Tuần 28. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

Trong đầm gì đẹp bằng sen

Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng

Nhị vàng bông trắng lá xanh

Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
(Ca dao)

Sen là một loại cây thường mọc ở đầm. Lá tròn, to, màu xanh. Hoa màu trắng hay hồng, nhị vàng. Sống gần bùn nhưng không có hôi mùi bùn.
Từ ngữ trung hòa, diễn đạt không bóng bẩy.
Từ ngữ gợi hình, gợi cảm.
=> Ngôn ngữ nghệ thuật.
NƠI ĐẦU TIÊN XÓA XONG NHÀ TẠM
CHO ĐỒNG BÀO DÂN TỘC.

(…) Vượt gần cả trăm ki-lô-mét đường rừng, qua cua chữ A, ngầm Ta Lê, lên đến cửa khẩu Cà Roong- Noong Ma và phía trên là đỉnh núi Phu La Nhích để tận mắt thấy gần 500 ngôi nhà vững chãi, khang trang, mái tôn đỏ thẳm, hòa quyện với bát ngát rừng xanh ngăn ngắt. Ông Nguyễn cẩm Sơn đã rất chí lí khi nói rằng, kết quả trong mơ ấy một lần nữa chứng minh sức mạnh của cộng đồng…dưới những mái nhà mới tinh còn thơm mùi gỗ là tiếng hát, tiếng cười nối dài dội vào vách núi.

(Theo báo Tiền Phong, ngày 22-01-2007)
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
(Ca dao)

Cung cấp hiểu biết về cây sen: nơi sinh sống, các bộ phận, hương vị, sự trong sạch của cây sen.
Khẳng định và nuôi dưỡng một tư
tưởng, một cảm xúc thẩm mĩ: Cái đẹp
có thể hiện hữu và bảo tồn ngay trong những môi trường của cái xấu.
thông tin
thẩm mĩ.
Chức
năng
của
NNNT
Bầu trời thu rất xanh,
rất cao.
( Bầu trời mùa thu rất
xanh và cao)
“Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao”
(Nguyễn Khuyến)
=>Ngôn ngữ được lựa chọn,
xếp đặt, trau chuốt.
“Hễ đứa nào láo, cứ đánh sặc tiết chúng nó ra, tội vạ ông

chịu. Mẹ bố chúng nó, việc quan thế này có chết cha người ta

không? Chúng bay gô cổ cả giải cho được ra đây cho ông.”

( “Tinh thần thể dục” – Nguyễn Công Hoan.)
Bọn quan lại tay sai ác độc. => Căm ghét, tố cáo
Ngôn ngữ sinh hoạt
Ngôn ngữ nghệ thuật
Lời ăn tiếng nói hằng ngày
Trao đổi thông tin, ý nghĩ,…
Có thể dùng trong văn bản
nghệ thuật ( ời nói tái hiện)
Ngôn ngữ gợi hình gợi cảm
dùng trong VB NT
Chức năng thông tin
và thẩm mĩ
Có thể sử dụng trong
nói năng hàng ngày
Ngôn ngữ nghệ thuật
Thông tin
Thẩm mỹ
Tổ chức, lựa chọn , gọt giũa ngôn từ
Tính hình tượng
Tính truyền cảm
Tính cá thể
Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật
Ta đã lớn lên rồi trong khói lửa
Chúng nó chẳng còn mong được nữa
Chặn bàn chân một dân tộc anh hùng.
Những bàn chân từ than bụi, lầy bùn
Đã bước dưới mặt trời cách mạng.
Dân tộc ta đã trưởng thành
trong chiến tranh. Kẻ thù
không còn hi vọng ngăn
cản được sự phát triển mạnh
mẽ, to lớn của một dân tộc
mà người công nhân trong
hầm mỏ, người nông dân ở
nông thôn từng bị áp bức.
Cụ thể, sinh động, hàm súc,
gợi cảm.
Trong đầm gì đẹp bằng sen
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng bông trắng lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
(Ca dao)


- Các hình tượng cụ thể: lá xanh, bông trắng, nhị vàng,
Cách sắp xếp các lớp lang để gợi tả
- Hình tượng biểu tượng: sen với những phẩm chất thanh cao, đẹp đẽ.
=> Cái đẹp hiện hữu, bảo tồn ngay trong môi trường có nhiều cái xấu.
Bánh trôi nước
Thân em vừa trắng lại vừa tròn
Bảy nổi ba chìm với nước non.
Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn
Mà em vẫn giữ tấm lòng son.
(Hồ Xuân Hương)
Hình ảnh bánh trôi nước

Hình ảnh người phụ nữ: Thân phận hẫm hiu nhưng vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp.
Tính hình tượng
Tính đa nghĩa
Tính hàm súc.
1.Tìm trong SGK Ngữ văn 9 và 10 những văn bản nghệ thuật và xếp vào 3 loại: tự sự, trữ tình, văn bản sân khấu (kịch, chèo).
2.Tìm và phân tích tính hình tượng của ngôn ngữ nghệ thuật trong hai câu thơ sau:
“Quê hương tôi có con sông xanh biếc
Nước gương trong soi bóng những hàng tre”.
(Tế Hanh)