Tuần 28. Ông già và biển cả

Tiết 109
Ông già và biển cả (trích)
E.Hemingway
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
a. TIỂU SỬ
Sinh trưởng trong một gia đình khá giả, ngoại vi Chicagô.
18 tuổi, Hemingway đã bước vào nghề phóng viên, tham gia cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất trên đất Ý.
Ông bị thương nặng trở về nước Mỹ như một anh hùng nhưng lại mang những chấn thương tinh thần nặng nề.



Gia đình Hemingway
1937, Hemingway tham gia đội quân quốc tế chống phát xít tại Tây Ban Nha  lại làm phóng viên mặt trận, dựng phim, viết kịch.
Sau chiến tranh thế giới thứ hai, ông chủ yếu sống và làm việc tại Cuba.
Sáng chủ nhật, 2/ 7/1961, nhà văn tự sát.
Tư liệu về Hemingway
b. SỰ NGHIỆP SÁNG TÁC
* Tác phẩm chính
=> Cả cuộc đời ông theo đuổi mục đích “viết một áng văn xuôi đơn giản và trung thực về con người”.
- 1954, Hemingway được trao tặng giải Nobel văn học.
Tảng băng trôi
* Nguyên lý “tảng băng trôi”
Tác phẩm văn chương phải là một “tảng băng trôi”, bảy phần chìm, ba phần nổi.
Văn phong giản dị, tước bỏ những trang sức cầu kỳ, sự hoa mĩ trong lời văn.
Tạo ra mạch ngầm văn bản, tính đa âm cho văn bản, tác phẩm mang đa nghĩa hàm ẩn.
Nhà văn không phát ngôn cho ý tưởng của mình mà tạo hình tượng có nhiều sức gợi, nhiều ẩn ý, để tự nhân vật bộc lộ.
=> Tạo tính dân chủ, đồng sáng tạo trong quá trình tiếp nhận tác phẩm.
2/ Tác phẩm “Ông già và biển cả”
Ấn bản “Ông già và biển cả” tại Việt Nam
a/ XUẤT XỨ
- Viết năm 1952, là kết tinh tiêu biểu của những sáng tạo trong lối kể chuyện của Hemingway, là minh chứng cụ thể, toàn diện cho “nguyên lý tảng băng trôi”
b/ TÓM TẮT
Sau 84 ngày liền không câu được con cá nào, ông lão Xantiagô sống rất chật vật…
Chú bé Manôlin đến giúp ông lão…
Hai người dự định về chuyến ra khơi rất xa để câu cá…
…Nhưng chú bé phải tạm biệt ông lão theo thuyền người khác đi câu..
Ông Xantiagô ra khơi một mình từ khi trời còn chưa sáng…
Và chuẩn bị sẵn sàng mồi câu…
… Buông câu giữa biển khơi
thả 4 dây câu ở vùng “Giếng lớn”
Theo hướng tìm mồi của hải bằng rong ruổi trên biển
Theo đuổi những con cá chuồn, cá cháy
Thuyền bị kéo phăng ra khơi khi con cá lớn mắc câu
Đêm xuống, ông lão một mình vật lộn với con cá lớn, khoẻ… Ông mơ về đất liền, về những trận đấu bóng…
Chinh phục con cá kiếm lớn
Con cá kiếm phô diễn tất cả kích thước khổng lồ…
… và vẻ đẹp tuyệt mỹ của nó
Sau khi chinh phục được con cá kiếm, bằng sức tàn còn lại, lão Xantiagô bắt đầu hành trình trở về…
Một hành trình đơn độc, mệt mỏi
Và phải đương đầu với đàn cá dữ để bảo vệ thành quả lao động
Con thuyền cập bến, thành quả còn lại của ông lão chỉ là bộ xương cá khổng lồ
Chú bé Manôlin giúp lão thu dọn sau chuyến câu …
Trong lều, ông lão ngủ tiếp và mơ về những con sư tử…
3. Đoạn trích “Ông già và biển cả”
a/ Vị trí:
Đoạn trích nằm ở phần cuối tác phẩm, kể lại việc ông lão Xantiagô theo đuổi, vật lộn để chinh phục con cá kiếm
b/ Nội dung chủ đạo:
Vẻ đẹp, sức mạnh phi thường của thiên nhiên.
Vẻ đẹp, những phẩm chất cao quý của con người trong mối quan hệ với thiên nhiên, vũ trụ.
II. Đọc - hiểu văn bản
1. Hình tượng con cá kiếm
Rất lớn và đẹp
Những vòng
tròn lượn
sóng liên
tục
Một cái
bóng đen
vượt dài
dưới con
thuyền
Cái đuôi lớn
hơn cả lưỡi
hái lớn
Thân hình
đồ sộ và
những
sọc tía
trên mình
Cánh vi lưng
xếp lại, bộ
vây xoè
rộng
Kích thước khổng lồ sánh ngang tầm vũ trụ; một vẻ đẹp tuyệt mĩ
và tráng lệ.
Vẻ đẹp kỳ vĩ của mênh mông biển cả, của thiên nhiên
vĩnh hằng, vũ trụ vô tận.
Đầy sức
mạnh
Vòng bơi của nó bơi khiến ông lão
hoa mắt chóng mặt, choáng váng…
Nó kéo làm ông lão mệt lử, xa xẩm
mặt mày, chịu nhiều đau đớn…
Sức mạnh phi
thường, vĩ đại
cũng là những
hiểm hoạ
bí ẩn, khôn
lường của
thiên nhiên.
Kiêu hùng, bất khuất
Kiên cường,
không chịu
buông xuôi
khuất phục
ngay khi
biết cái chết
đã cận kề
Phóng vút
lên khỏi mặt
nước, phô hết
tầm vóc
khổng lồ
vẻ đẹp
và sức lực…
Một cái chết oai hùng, mạnh mẽ,
cái chết bi tráng, sánh ngang
tầm đại dương bao la
Ý nghĩa biểu tượng
Là vẻ đẹp,
sức mạnh
phi thường
của thiên nhiên
Là đối thủ,
là bạn của
con người
Là những chông
gai, thử thách
của cuộc đời
Là ước mơ,
khát vọng chinh
phục, là đỉnh
cao của nghệ
thuật
Tô đậm vẻ đẹp, sức mạnh
và tầm vóc của con người
Xin chân thành cảm ơn quý thày cô cùng các em đã chú ý theo dõi bài giảng!