Tuần 28. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

1
2
3
4
Em hãy cho biết mỗi hình ảnh sau tượng trưng cho loại hình nghệ thuật nào?
Tiết 82 PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT
I.Ngôn ngữ nghệ thuật
1.Ngôn ngữ nghệ thuật
a. Khái niệm

Ví Dụ 1: Cho anh hỏi em đã có người yêu chưa?
Ví Dụ2:Gặp đây mận với hỏi đào vườn hồng có lối ai vào hay chưa?
Ngôn ngữ cô đọng chính xác sắc thái trung hoà, không bóng bẩy.
Ngôn ngữ giàu sức gợi hình gợi cảm.
Khái niệm: ngôn ngữ nghệ thuật là ngôn ngữ gợi hình gợi cảm và được dùng trong văn bản nghệ thuật.
So Sánh cách sử dụng ngôn ngữ trong hai ví dụ trên?cho biết ngôn ngữ trong ví dụ nào được sử dụng trau chuốt hơn?





















(1) (A và B đến nhà rủ Linh đi học)
A: Linh ơi, đi học nhanh lên!
B: Làm gì mà chậm như rùa vậy?
A: Gớm hôm nào cũng lạch bà lạch
bạch như con vịt bầu.

(2) Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường
học. Chúng thẳng tay chém giết những
người yêu nước thương nòi của ta. Chúng
tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong
những bể máu.
Lời nói hàng ngày


Phong cách ngôn
ngữ chính luận.

b.Phạm vi
+ Văn bản nghệ thuật
+ Lời nói hàng ngày
+Phong cách ngôn ngữ khác
Hai ví dụ trên thuộc phạm vi sử dụng nào?
Câu hỏi thảo luận: Tìm điểm khác biệt giữa ngôn ngữ nghệ thuật và ngôn ngữ sinh hoạt:
Lời ăn tiếng nói hàng ngày
Là ngôn ngữ gợi hình gợi cảm
Trong cuộc sống hàng ngày
Chủ yếu trong văn bản nghệ thuật
-Dạng nói và dạng viết
-Dạng lời nói mô phỏng tái hiện trong văn bản văn học
-Ngôn ngữ tự sự
-Ngôn ngữ sân khấu
-Ngôn ngữ thơ
Thông tin
Thông tin và thẩm mĩ
Nối những tác phẩm ở cột A với thể loại tương ứng ở cột B:



Ngôn ngữ tự sự
Ngôn ngữ thơ
Ngôn ngữ sân khấu
1a
2d
3b
4e
5c
6i
7g
8h
9k
2.Các loại ngôn ngữ nghệ thuật
Các thể loại trên thuộc loại ngôn ngữ nghệ thuật nào?









Văn bản 1:
" Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn"
( Ca dao)
Nơi sinh sống, cấu tạo, màu
sắc của cây sen.
CHỨC NĂNG THÔNG TIN
CHỨC NĂNG THẨM MĨ

Khẳng định cái đẹp có thể
hiện hữu và bảo tồn trong môi
trường có nhiều cái xấu .
3.Chức năng
Bài ca dao trên cung cấp những thông tin gì cây sen?
Ngoài chức năng thông tin bài ca dao còn thể hiện chức năng gì? tại sao?

1.Tính hình tượng
Hình ảnh "bánh trôi nước".

Thân phận của người
phụ nữ Việt Nam trong xã
hội phong kiến.
.
Tính hình tượng
" Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son"
(Bánh trôi nước- Hồ Xuân Hương)
II.PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT:
I.NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT :
Đọc ngữ liệu sau:
"Mặt trời của bắp thì nằm trên đồi
Mặt trời của mẹ em nằm trên lưng"
( Khúc hát ru những em bé lớn
trên lưng mẹ - Nguyễn Khoa Điềm)
Tiếng suối trong như tiếng hát xa.
( Cảnh khuya- Hồ Chí Minh)
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức người sỏi đá cũng thành cơm"
(Ca dao)
ẨN DỤ
SO SÁNH
HOÁN DỤ
Để tạo ra tính hình tượng của ngôn ngữ nghệ thuật người viết thường sử dụng các biện pháp tu từ nào?
2.Tính truyền cảm
Cảm nhận của em sau khi nghe bài thơ trên? Từ đó em hiểu tính truyền cảm là gì?
Kết luận :
-Tính truyền cảm của ngôn ngữ nghệ thuật thể hiện ở chỗ làm cho người nghe (đọc) cùng vui, buồn, yêu thích… như người nói(viết) -> tạo ra sự giao cảm hoà đồng cuốn hút , gợi cảm xúc
-Để tạo ra tính truyền cảm, người nói (viết ) cần lựa chọn ngôn ngữ để miêu tả bình giá đối tượng khách quan (truyện và kịch) và tâm trạng chủ quan (thơ trữ tình).
3. Tính cá thể
So sánh cách dùng ngôn ngữ trong diễn đạt của 2 nữ nhà thơ:
Bà Huyện Thanh Quan/Chiều hôm nhớ nhà - Hồ Xuân Hương/Mời trầu.
Khát vọng hạnh phúc
Khát vọng hạnh phúc
Nhiều từ Hán-việt, điển cố, sắc thái trang trọng
Lời ăn tiếng nói hàng ngày, sắc thái suồng xã, xưng ngôn
Nhẹ nhàng, trang trọng, quý phái
Châm biếm , mạnh mẽ ,quyết liệt
Kết Luận
- Mỗi nhà thơ, nhà văn có sự khác nhau trong cách dùng từ, đặt câu và cách sử dụng hình ảnh bắt nguồn từ cá tính sáng tạo của người viết -> giọng điệu riêng, phong cách nghệ thuật riêng của từng nhà văn trong sáng tạo nghệ thuật => Tính cá thể hoá
III.Luyện tập
Bài tập1: Phân tích các đặc trưng của ngôn ngữ nghệ thuật trong đoạn thơ sau:
“ Sóng gợn tràng giang buồn điệp điệp
Con thuyền xuôi mái nước song song
Thuyền về nước lại sầu trăm ngả
Củi một cành khô lạc mấy dòng”
(“Tràng giang” – Huy Cận)
- Tính hình tượng: Đoạn thơ miêu tả cảnh thiên nhiên một vùng sông nước mênh mông vô tận và buồn bã từ đó thể hiện nỗi buồn của con người.
- Tính truyền cảm: thể hiện sự cô đơn, lẻ loi của kiếp người không biết trôi nổi về đâu giữa dòng sông vô định của cuộc đời.
- Tính cá thể hóa: cách sử dụng từ ngữ, các biện pháp tu từ -> tính cổ điển và hiện đại của đoạn thơ.-> nỗi buồn riêng của Huy Cận trong thơ.
IV.Củng cố
Tính hình tượng
Tính truyền cảm
Tính cá thể hoá
V. Liên hệ
Sau khi học bài hôm nay và xem xong đoạn clip trên em có suy nghĩ gì về cách sử dụng ngôn ngữ trong giao tiếp?