Tuần 29. Truyện Kiều (tiếp theo - Nỗi thương mình)

Tiết 86-Đọc văn
Nỗi thương mình
(TrÝch “truyÖn kiÒu”- nguyÔn du)
Giới thiệu chung:
1. Vị trí đoạn trích:
Từ câu 1229 đến câu 1248/3254.
Diễn tả tâm sự đau buồn, nỗi lòng tê tái và nỗi thương thân mình của Kiều khi ở lầu xanh.
2. Bố cục đoạn trích:
Phần 1: 4 câu thơ đầu: Cảnh sinh hoạt ở lầu xanh.
Phần 2: 16 câu thơ sau: Tâm trạng, nỗi niềm của Kiều. `


II. Đọc- hiểu văn bản:
1. Phần 1:
Bút pháp ước lệ:
Bướm lả ong lơi
Lá gió cành chim

Điển tích, điển cố:
Tống Ngọc, Trường Khanh: Loại người ăn chơi, đàng điếm, phong lưu.
* Tiểu kết: Cách nói tế nhị, trang nhã:
Nói lên: + Hiện thực nghiệt ngã mà nhân vật phải trải qua, hé mở thân phận bẽ bàng của người kỹ nữ.
+ Thái độ của tác giả: Trân trọng, cảm thông.
2.PhÇn 2:
a. Hai c©u ®Çu: Hoµn c¶nh gi·i bµy t©m sù:
- C©u 1: “Khi tØnh r­îu, lóc tµn canh...”
+Thêi gian: tµn canh (§ªm khuya)
+Kh«ng gian: lÇu xanh
+NhÞp th¬ 3/3: B­íc ®i chËm ch¹p cu¶ thêi gian
diÔn t¶ t©m tr¹ng mÖt mái, ch¸n ch­êng.
- C©u 2:
+ NhÞp th¬ thay ®æi : 2 / 4/2 t©m tr¹ng th¶ng thèt, bµng hoµng
+ Tõ ng÷: . “GiËt m×nh”: Nçi ®au phÈm gi¸ bÞ giµy xÐo, trµ ®¹p, vïi dËp
. §iÖp tõ “m×nh” nhÊn m¹nh vµo nçi c« ®¬n ®Õn cïng cùc
Sù tù ý thøc cña nh©n vËt: ®¸ng quý, ®¸ng tr©n träng
b, Sáu câu tiếp: Thuý Kiều thương cho thân mình
Điệp từ "sao": hình thức câu hỏi tu từ ngạc nhiên như một lời than, một sự dằn vặt.
ẩn chứa nỗi tủi thân, nỗi xót xa.
Nghệ thuật đối lập:
+ Khi >< Giờ
Quá khứ >< Hiện tại
+ Phong gấm rủ là >< Hoa tan tác giữa đường
Mặt: dày gió dạn sương
Thân: Bướm chán ong chườn
Tươi đẹp, được nâng niu, quý trọng >< bị trà đạp, giày xéo...
NGhệ thuật tách, đan chéo từ ngữ: - Dày gió dạn sương
- Bướm chán ong chường
Tăng hiệu lực diễn đạt: nhấn mạnh vào tâm trạng chán chường, tủi hổ.
Nghệ thuật đối lập: Người >< mình
- Khách làng chơi >< bản thân Kiều
- Số nhiều >< số ít
- Kiều có tâm sự riêng nhưng không có tri âm

tăng nỗi cô đơn.

c, Tám câu cuối: Thuý Kiều thương cho lòng mình
- Bút pháp ước lệ:
+ Bức tranh thiên nhiên: phong - hoa - tuyết - nguyệt
+ Bức tranh sinh hoạt :
* Thú vui tao nhã: Cầm - kì - thi - hoạ (bên ngoài)
" Vui gượng": tâm trạng bế tắc không lối thoát
Nghệ thuật điệp cấu trúc: "đòi phen" những cảnh sinh hoạt, những nỗi niềm tâm trạng diễn ra không chỉ một lần mà nhiều lần.
Câu hỏi tu từ: "Ai tri âm"? Tâm trạng cô đơn, u uất, không người chia sẻ tâm tình.
Mối quan hệ gắn bó giữa ngoại cảnh và tâm cảnh:
+ Cảnh nào cũng buồn vì lòng mình chẳng bao giờ nguôi
+ Chơi gì cũng nhạt vì lòng mình chẳng có bạn tri âm
Như vậy: Quá khứ không chỉ đối lập với hiện thực phũ ph�ng m� hiện thực cũng l� sự dối lập sâu sắc với thân phận, nỗi niềm của nhân vật.

III.Tổng kết:
1.Nội dung:
Đoạn trích tập trung khắc hoạ nỗi niêm thương thân xót phận và ý thức cao về nhân cách, phẩm giá của nhân vật Thuý Kiều trong hoàn cảnh sống nghiệt ngã.
2.Nghệ thuật:
- Bút pháp ước lệ
- Nghệ thuật đối xứng
- Sáng tạo từ ngữ,hình ảnh thích hợp
- Tả cảnh ngụ tình

câu hỏi trắc nghiệm
Đoạn thơ là lời của nhân vật nào?
A. Lời đối thoại trực tiếp của Thuý Kiều.
B. Lời độc thoại nội tâm của Thuý Kiều
C. Lời kể tả của Nguyễn Du
D. Lời kể,tả của tác giả nhưng từ ngữ ý thức là của nhân vật Thuý Kiều.
2.Chữ "xuân"(trong câu:"Những mình nào biết có xuân là gì") có nghĩa là gì?
A. Hạnh phúc B. Tuổi trẻ
C. Tình yêu,vui thú D. Mùa xuân
Hãy lựa chọn đáp án chính xác nhất trong các phương án sau:
Đoạn thơ là lời của nhân vật nào?
A. Lời đối thoại trực tiếp của Thuý Kiều.
B. Lời độc thoại nội tâm của Thuý Kiều
C. Lời kể tả của Nguyễn Du
D. Lời kể,tả của tác giả nhưng từ ngữ ý thức là của nhân vật Thuý Kiều.
2.Chữ "xuân"(trong câu:"Những mình nào biết có xuân là gì") có nghĩa là gì?
A. Hạnh phúc B. Tuổi trẻ
C. Tình yêu,vui thú D. Mùa xuân