tình như lìa đời.


-N?i dung: Doạn trích đã cho thấy bi k?ch tỡnh yờu, thõn ph?n b?t h?nh v� nhõn cỏch cao d?p c?a Thuý Ki?u qua một cuộc trao duyên chu đáo, chân tình nhưng d?y đau thương cay đắng.
* Hướng đến Kim Trọng Kiều đau đớn, tuyệt vọng mong du?c chia sẻ nhưng cũng biết lỗi của mình. Diễn biến tâm lí của Kiều trong đoạn trích được Nguyễn Du miờu t? thành công hợp với quy luật tâm lí của người đa cảm, giàu lòng yêu thương như Kiều.
-Nghệ thuật: miờu t? n?i tõm nhõn v?t thụng qua ngh? thu?t dựng t? ng?, hỡnh ?nh phong phỳ đặc sắc.
IV- Tổng kết: