Tuần 29. Truyện Kiều (tiếp theo - Trao duyên)

T R A O D U Y Ê N
Giáo viên: Nguyễn Kim Anh
Ngữ văn 10



I- Vị trí đoạn trích:
Phần đầu
“Truyện Kiều”
+Mở đầu cho “đoạn trường tân thanh”
15 năm lưu lạc của Thuý Kiều.


Khi gia đình
Kiều gặp
sự biến
+ Kiều quyết định bán mình chuộc cha.
+ Trao duyên cho em là Thuý Vân.
+ Đành xa lìa người trai đã thề nguyền, đính ước.
+ Từ câu 723 - 756/ 3254
Thuý Kiều
Kim Trọng
Thuý Vân
* Cuộc trao duyên:
Trực
tiếp
Gián
tiếp
Đoạn 1 :Thuý Kiều - Thuý Vân
Đoạn 2: Thuý Kiều - Kim Trọng
Gợi ý tìm bố cục
Trả lời:
“Cậy em, em có chịu lời,
Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa.
Giữa đường đứt gánh tương tư,
Keo loan chắp mối tơ thừa mặc em.
Kể từ khi gặp chàng Kim,
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề.
Sự đâu sóng gió bất kì,
Hiếu tình khôn lẽ hai bề vẹn hai.
Ngày xuân em hãy còn dài,
Xót tình máu mủ thay lời nước non.
Chị dù thịt nát xương mòn,
Ngậm cười chín suối hãy còn thơm lây.
Chiếc vành với bức tờ mây,
Duyên này thì giữ vật này của chung.
Dù em nên vợ nên chồng,
Xót người mệnh bạc ắt lòng chẳng quên.
Mất người còn chút của tin,
Phím đàn với mảnh hương nguyền ngày xưa.

- Đặt vấn đề để trao duyên (8 câu)
- Thuyết phục (4 câu)
- Trao kỷ
vật (6 câu)
1. Thuý Kiều trao duyên cho Thuý Vân


Mai sau dù có bao giờ,
Đốt lò hương ấy so tơ phím này.
Trông ra ngọn cỏ lá cây,
Thấy hiu hiu gió thì hay chị về.
Hồn còn mang nặng lời thề,
Nát thân bồ liễu, đền nghì trúc mai.
Dạ đài cách mặt khuất lời,
Rưới xin giọt nước cho người thác oan.
Bây giờ trâm gẫy gương tan,
Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân !
Trăm nghìn gửi lại tình quân,
Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi !
Phận sao phận bạc như vôi !
Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.
Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!
Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!”

- Thuý Kiều
tâm sự với Thuý Vân (8câu)
Thuý Kiều hướng đến Kim Trọng trong nỗi tuyệt vọng
2.
2 - Kiều hướng đến Kim Trọng
trong nỗi đau tuyệt vọng
(8 câu còn lại)
II- BỐ CỤC :
Chia làm 2 phần
1- Kiều trao duyên cho Thuý Vân ( 26 câu)
a.Thuý Kiều đặt vấn đề trao duyên với em (8 câu đầu)
b.Thuý Kiều trao duyờn cho Thuý Vân
(18 câu tiếp)
Thuyết phục
Trao kỷ vật
Tâm sự
+ “Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”: Quá kính cẩn. Đầy tội nghiệp cho Kiều vì phải dứt tình và lạy xin trao duyên.
III- PHÂN TÍCH:
1 Kiều trao duyên cho Thuý Vân:
a- Thuý Kiều đặt vấn đề trao duyên
với Thuý Vân:
=> Thái độ của Thuý Kiều:
Trân trọng, kính cẩn, đầy tri ân
+ “chịu lời”: Kiều biết đó là việc lớn, vô cùng khó khăn vì nhận duyên, chịu duyên của người khác là một gánh nặng.
+ “Cậy em”: Nhờ, tin tưởng, ngýời duy nhất có thể giúp
“Kể từ khi gặp chàng Kim
Khi ngày quạt ước khi đêm chén thề”
“Sự đâu sóng gió bất kỳ”
+ Tâm sự nỗi đau mong Thuý Vân cảm thông:
->Thuý Kiều đã cậy nhờ, đồng thời thiết tha mong em tiếp nối tơ duyên dang dở của mình “tơ thừa mặc em”.
Thuý Kiều thuyết phục về tình cảm. Xin em gánh đỡ gánh “tình”. Nếu Thuý Vân nhận, Kiều sẽ yên tâm (Kiều chọn gánh “hiếu”). Vân vì Kiều cũng là vì gia đình.
+ Hiếu - tình:
Kể lại chuyện tình cảm cùng sự biến ...
"Giữa đường đứt gánh”,"sóng gió bất kì" ->
nói lên nỗi ngang trái, dở dang, chia lìa.
b- Thuý Kiều thuyết phục, trao kỷ vật
và tâm tình với Thuý Vân:
Tình chị em (thay chị, “xót tình máu mủ”)
- Trao kỉ vật :
+ Để Vân không bị khó xử khi gặp
chàng Kim (kỷ vật làm tin).
+ Thể hiện thái độ dứt tình.
-Thuyết phục:
Ngày xuân còn dài (trẻ, son rỗi)
Dự báo sẽ hạnh phúc “Ngậm cười”, “thơm lây”
CÂU HỎI:


