Tuần 29. Truyện Kiều (tiếp theo - Nỗi thương mình)

KÍNH CHÀO QUÝ THẦY CÔ ĐẾN DỰ TIẾT HỌC HÔM NAY

Môn : Ngữ Văn
Lớp dạy : 10C7
Tiết 89
Bài : NỖI THƯƠNG MÌNH
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
I-Tìm hiểu chung
1-Vị trí đoạn trích
Từ câu 1229 đến câu 1248
2-Đọc đoạn trích
Giọng chậm, xót xa, ngậm ngùi
3-Bố cục:
3 đoạn
4 câu đầu: Cảnh sống của Thúy Kiều ở lầu xanh
8 câu tiếp: Tâm trạng của Kiều qua độc thoại nội tâm
8 câu cuối: Khái quát nỗi niềm bằng cảnh vật
Bài : NỖI THƯƠNG MÌNH
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
II- Đọc-hiểu đoạn trích
1-Cảnh sống của Kiều ở lầu xanh:
Nguyễn Du sử dụng:
Hình ảnh ước lệ, tượng trưng: bướm-ong
Thành ngữ chéo: Bướm lả ong lơi
Ý thơ cổ: Lá gió cành chim+ điển tích: Tống Ngọc, Trường Khanh
Đối: Bướm lả >< ong lơi
Sớm đưa>< tối tìm
Cuộc say đầy tháng>< trận cười suốt đêm
Cảnh lầu xanh ồn ào, nhốn nháo, trác táng, dâm loạn
Cảnh ngộ của Kiều thật trớ trêu, ngang trái
Bài : NỖI THƯƠNG MÌNH
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
2- Tâm trạng của Kiều qua độc thoại nội tâm
-Bối cảnh
Khi tỉnh rượu
Lúc tàn canh
Khoảnh khắc hiếm hoi để Kiều đối diện với chính mình
+ “mình”:
+ nhịp thơ:
Tâm trạng thảng thốt, bàng hoàng,
Nhịp điệu nặng nề, tưởng như tiếng thở dài xen lẫn tiếng nấc nghẹn ngào, chua xót của Kiều
“Giật mình”: đáng trân trọng, làm nên nhân cách của Kiều
lặp 3 lần
3/3, 2/4/2
(khi hết khách)
(lúc gần sáng)
Bài : NỖI THƯƠNG MÌNH
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
2- Tâm trạng của Kiều qua độc thoại nội tâm
Quá khứ:
Hiện tại
Tan tác như hoa giữa đường
Dày gió dạn sương
Bướm chán ong chường
><
Êm đềm hạnh phúc
Phũ phàng nghiệt ngã
Phong gấm rũ là
+ hư từ “sao”:
+ đặt trong hình thức đối:
khi sao >< giờ sao
mặt sao >< thân sao
Tâm trạng dằn vặt đến mức nhức nhối của Kiều
- Thái độ của Kiều:
Kiều thờ ơ, như người ngoài cuộc, nàng cô đơn, cảm thấy cuộc sống vô nghĩa, không có niềm vui
Sống trong nhơ nhớp, ô nhục Kiều luôn ý thức về thân phận và nhân phẩm của mình
lặp 4 lần
mặc người >< nào biết có xuân là gì
Bài : NỖI THƯƠNG MÌNH
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
3- Khái quát nỗi niềm của Kiều qua cảnh vật
- Bức tranh thiên nhiên: phong – hoa – tuyết – nguyệt
- Bức tranh sinh hoạt: cầm – kì – thi – họa
Bề ngoài thanh cao, tao nhã nhưng thực chất lầu xanh là nơi đầy nhơ nhớp
- Thái độ của Kiều:
+ Thờ ơ với cảnh vật xung quanh
+ “Vui gượng”: cố tỏ ra vui vì không tìm được tri âm
Ý thức về nhân phẩm bị vùi dập và nỗi cô đơn cùng cực của Kiều
Bài : NỖI THƯƠNG MÌNH
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
III- Tổng kết
1- Nội dung
Đoạn trích tập trung khắc họa nỗi niềm thương thân xót phận và ý thức cao về nhân cách và phẩm giá của nhân vật Thúy Kiều trong hoàn cảnh sống nghiệt ngã.
2- Nghệ thuật
- Ước lệ tượng trưng, đối xứng, điệp từ, điệp ngữ
- Tả cảnh ngụ tình
Bài : NỖI THƯƠNG MÌNH
(Trích Truyện Kiều-Nguyễn Du)
Dặn dò
Học thuộc lòng đoạn trích
Phân tích đoạn trích để thấy được tâm trạng của Kiều trong cảnh sống ở lầu xanh
Soạn bài: “Chí Khí Anh Hùng-Thề Nguyền”
XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ CÙNG CÁC EM HỌC SINH