Tuần 27. Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm)

TÌNH CẢNH LẺ LOI
CỦA NGƯỜI CHINH PHỤ
(Trích Chinh phụ ngâm)
Nguyên tác: Đặng Trần Côn
Diễn Nôm: Đoàn Thị Điểm

GV: HOÀNG THU HÒA
TRƯỜNG THPT LÝ THƯỜNG KIỆT
I. Tỡm hi?u chung
1. Tỏc gi? & tỏc ph?m
a. Tỏc gi?
b. Tỏc ph?m (nguyờn tỏc)
2. D?ch gi? & b?n di?n Nụm
a. D?ch gi?
b. B?n di?n Nụm
3. Trớch do?n
a. V? trớ
b. B? c?c
II. D?c hi?u trớch do?n
1. 8 cõu d?u
Trang bìa bản Chinh phụ ngâm thời Gia Long được Nguyễn Văn Xuân tìm thấy ở Huế
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả và tác phẩm (nguyên tác)
Tác giả: Đặng Trần Côn (Khoảng nửa đầu thế kỉ XVIII)
- Quê: Nhân Chính – Thanh Xuân – Hà Nội.
- Sáng tác: Chinh phụ ngâm, thơ và phú chữ Hán.
b. Tác phẩm (nguyên tác)
- Hoàn cảnh ra đời: Khoảng 1741- 1742
Nội chiến liên miên, người phụ nữ sống cô đơn, mất mát
- Nhan đề: Khúc ngâm của người vợ có chồng ra trận.
- Hình thức: + Thể loại ngâm khúc: Thể thơ trữ tình trường thiên
bộc lộ buồn phiền, đau xót, triền miên.
+ 478 câu thơ chữ Hán, theo thể trường đoản cú.


Thiên địa phong trần
Hồng nhan đa truân
…Nam lai, tỉnh ấp bán phong tràn
Lạc nhật, bình sa nhạn nhất quần
(Bao nhiêu xóm làng từ phương nam đã có một nửa vùi trong gió bụi)
Chỉ có đàn chim nhạn sa xuống bãi cát lúc mặt trời lặn)













Nội dung:




+ Oán ghét chiến tranh phong kiến phi nghĩa
+ Khao khát tình yêu, hạnh phúc lứa đôi




Tranh vẽ minh họa người chinh phụ trong bài bình về Chinh phụ ngâm của Viện Văn học
Múa gươm rượu tiễn chưa tàn
Bộ khôn bằng ngựa thủy khôn bằng thuyền
Giáp mặt rồi phút bỗng chia tay
Giáp
mặt
rồi
phút
bỗng
chia
tay
Dạy con đèn sách thiếp làm phụ thân
Bức rèm thưa rủ thác đòi phen
Vắng chàng điểm phấn trang hồng với ai ?

2. Dịch giả & bản diễn Nôm
a. Dịch giả: Đoàn Thị Điểm (1705 - 1748)
- Tài sắc, truân chuyên, từng phải sống xa chồng
b. Bản diễn Nôm
- 412 câu song thất lục bát - thể thơ dân tộc
- Được coi là một sáng tạo nghệ thuật tài tình
Thuở trời đất nổi cơn gió bụi
Khách má hồng nhiều nỗi truân chuyên
… Nhà thôn mấy xóm chông chênh
Một đàn cò đậu trước ghềnh chiều hôm



3. Trích đoạn
a. Vị trí
- Từ câu 193 đến 216
(Tương ứng: câu 228 đến 252 (nguyên tác)
- Người chồng đi xa đã quá lâu, không thấy trở về,
không tin tức.
b. Bố cục
- 8 câu đầu: SỰ bồn chồn, ngóng trông
- 8 câu tiếp: Nỗi sầu muộn
- 8 câu còn lại: Niềm thương nhớ chồng

3. Đọc hiểu trích đoạn
1. Nỗi bồn chồn ngóng trông trong cảnh lẻ loi
Dạo hiên vắng, thầm gieo từng bước.
Ngoài rèm thưa rủ, thác đòi phen.
Ngoài rèm, thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
Ðèn có biết, nhường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương
Nỗi bồn chồn ngóng đợi trong cảnh lẻ loi
* Ngoại cảnh
* Tâm trạng
Động tác, cử chỉ
Hình ảnh:
+ Ngọn đèn
+ Hoa đèn
+ Bóng người
Lời nhân vật
Lời người kể
Nhịp thơ
Tiểu kết:
+ Nghệ thuật đi sâu khám phá thế giới nội tâm hết sức tinh tế: kết hợp tả gián tiếp và tả trực tiếp, kết hợp lời nhân vật và lời tác giả
+ Thể hiện niềm khao khát tình yêu, hạnh phúc lứa đôi
+ Thấy được tài năng và sự cảm thông vô bờ của tác giả và dịch giả.

Củng cố
+ Tác phẩm và trích đoạn gợi cho em nhớ đến tác phẩm văn học nào có cùng đề tài ?
+ Theo em nghệ thuật đặc sắc nhất của bản dịch nôm là gì ?