Tuần 29. Hồn Trương Ba, da hàng thịt

HỒN TRƯƠNG BA, DA
HÀNG THỊT

LƯU QUANG VŨ
Hình ảnh
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp học sinh:
+ Hiểu được bi kịch của con người khi bị đặt vào nghịch cảnh: Phải sống nhờ, sống vay mượn, sống tạm bợ và trái với tự nhiên khiến tâm hồn nhân hậu, thanh cao bị nhiễm độc và tha hoá bởi sự lấn át của thể xác thô lỗ phàm tục.
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp học sinh:
+ Cảm nhận được vẻ đẹp tâm hồn của những người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực cùng khát vọng hoàn thiện nhân cách.
MỤC TIÊU BÀI HỌC
Giúp học sinh:
+ Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trên nhiều phương diện: sự hấp dẫn của kịch bản văn học và nghệ thuật sân khấu; sự kết hợp giữa tính hiện đại với các giá trị truyền thống; sự phê phán mạnh mẽ, quyết liệt và chất trữ tình đằm thắm bay bổng.
B. PHƯƠNG TIỆN THỰC HIỆN:
1. Tài liệu tham khảo: SGK, SGV.
2. Dụng cụ dạy học: Sách giáo khoa, giáo án, kịch
C. CÁCH THỨC TIẾN HÀNH:
Kết hợp: Đọc - hiểu, phát vấn, thảo luận
D. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Kiểm tra bài cũ
2. Bài mới
I. Giới thiệu chung :
1. Tác giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)
- Một tài năng đa dạng: Làm thơ, sáng tác văn xuôi, vẽ tranh, soạn kịch.
- Là một trong những nhà soạn kịch tài năng nhất của nền văn học nghệ thuật Việt Nam hiện đại (những năm 80), với nhiều tác phẩm gây chấn động dư luận như: “Tôi và chúng ta”, “Bệnh sĩ”,…
- Được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học nghệ thuật (năm 2000).
1. Tác giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)



Lưu Quang Vũ


Tuyển tập
Lưu Quang Vũ


1. Tác giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)


Gia đình Lưu Quang Vũ
1. Tác giả : Lưu Quang Vũ (1948- 1988)



Mộ Lưu Quang Vũ

I. Giới thiệu chung :
2.Tác phẩm kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”:
a. Hoàn cảnh sáng tác, xuất xứ :
- Sáng tác năm 1981, đến năm 1984 mới ra mắt công chúng.
- Vở kịch mượn cốt truyện dân gian, nhưng có nhiều sáng tạo.
b. Tóm tắt nội dung vở kịch: (SGK trang 143)
c. Vị trí đoạn trích giảng:
- Nằm ở cảnh VII và màn kết của tác phẩm.
1.Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt :
Hồn Trương Ba
- “… Ta muốn rời xa mi tức khắc”
- “… Mà chỉ là xác thịt âm u, đui mù”
- “Không! Ta vẫn có đời sống riêng …”
→ Khẳng định hồn có đời sống riêng và muốn rời xác hàng thịt.
Xác hàng thịt
- “… Ông không tách ra khỏi tôi được đâu…”
- “… Tôi có sức mạnh ghê gớm …”
- “Hai ta đã hoà với nhau là một rồi!”
→ Khẳng định sức mạnh của thể xác và kêu gọi sự nhân nhượng, thoả hiệp.










Lý lẽ:

1.Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt :
Hồn Trương Ba
Giận dữ, khinh bỉ nhưng cũng tuyệt vọng, bất lực.
Khát vọng sống thanh cao, nhân hậu, trong sạch.
Xác hàng thịt
Cười nhạo, mỉa mai, đắc thắng.

Sống dung tục, tầm thường, vật chất.



Thái
độ:


Mâu
thuẫn
Câu hỏi thảo luận:
Qua cuộc đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt, tác giả muốn gửi gắm hàm ý gì?
1.Màn đối thoại giữa hồn Trương Ba và xác hàng thịt :
* Ý nghĩa:
- Bi kịch không được sống là chính mình.
- Cảnh báo: Sống cùng với cái dung tục sẽ bị cái dung tục ngự trị, tàn phá những gì trong sạch, đẹp đẽ.
* Ý nghĩa
- Ca ngợi cuộc đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác của con người.
- Đặt ra vấn đề: Con người phải sống hài hoà giữa tâm hồn và thể xác.
2.Trương Ba với người thân :
Buồn bã, đau khổ, đòi bỏ đi.
Phản ứng quyết liệt, dữ dội, không nhận ông nội. “Lão đồ tể, cút đi!...”.
Thông cảm, xót thương, đau đớn “mỗi ngày thầy một đổi khác dần,… đến nỗi có lúc chính con cũng không nhận ra thầy nữa…”.
- Vợ:

-Cháu nội:



- Con dâu:
2.Trương Ba với người thân :
- Thái độ của Trương Ba: Đau khổ: Ôm đầu, mặt lặng ngắt như tảng đá “Không cần đến cái đời sống do mày mang lại! Không cần!”.
→ Phản kháng quyết liệt đối với cái dung tục tầm thường.
3. Trương Ba với Đế Thích :
Trương Ba
- “Tôi muốn được là tôi toàn vẹn”.
- “sống thế này, còn khổ hơn là cái chết…”
 Ca ngợi quan niệm sống tích cưc: sống đúng là mình, sống phải hài hoà, toàn vẹn cả tâm hồn và thể xác.
Đế Thích
- “ Thế ông ngỡ tất cả mọi người đều được là mình toàn vẹn cả ư?
- “…tôi sẽ làm cho hồn ông nhập vào xác cu Tị…”
 Quan niệm hời hợt về ý nghĩa sự sống, chỉ ra hiện tượng tiêu cực của xã hội đương thời.

3. Trương Ba với Đế Thích :
* Ý nghĩa:
- Cuộc sống là đáng quý nhưng không phải sống thế nào cũng được.
- Con người phải luôn đấu tranh để hoàn thiện nhân cách.
4. Màn kết :
- Trương Ba trả lại xác cho anh hàng thịt, chấp nhận cái chết để giữ linh hồn trong sạch.
- Cái Gái lấy những hạt na vùi xuống đất “cho nó mọc thành cây mới…Những cây sẽ nối nhau mà lớn khôn. Mãi mãi…”.

 Niềm tin vào tương lai, niềm tin vào sự chiến thắng của cái Thiện, cái Đẹp và của sự sống đích thực.
III. Tổng kết:
1.Nghệ thuật:
- Sự hấp dẫn của kịch bản văn học và nghệ thuật sân khấu .
Giá trị truyền thống và tính hiện đại đan xen.
Giọng điệu phê phán mạnh mẽ nhưng trữ tình đằm thắm .
III. Tổng kết:

2. Nội dung: Đoạn trích thể hiện :
Bi kịch của con người khi không được sống là chính mình.
Vẻ đẹp tâm hồn của người lao trong việc chống lại sự giả tạo và dung tục, bảo vệ quyền được sống đích thực và khát vọng hoàn thiện nhân cách.

CẢM ƠN QUÝ THẦY CÔ