Tuần 28. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

Dạo hiên vắng thầm gieo từng bước
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen
(Trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ” Ngữ văn 10, Tâp 2)
? Hai câu thơ trên giúp ta hình dung ra được điều gì ( về dáng vẻ và tâm trạng của người chinh phụ)
? Từ đó hãy nhận xét về cách sử dụng từ ngữ của tác giả
? Vậy theo em thế nào là ngôn ngữ nghệ thuật. Nó thường được sử dụng trong văn bản nào.
Ví dụ 3: Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu. ( Hồ Chí Minh, “ Tuyên ngôn độc lập”)
Ví dụ 2: Chị nhìn Lâm hờn dỗi, rồi ngồi dựa lưng vào đống thân lạc, giọng cay chua:
- Trâu quá xá, mạ qua thì, hồng nhan bỏ bị còn gì là xuân nữa hở các anh?
…………….
Chị nhổm dậy, đi vài bước tới trước mặt Huân, ngâm nga:
- "Huê thơm bán một đồng mười. Huệ tàn nhị giữa giá đôi lạng vàng". Giá đôi lạng vàng chứ chưa vị tất đã bán đâu anh Huân ạ.
( Mùa lạc, Nguyễn Khải)
Ví dụ 1: Chiều chiều ra đứng ngõ sau
Trông về quê mẹ ruột đau chín chiều!
Hôm nay ngày đã bao nhiêu?
Mà sao chưa thấy mẹ yêu gởi tiền?
( Báo Tuổi trẻ cười, Trang thơ châm biếm)
Văn bản báo chí
Văn bản chính luận
Ngôn ngữ nghệ thuật
Văn bản thuộc phong cách khác
Lời nói hằng ngày
Văn bản nghệ thuật (chủ yếu)
Ví dụ 1: “ … Ở nơi đó có một con sông lớn, trên sông bắc một cây cầu dài ước chừng hơn nghìn thước, gió tanh, sóng xám, hơi lạnh thấu xương. Hai bên cầu có đến vạn quỷ Dạ Xoa mắt xanh tóc đỏ, hình dáng nanh ác…
( Trích “ Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”, Ngữ văn 10, Tập 2)
Ví dụ 2:
Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên.
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa.
( Trích “ Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ”, Ngữ văn 10, Tập 2)
Ví dụ 3:
Này thầy tiểu ơi !
Thầy như táo rụng sân đình
Em như gái dở đi rình của chua
Thầy tiểu ơi !
( Trích “ Quan âm Thị Kính”)
Nhận xét điểm giống và khác nhau về cách sử dụng ngôn ngữ trong các văn bản trên ?
? Ngôn ngữ nghệ thuật được chia làm mấy loại
.
Bảng phân loại
Ngôn ngữ tự sự
Ngôn ngữ thơ
Ngôn ngữ sân khấu
Thơ, ca dao, hò, vè …
Truyện, ký, tiểu thuyết
Kịch, tuồng, chèo …
Giàu hình ảnh, nhạc điệu …
Miêu tả, trần thuật …
Cá thể hóa (nhân vật nói thể hiện tính cách, tâm trạng)
Trong đầm gì đẹp bằng sen,
Lá xanh bông trắng lại chen nhị vàng.
Nhị vàng bông trắng lá xanh,
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn.
(Ca dao)
Ngoài việc cung cấp thông tin về hoa sen, bài ca dao còn đem đến cho chúng ta suy nghĩ gì ?
Hãy chỉ ra các từ ngữ miêu tả hoa sen và các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong bài ca dao trên ?
Những từ ngữ này đem đến cho ta thông tin gì về hoa sen ? Nhằm mục đích gì ?
Thông tin
Thẩm mĩ
Chức năng
Đặc điểm, tính chất của sự việc, sự vật, hiện tượng
Biểu hiện cái đẹp và nuôi dưỡng cảm xúc thẩm mĩ
CỦNG CỐ
Câu 1: Ngôn ngữ nghệ thuật là ngôn ngữ
A. Gợi hình
B. Diễn tả cảm xúc
C. Dùng trong văn bản nghệ thuật
D. Ngôn ngữ gợi hình, gợi cảm, dùng trong văn bản nghệ thuật.
Câu 2: Ngôn ngữ nghệ thuật có chức năng
A. Giải trí và giáo dục
B. Thông tin và giáo dục
C. Thông tin và thẩm mĩ
D. Thông báo và thẩm mĩ
Câu 3: Phạm vi sử dụng của ngôn ngữ nghệ thuật
A. Trong văn bản nghệ thuật
B. Trong lời nói hàng ngày và trong văn bản nghệ thuật
C. Trong các văn bản thuộc phong cách khác
D. Cả câu B và C.
ĐÚNG
ĐÚNG
Trâu ơi ta bảo trâu này,
Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta.
Cấy cày vốn việc nông gia,
Ta đây trâu đấy ai mà quản công.
Khi nào cây lúa còn bông,
Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.
( Ca dao)