Tuần 28. Ông già và biển cả

ĐỈ�Ỉ�ng đầu với đàn cá dữ
(Trích "Ông già và biển cả"
- Ernest Heminway)
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
1. TÁC GIẢ:
a. Tiểu sử:




Onixt Hêminguê (1899 - 1961) sinh trỈ�ởng trong gia đình khá giả tại một thành phố nhỏ ngố��i vi Chicago - nỈ�ớc Mỹ.
- Ông yêu thích thiên nhiên hoang dại : thuở nhỏ thỈ�ờng theo cha tới những vùng rừng núi, thích phiêu lỈ�u mạo hiểm.
M?t s? hình ?nh m� nh� van d� ghi l?i trong qu� trình t�c nghi?p c?a mình
- Từng nhập ngũ trong Đại chiến I, Đại chiến II.
- 18 tuổi bỈ�ớc vào nghề phóng viên: có mặt ở chiến trỈ�ờng Ý, Tây Ban Nha, Pháp; làm phóng viên mặt trận, dựng phim, viết kịch.
M?t minh ho? v? cu?c s?ng phi�u luu c?a nh� van
Ngu?i y�u c?a nh� van l�m y t� trong chi?n tranh th? gi?i l?n 1
Bi k?ch tình y�u c?a nh� van
- Ông sống chủ yếu ở Cuba, quen nếp sống giản dị của ngỈ�ời dân chất phác, mất 1961 tại đây.
b. Sự nghiệp sáng tác:
Những tác phẩm tiêu biểu : các tiểu thuyết ("Giã từ vũ khí", "Chuông nguyện hồn ai", "Ông già và biển cả").
- Nội dung:
Ông viết về chiến tranh, thiên nhiên, con ngỈ�ời, thể hiện tình yêu đối với những gì phiêu lỈ�u mạo hiểm; cổ vũ cho những ai biết phấn đấu vì quyền lợi chính đáng của con ngỈ�ời.
- Nghệ thuật: Là ngỈ�ời đề xỈ�ớng nguyên lý "Tảng băng trôi" (bảy phần chìm, một phần nổi) trong tác phẩm văn học: nhà văn không công khai phát ngôn ý tỈ�ởng của mình mà xây dựng hình tỈ�ợng có sức gợi để ngỈ�ời đọc rút ra phần ẩn ý. Một trong những biểu hiện của nguyên lý trên là độc thố��i nội tâm, dùng ẩn dụ, biểu tỈ�ợng.

- ĐỈ�ợc trao giải thỈ�ởng báo chí Pulitde (1953) và giải Nôben về văn học (1954).
2. TÁC PHẨM "ÔNG GIÀ VÀ BIỂN CẢ":
Tóm tắt:
- Chuyển kể về ông lão đánh cá vùng nhiệt lỈ�u tên là Xanchiago, tám mỈ�Ỉ�i bốn ngày liền không kiếm đỈ�ợc con cá nào.
- Thế rồi, lão một mình ra khỈ�i và một con cá kiếm lớn mắc mồi.

- NhỈ�ng lúc quay vào bờ, từng đàn cá mập hung dữ theo rỉa thịt con cá.
- Sau cuộc vật lộn ba ngày hai đêm cực kỳ căng thẳng và nguy hiểm - lão bị nó quẫy mạnh ngã vập cả mặt, máu chảy đầy má, hai bàn tay bị dây câu cứa nát ứa máu - lão cũng giết đỈ�ợc con cá.
- Khi vào đến bờ, con cá kiếm "dài hỈ�n chiếc thuyền có tới sáu bảy tấc" chỉ còn trỈ� bộ xỈ�Ỉ�ng. Ông rã rời trở về lều, trong giấc ngủ lại "mỈ� về những con sỈ� tử".
- Lão phải đỈ�n độc chiến đấu đến kiệt sức với lũ cá mập. Tuy vậy, lão vẫn nghĩ "không một ai cô đỈ�n nỈ�i biển cả".
Chủ đề:
- Tác phẩm là bản hùng ca, ca ngợi con ngỈ�ời và sức lao động của con ngỈ�ời, đồng thời thể hiện niềm cảm thông, yêu thỈ�Ỉ�ng những con ngỈ�ời nghèo khổ.
4/Nghệ thuật:
- Bút pháp miêu tả và tỈ�ờng thuật sinh động, hàm súc.
- Thể hiện nguyên lý "Tảng băng trôi" : nhân vật độc thố��i, đối thố��i.
II. ĐOẠN TRÍCH "ĐỈ�Ỉ�NG ĐẦU VỚI ĐÀN CÁ DỮ":
VỊ TRÍ ĐOẠN TRÍCH:
Gần cuối truyện, mô tả trận đánh nhau cuối cùng với đàn cá mập trỈ�ớc khi ông lão lên bờ.
2. TÓM TẮT ĐOẠN TRÍCH :
Sau khi giết đỈ�ợc con cá kiếm, lão Xanchiago mình đầy thỈ�Ỉ�ng tích cho thuyền trở vào bờ.
Lúc này, từng đàn cá mập xông đến rỉa thịt con cá kiếm.
Trong bóng đêm ,đỈ�n độc trên biển cả, lão biết cuộc chiến đấu với lũ cá mập là vô vọng.
- Đàn cá mập lao vào xâu xé con cá kiếm. Vũ khí của lão là chày và tay lái nhỈ�ng rồi cũng bị lũ cá lôi đi.
-Biết mình đã thất bại hoàn toàn, lão vào bờ với chiếc thuyền nhẹ tênh.Lão nghĩ đến nguyên nhân thất bại rồi trả lời : "Chẳng gì cả - Ta đã đi quá xa".
3. PHÂN TÍCH:


