Tuần 29. Hồn Trương Ba, da hàng thịt

TRƯỜNG THPT EAH’LEO
Tổ Văn
Tiết:85, 86 : Hồn Trương Ba, da hàng thịt (trích)
Người soạn: Trần Đức Phán
MỤC TIÊU
-Hiểu được bi kịch của con người khi bi đặt vào nghịch cảnh: phải sống nhờ, sống vay, sống mượn, sống tạm bợ và trái tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và tha hóa bởi sự lấn át của thể xác thô lỗ, phàm tục.
- Cảm nhận được vẻ đẹp của tâm hồn của những người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.
-Thấy được kịch LQV đặc sắc trên nhiều phuơng diện: sự hấp dẫn của kịch bản VH và NT sân khấu, sự kết hợp giữa tính hiện đại với các giá trị truyền thống;sự phê phán mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tình đằm thắm bay bổng.
Hồn Trương Ba, da hàng thịt
(Trích)
Hãy nêu những nét cơ bản về tác giả Lưu Quang Vũ ?
I.Đọc hiểu văn bản
1. Tác giả


Quê gốc ở Đà nẵng, sinh tại
Phú Thọ trong một gia đình
tri thức
Tài năng đa dang: làm thơ
, viết văn, vẽ tranh,
soạn kịch
Qua đời 29-08-88 trong
một tai nạn giao thông
Từ năm 1978 làm biên tập
viên tạp chí sân khấu và
Bắt đầu viết kịch nói.
Từng gia nhập quân ngũ và
Làm nhiều nghề để kiếm sống
Kịch là đóng góp xuất sắc nhất,
Với những vở kịch gây chấn
động dư luận: Lời nói dối
cuối cùng, Chết cho điều
chưa có, Bệnh sĩ, Tôi và chúng
ta…
I.Đọc hiểu văn bản
1. Tác giả
Lưu Quang Vũ (1948-1988)
Nhà soạn kịch tài năng của nền
VHVN hiện đại.
Lưu Quang Vũ-Xuân Quỳnh
Lưu Quang Vũ
Một số hình ảnh về Lưu Quang Vũ
Lưu Quang Vũ
Một số hình ảnh về Lưu Quang Vũ
Xuân Quỳnh
Gia đình lưu Quang vũ
Một số hình ảnh về Lưu Quang Vũ
2.Tác phẩm.
Hồn trương ba da hàng thịt
-Phản ánh cuộc sống bằng bằng việc khám phá, phát hiện những mâu thuẫn , xung đột trong đời sống rồi diễn đạt bằng hành động và ngôn ngữ đối thoại.
-Quá trình vận động gồm 4 giai đoạn: thắt nút->phát triển->cao trào-.mở nút
mở nút
Phát triển
Thắt nút
Cao trào
d.Tóm tắt nội dung vở kịch: 7 cảnh
Trương Ba bắt đầu thay đổi tâm tính
Khiến mọi người trong gia đình, bạn bè
Xa lánh chán ghét, bản thân vô cùng đau khổ
Quyết định giải thoát chấp nhận cái chết.
Đế Thích kết thân với Trương
Ba_một cao cờ ở hạ giới.
Trương Ba đột ngột qua đời.
Bị thể xác xui khiến,
Trương Ba định xuôi theo
ở lại với vợ hàng thịt.
Lí trưởng sách nhiễu.Trương
Ba phải ở nhà hàng thịt.
Xác hàng thịt đòi về nhà
Trương Ba.Mọi người ngỡ ngàng
song đành phải chấp nhận.
7
6
5
4
3
2
1
Nam Tào sửa sai bằng
cáchcho hồn Trương Ba nhập
vào xác hàng thịt để sống lại.
3.Đoạn trích.
Hồn trương ba da hàng thịt
Vị trí:
-Trích từ cảnh VII và đoạn kết của vở kịch.
-Thuộc phần cao trào và mở nút trong quá trình vận động.
b. Ý nghĩa:
-Bộc lộ sâu sắc những mâu thuẫn , xung đột từ bên trong của con người.
-Thể hiện nội dung tư tưởng của tác phẩm.
II. Tìm hiểu khám phá văn bản.
Hãy chia bố cục của đoạn trích ?
4. Phần:
Màn kết.
Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba với Đế Thích.
Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và người thân.
Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt.
Nhân hậu,
Trong sạch,
Ngay thẳng.
Uống rượu nhiều
Ham bán thịtkhông
mặn mà với chơi cờ,
nước cờ không còn
khoáng đạt như trước.
Thú vui tao nhã,
trí tuệ chơi cờ với
nước đi khoáng đạt
Trú nhờ thể
xác dung tục của
hàng thịt.
Trương
Ba
Trương Ba ý thức được điều đó
Nhưng không thể giải quyết.
a. Màn đối thoại giữa hồn trương Ba và xác hàng thịt.
Thảo luận nhóm
Cử
chỉ
Xưng
hô.
Mục
đích
Vị thế
Nhận xét cuộc đối thoại của hồn Trương
Ba và xác hàng thịt ở các phương diện.
Nhóm 1
Nhóm 4
Nhóm 3
Nhóm 2
Giọng
điệu
Nhóm 5
Các phương diện
Phủ nhận sự lệ thuộc của linh hồn vào xác thịt, coi xác thịt chỉ là cái vỏ bề ngoài, không có ý nghĩa.Khảng định linh hồn vẫn có đời sống riêng:nguyên vẹn, trong sạch, thẳng thắn.
Khảng định sự âm u, đui mù của thể xác có sức mạnh ghê gớm, có khả năng điều khiển, làm át đi linh hồn cao khiết. Dồn Trương Ba vào thế đuối lí buộc phải thỏa hiệp, quy phục.
Cử chỉ