Trả lời:
=> Sự chu đáo, hiểu cho người khỏc
Theo em việc Kiều trao kỷ vật
cho Thuý Vân có mấy lý do ???
+Tâm sự về nỗi đau khủng khiếp:
Nếu phải xa lìa tình yêu, đối với Kiều coi như đã chết !
- “thịt nát xương mòn”
“chín suối”
“mệnh bạc”
- “Mất người”
- “Hồn”
- “Nát thân bồ liễu”
- “Dạ đài”
- “thác oan”
 Càng thương Kiều, thấu hiểu Kiều đã hy sinh đến mức nào khi phải dứt tình, trao duyên.
-Tâm sự với Vân:
Liên tiếp nhiều từ ngữ chỉ cái chết:
+Thái độ dứt khoát, suy nghĩ nhân hậu nhưng lòng yêu vẫn đau đớn, ai oán...
“Tơ duyên ngắn ngủi”  chấm dứt nhân
duyên, không còn gì.
Nghệ thuật :
Sự đối lập giữa hình tượng tan vỡ, khổ đau > <
với quá khứ mặn nồng tha thiết. Và đối lập
cái nhiều với cái ít ngắn ngủi ở hai câu bát (8).
Đau đớn “Bây giờ trâm gẫy gương tan”
( tình hợp mà ra tan giống như trõm gẫy, gương tan...
hữu dụng ra vô dụng)
2. Kiều hướng đến Kim Trọng trong nỗi đau tuyệt vọng:
Mặn nồng “ Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân”.
-Thực tại:
-Quá khứ:
-Tương lai:
Kiều than thân, ai oán, thắc mắc:
“Phận sao, phận bạc như vôi” => oán số phận, oán chế độ phong kiến.
“ Trăm nghìn gửi lạy tình quân”
= > Nguyễn Du thương Kiều là thế! Một người nhân đức, nghĩa
tình như vậy mà ra kẻ phụ tình bất đắc dĩ.
Mở đầu Kiều lạy Thuý Vân
*Hơn ai hết, Kiều hiểu Kim Trọng và Thuý Vân là những người tốt nên sẽ có cuộc sống êm ấm. Kiều yên tâm về cả hai người thân nếu tác thành được cho họ. Vậy mà Kiều phải lạy từng người một.
Lạy Vân, nghịch cảnh
vì chị lạy em
* Kiều và hai lần “lạy” trong đoạn trích:
Gần cuối Kiều lại lạy Kim Trọng
Lạy Kim Trọng để tạ lỗi.
“ Ngồi lên cho chị lạy rồi sẽ thưa”
Với Kim Trọng nghìn lạy “ bái vọng”
trong tâm tưởng- đau xót hơn lần lạy đầu.
L¹y Thuý V©n ®Ó nhê


-Nội dung: Đoạn trích cho thấy bi kịch tình yêu, thân phận bất hạnh và nhân cách cao đẹp của Thuý Kiều.
* Hướng đến Kim Trọng Kiều đau đớn, tuyệt vọng mong được chia sẻ nhưng cũng biết lỗi của mình. Diễn biến tâm lí của Kiều trong đoạn trích được Nguyễn Du miêu tả thành công hợp với quy luật tâm lí của người đa cảm, giàu lòng yêu thương như Kiều.
-Nghệ thuật: miêu tả nội tâm nhân vật thông qua nghệ thuật dùng từ ngữ, hình ảnh phong phú
IV- Tổng kết