a.Hoàn cảnh xảy ra cuộc chiến đấu:
- Khi ông già đã kiệt sức: "lão đã tê cứng", "nhức nhối", "đau buốt vì những vết thỈ�Ỉ�ng, vì những chỗ xây xát trên khắp cỈ� thể".
Thời điểm bất lợi: ban đêm giá lạnh.
Tâm trạng: "vô vọng".
? Lời độc thố��i "Mình hy vọng.....với bọn chúng", cùng với điệp ngữ "mình hy vọng" đã khẳng định trạng thái âu lo, mệt mỏi, rã rời của ông lão.
b. Cuộc chiến đấu giữa ông lão và đàn cá:

- Tác giả xây dựng hàng lố��t những hình ảnh tỈ�Ỉ�ng phản:




Ông lão
Đàn cá
-Một mình, kiệt sức.
Cố bảo vệ con cá.
-Không xác định kẻ
thù một cách cụ thể.
Rất đông, rất khố��.
- Cố cỈ�ớp con cá, rỉa thịt, ngấu nghiến nó.
- Rất chủ động trong môi trỈ�ờng của chúng.
? Lão chỉ có sức mạnh tinh thần để đối chọi với sức mạnh vật chất khổng lồ. Bằng thủ pháp đối lập, nhà văn muốn làm nổi bật ý chí, nghị lực, bản lĩnh của con ngỈ�ời trỈ�ớc thử thách của thiên nhiên khắc nghiệt.
Nhà văn không nói hộ nhân vật mà nói lên bằng cảm nhận từ mọi giác quan của nhân vật:
* Về thị giác: lão không nhìn thấy trực tiếp kẻ thù.
* Về thính giác: "nghe tiếng răng bập" nên "nện chày vào mấy cái đầu".
* Về xúc giác: không tiếp xúc trực tiếp mà qua một công cụ trung gian.
? Ông hoàn toàn mù loà, đỈ�n độc trỈ�ớc đàn cá đông đảo, vây bủa tấn công liên tục.Hình ảnh ông lão thật bình thỈ�ờng nhỈ� bao ngỈ�ời lao động khác nhỈ�ng cũng hết sức cao cả, phi thỈ�ờng vì trong tình thế tuyệt vọng vẫn dũng cảm đỈ�Ỉ�ng đầu với đàn cá dữ.
Lối độc thố��i nội tâm:
* Mối ám ảnh về sự thất bại; về sự mệt mỏi, rã rời.
* Là sự thách thức, khinh bỉ của con ngỈ�ời đối với kẻ thù.
* Biến tất cả cảnh cô đỈ�n vây hãm thành bạn hữu, hoà hợp.Ông đã vỈ�ợt lên trên sự cô đỈ�n.
* Con ngỈ�ời thất bại bởi khát vọng cái khôn cùng.
4. TỔNG KẾT:
-Đố��n trích thể hiện rõ nguyên lý "tảng băng trôi":
* Phần nổi: Thất bại của ông già đánh cá trong cuộc đỈ�Ỉ�ng đầu tuyệt vọng.
* Phần chìm (ẩn dụ, biểu tỈ�ợng): Hành trình đuổi theo một khát vọng to lớn vỈ�ợt ra ngoài giới hạn của con ngỈ�ời.
- Tác giả vừa nói đến sự thất bại của con người, vừa gợi lên tầm vóc lớn lao của họ.