Các phương diện
Hồn Trương Ba
Da hàng thịt

Xưng hô
Mày – Ta
->Khinh bỉ, xem thường
Ông – Tôi
->Ngang hàng thách thức
Giận dữ, khinh bỉ, mắng mỏ, đồng thời ngậm ngùi thấm thía tuyệt vọng
Giọng điệu
Khi ngạo nghễ thách thức, khi buồn rầu thì thầm ranh mảnh, an ủi
Vị thế
Bị động, kháng cự yếu ớt, đuối lí, tuyệt vọng
->Người thua cuộc chấp nhận trở lại vào xác thịt
Chủ động đặt nhiều câu hỏi phản biện, lí lẽ giảo hoạt
->Kẻ thắng thế buộc được hồn Trương Ba quy phục mình
*Những lí lẽ mà xác hàng thịt đưa ra để tranh cải với hồn Trương Ba
-Xác hàng thịt dù đui mù, âm u nhưng có sức mạnh ghê gớm, có khả năng lấn át, sai khiến linh hồn cao khiết.Hồn Trương Ba dù cao khiết nhưng đã bị nhiễm độc và tha hóa
-Trước sự tranh đấu của của hồn Trương Ba, xác hàng thịt kết luận: Không còn cách nào khác đâu, phải sống thuận hòa thôi vì chúng ta tuy hai mà một.
Đứng trước thực tại đó Trương Ba đã có những tâm trạng như thế nào ? Qua đây tác giả muốn nhấn mạnh điều gì?
b. Các cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và người thân.

Phản ứng
của vợ ra
sao?
Nguyên
nhân?
Nhóm 2
Nhóm 1
Nhóm 4
Trước sự tha hóa và biến đổi của Trương Ba.
Trước phản ứng của người thân.
Phản ứng
của con dâu
ra sao?
Nguyên nhân?
Người thân
Trương Ba
MQH
Nguyên nhân.
Tâm trạng
Phản ứng.
Nguyên nhân.
Vợ
Thông cảm và xót thương.
Cháu gái
Con dâu
Quyết liệt và dữ dội
Thấu hiểu nhưng đau lòng nhận thấy bố ngày một đổi khác
Nhận thấy sự thay đổi của chồng và đau khổ trước tình cảnh chồng chung.
Buồn bã đau khổ muốn chết,bỏ đi định nhường chồng cho cô hàng thịt
Hiểu những gì mình đã, đang và sẽ làm cho người thân là rất tệ hại mặc dù không hề muốn.
“Ông nội tôi chết rồi nếu ông nội tôi hiện hồn
về ông nội tôi sẽ bóp cổ ông”; “ông chiết cây cam
bàn tay giết lợn của ông làm gãy tiệt cái chồi non,chân
ông to bè như cái xẻng,giẫm lênlên nát cả cây
sâm quý mới ươm! Ông nội tôi
đời nào phủ phàng như vây”!
-Tình huống kịch đẩy Trương Ba vào tình trạng đau khổ bế tắc đến đỉnh điểm.
-So với màn đối thoại với xác hàng thịt.
Tình huống kịch đẩy
Trương Ba đến tình trạng như thế
nào ? So sánh với tình trạng trong cuộc đối thoại với xáchàng thịt?
Bi kịch được đẩy đến đỉnh điểm buộc nhân vật phải đứng trước sự lựa chọn.
Màn độc thoại nội tâm của Trương Ba
So sánh tâm trạng và thái độ của Trương Ba ở phần kết màn đối thoại với hàng thịt.
Màn đối thoại
với xác hàng thịt:
Tuyệt vọng
bất lực cam chịu
Chấp nhận sống
với xác thịt
dung tục
=>Điểm nhìn của bi kịch không thỏa hiệp mà đấu tranh mạnh mẽ quyết liệt. Cho thấy vẻ đẹp tâm hồn cao quý của người lao động trong cuộc đấu tranh với cái dung tục tự hoàn thiện nhân cách.
C. Màn đối thoại với Đế Thích:
Hãy chỉ ra sự khác nhau trong quanniệm của Trương Ba và Đế Thích về ý nghĩa sự sống ?
Quan niệm
của Đế Thích
Quan niệm của
Trương Ba.
Khuyên Trương Ba cháp nhận vì thế giớivốnkhông
toàn vẹn:”Dưới đất trên trời đều thế cả”
Không chấp nhận cái cảnh phải sống bên trong một đẳng bên ngoài một nẻo, muốn được là mình “toàn vẹn”
=>Đế Thích có cái nhìn quan liêu hời hợt về cuộc sống con người nói chung và với Trương Ba nói riêng.
Lời trách móc của Trương Ba đối với Đế Thích �