Tuần 29. Lập luận trong văn nghị luận

Ngữ Văn 11- tập 2
Bài:
THAO TÁC
LẬP LUẬN BÁC BỎ

I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ:

“Đại học là con đường duy nhất dẫn đến thành công”

I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bác bỏ:

Không đồng tình với nhận định trên
Có rất nhiều người không học đại học mà vẫn có công việc ổn định, thu nhập cao, đời sống no đủ
Không phải ai cũng tìm thấy niềm đam mê trong học tập
Nhà nước mở các trường dạy nghề, tạo điều kiện việc làm cho tất cả mọi người mà không đòi hỏi bằng đại học
1.Khái niệm:
dùng lí lẽ, dẫn chứng đúng đắn, khoa học
chỉ rõ những sai lầm, lệch lạc, thiếu khoa học của một quan điểm, ý kiến nào đó
Thao tác lập luận bác bỏ
Mục đích
2. Yêu cầu:


II. Cách bác bỏ:
1. Phân tích ngữ liệu:

I.
* Câu hỏi thảo luận:
Nội dung được bác bỏ trong các ngữ liệu là gì?
Để bác bỏ quan điểm sai lầm ấy, người viết đã có cách thức bác bỏ ra sao? Phân tích cụ thể?
Câu hỏi thảo luận:
Nội dung được bác bỏ trong các ngữ liệu là gì?
Để bác bỏ quan điểm sai lầm ấy, người viết đã có cách thức bác bỏ ra sao?Phân tích cụ thể?

Ngữ liệu nhóm 4:

I. nng
Có bạn cho rằng: “Không nên kết bạn với những người học yếu”. Quả là sai lầm lớn nếu bạn nghĩ như vậy! Chỉ kết bạn với những người học giỏi thì những người học yếu bị bỏ rơi ư? Cả một tập thể muốn lớn mạnh phải có tinh thần đoàn kết giúp đỡ nhau, một thành viên học yếu cần có sự quan tâm của cả tập thể như vậy không chỉ bản thân thành viên ấy mà cả tập thể đều tiến bộ. Vả lại, bản thân mỗi người chẳng ai hoàn hảo cả, đừng tự cho mình là giỏi vì mình giỏi nhưng còn có người giỏi hơn. Ở đời không ai biết hết tất cả và cũng chẳng ai là không biết gì cho nên hãy từ bỏ quan điểm lệch lạc này vì như thế sẽ có ngày bạn tự cô lập mình và trở nên dốt nát đấy!

Ngữ liệu a:

I. nng
Nội dung bác bỏ: ý kiến “Nguyễn Du là một con bệnh thần kinh”.
- Cách thức bác bỏ:
+ Chỉ ra sự suy diễn vô căn cứ
+ So sánh với những thi sĩ nước ngoài có trí tưởng tượng kì dị tương tự Nguyễn Du: “Có những thi sĩ Anh Cát Lợi, Na Uy, Đan Mạch thường sẵn thứ tưởng tượng kì dị, có khi quái dị ấy”.
+ Cách diễn đạt: phối hợp các loại câu để đoạn văn có sức thuyết phục: Câu phủ định, Câu cảm thán, Câu hỏi tu từ.
=> Bác bỏ lập luận

Ngữ liệu b:

I. nng
- Nội dung bác bỏ: Ý kiến “Tiếng nước mình còn nghèo nàn”.
- Cách thức bác bỏ:
+ Trực tiếp phê phán: “Lời trách cứ này không có cơ sở nào cả”.
+ Phân tích bằng lí lẽ và dẫn chứng
+ Cách diễn đạt: sử dụng nhiều câu nghi vấn
+ Tìm nguyên nhân của luận cứ sai lệch: “Sự bất tài của con người”.
=> Bác bỏ luận cứ

Ngữ liệu c:

I. nng
Nội dung bác bỏ: Ý kiến “Tôi hút, tôi bị bệnh, mặc tôi”.
- Cách thức bác bỏ:
+ So sánh tác hại của rượu và tác hại của thuốc lá
+ Phân tích tác hại do những người hút thuốc lá gây ra:
+ Cách diễn đạt: phối hợp câu khẳng định và câu cảm thán:
=>Bác bỏ luận điểm

Ngữ liệu nhóm 4:

I. nng
- Nội dung bác bỏ: Ý kiến : “Không kết bạn với những người học yếu”
- Cách thức bác bỏ:
+ Khẳng định quan điểm đó là sai: “Quả là một sai lầm lớn nếu bạn nghĩ như vậy!”
+ Đưa ra lí lẽ để phân tích
•+ Cách diễn đạt: Kết hợp câu khẳng định, câu hỏi tu từ và câu cảm thán: “Đừng tự cho mình là giỏi”, “Vì thế sẽ có ngày bạn tự…”
=>Bác bỏ luận điểm
2. Các cách thức bác bỏ:
2. Các cách thức bác bỏ:
Có thể bác bỏ một luận điểm, luận cứ hoặc một cách lập luận bằng cách nêu tác hại, chỉ ra nguyên nhân, hoặc phân tích những khía cạnh sai lệch của luận điểm, luận cứ, lập luận.
Ghi nhớ: SGK/ 26
III. Luyện tập:
quan điểm
bác bỏ
Cách bác bỏ
Nguyễn Dữ: dùng lí lẽ và dẫn chứng để trực tiếp bác bỏ với giọng văn dứt khoát, chắc nịch.
Nguyễn Đình Thi: dùng dẫn chứng để bác bỏ với giọng văn nhẹ nhàng, tế nhị
Nguyễn Dữ bác bỏ ý nghĩ sai lệch: “cứng quá thì gãy”
Nguyễn Đình Thi bác bỏ quan điểm sai lầm: “thơ là những lời đẹp”.
V. Trò chơi “30 giây ấn tượng”
The end!