Tuần 28. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG QUÝ
THẦY CÔ GIÁO ĐẾN DỰ GIỜ LỚP 10A!
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT
* Khảo sát các ví dụ :
- Em đã có người yêu chưa
đấy!?
Đến đây mận mới hỏi đào:
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?
Nội dung:
Hỏi về chuyện cô gái
đã có người yêu chưa.
Ngôn ngữ hàm ẩn, ẩn dụ có
tổ chức -> Ngôn ngữ
nghệ thuật
Lời ăn tiếng nói hằng ngày
-> Ngôn ngữ sinh hoạt
Ngôn ngữ nghệ thuật là
ngôn ngữ gợi hình, gợi cảm
được dùng trong các văn
bản nghệ thuật.
Văn bản sinh hoạt
Hương ơi! đi nhanh lên,
Gớm, gì mà chậm như rùa thế!
Văn bản chính luận
Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học.
Chúng thẳng tay chém giết những người
yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm
các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể
máu.
Văn bản nghệ thuật
Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông
Một người chín nhớ mười mong một người.
Phi nghe xong, chẳng nói chẳng rằng, mặc
áo giáp, vác mâu lên ngựa, dẫn một nghìn
quân đi tắt ra cửa bắc” ...
(Trích “Tam quốc chí”- La Quán Trung)

Khi tỉnh rượu, lúc tàn canh
Giật mình mình lại thương mình xót xa”.
(Trích “Truyện Kiều” – Nguyễn Du)
Ánh sáng nào vừa lóe lên cửa sổ kia?
Đấy là phương Đông và nàng Juliet là mặt
trời! Vẻ rực rỡ của đôi gò má nàng sẽ làm
cho các vị tinh tú ấy phải hổ ngươi....”
(Trích “ Romeo và Juliet”- Sech-xpia)
Ngôn ngữ tự sự
Ngôn ngữ thơ
Ngôn ngữ
sân khấu
.
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
Những đặc điểm
của sen
Khẳng định và nuôi dưỡng
một tư tưởng, cảm xúc
Đặc điểm tính chất của
sự vật, sự việc, hiện tượng
Biểu hiện cái đẹp
và khơi gợi, nuôi dưỡng
xúc cảm thẩm mĩ
CHỨC NĂNG THÔNG TIN
CHỨC NĂNG THẨM MĨ
* Ví dụ:
Rặng liễu đìu hiu đứng chịu tang
Tóc buồn buông xuống lệ ngàn hàng
(Đây mùa thu tới - Xuân Diệu)
Từ điển
Cây liễu: loài cây cành mềm rủ
xuống. Lá hình ngọn giáo, có răng
cưa nhỏ, thường trồng làm cảnh ở
ven hồ.
Ngôn từ nghệ thuật
Như một hình tượng nghệ thuật gợi liên
tưởng hình ảnh một thiếu phụ đẹp, u sầu.
Tính hình tượng: Là khả năng ngôn ngữ có thể làm xuất hiện ở người đọc
những hình ảnh, màu sắc, biểu tượng…được nói đến trong văn bản để từ
đó dùng vốn tri thức, vốn sống của mình liên tưởng, suy nghĩ, rút ra bài
học nhân sinh.
Những biện pháp tu từ: so sánh, nhân hóa, hoán dụ, ẩn dụ,...
Tính hình tượng
Tính đa nghĩa
* Ví dụ:
“Làn cây ven hồ gươm như làn mi, như ai dướn đôi lông mày. Không thể nghĩ cái đầm nước tuyệt vời ấy lại vắng hàng mi những rèm cây”.
So sánh
“Áo chàm đưa buổi phân ly
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay...”
Hoán dụ
“ Thuyền ơi có nhớ bến chăng.
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền”
Ẩn dụ
Tính hàm súc
Ví dụ 2:
Qua đình ngả nón trông đình
Đình bao nhiêu ngói dạ em thương mình bấy nhiêu.
Ví dụ 1:
Em rất thương mình!
Tính truyền cảm của ngôn ngữ nghệ thuật là làm cho người đọc, người nghe cùng vui, buồn, yêu thích,... như chính ng­êi viÕt; tạo nên sự đồng cảm sâu sắc giữa người đọc và người viết.
Thể hiện nhiều xúc cảm
Thể hiện xúc cảm giàu hình ảnh, tăng tiến
Lẳng lặng mà nghe nó chúc nhau.
Chúc nhau trăm tuổi bạc đầu râu.
Phen này ông quyết đi buôn cối.
Thiên hạ bao nhiêu đứa giã trầu.
Tôi nghe kẻ cướp nó lèn ông.
Nó lại lôi ông đến giữa đồng.
Lấy của đánh người quân tệ nhỉ.
Thân già da cóc có đau không?
Mỉa mai, châm biếm
Đả kích sâu cay
Mỗi nhà văn, thơ khi sử dụng ngôn ngữ chung lại có khả năng thể
hiện một giọng riêng, một phong cách riêng bắt nguồn từ cá tính
sáng tạo của người viết  tính cá thể hóa.
NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT
THÔNG TIN
THẨM MỸ
TỔ CHỨC, LỰA CHỌN NGÔN TỪ
TÍNH HÌNH TƯỢNG
TÍNH TRUYỀN CẢM
TÍNH CÁ THỂ HÓA
PHONG CÁCH NGÔN NGỮ NGHỆ THUẬT
Chân thành cám ơn Quý thầy cô và các em!
Câu 3:
Khi nói : “Đây là giọng thơ Tố Hữu, kia giọng Chế Lan Viên; đây ngôn ngữ
Nguyễn Tuân, còn kia văn Vũ Trong Phụng ...” là muốn nói tới đặc trưng nào của
phong cách ngôn ngữ nghệ thuật?
A- Tính hình tượng
B- Tính cá thể hoá
C- Tính truyền cảm
D- Tính đa nghĩa
Câu 1:
Ngôn ngữ nghệ thuật còn gọi là:
A- Ngôn ngữ văn chương
B- Ngôn ngữ văn học
C- Ngôn ngữ thơ
D- Cả A và B
Câu 2:
Chức năng chính của ngôn ngữ nghệ
thuật là gì?
A- Giải trí và tuyên truyền
B- Thông tin và thẩm mĩ
C- Nhận thức và giao tiếp
D- Giáo dục và tuyên truyền
Bài tập củng cố:
D
B
B