Tuần 27. Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ (trích Chinh phụ ngâm)

Tình cảnh lẻ loi của người chinh phụ
(Trích Chinh phụ ngâm)

Nguyên tác chữ Hán: Đặng Trần Côn
Bản diễn Nôm: Đoàn Thị Điểm (?)


Giáo sư: Phạm Thanh Tuấn
Trường: THPT Lê Quý Đôn
I. Tiểu dẫn:
1. Tác giả:
Đặng Trần Côn
2. Dịch giả
Đoàn Thị Điểm
Phan Huy ích
- Hoàn cảnh sáng tác
3. Tác phẩm:
Đầu đời Lê Hiển Tông, chế độ phong kiến Việt Nam rơi vào tình trạng khủng hoảng trầm trọng.
Khởi nghĩa nông dân nổ ra ở khắp nơi, triều đình phải đưa quân đi đánh dẹp.
- Thể loại:
+ Ngâm khúc
+ Nguyên tác: Thể trường đoản cú (câu thơ dài, ngắn khác nhau)
+ Bản diễn Nôm: Thể song thất lục bát
- Nội dung:
Oán ghét chiến tranh phong kiến phi nghĩa
Tâm trạng khao khát tình yêu hạnh phúc lứa đôi của người chinh phụ có chồng đi chinh chiến ở phương xa
Dạo hiên vắng, thầm gieo từng bước.
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
Đèn có biết dường bằng chẳng biết,
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,
Hoa đèn kia với bóng người khá thương
Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên.
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa
Hương gượng đốt hồn đà mê mải,
Gương gượng soi lệ lại châu chan.
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn,
Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng,

Lòng này gửi gió đông có tiện,
Nghìn vàng xin gửi đến non Yên,
Non Yên dù chẳng tới miền.
Nhớ chàng đằng đẵng đường lên bằng trời
Trời thăm thẳm xa vời khôn thấu,
Nỗi nhớ chàng đau đáu nàoxong.
Cảnh buồn người thiết tha lòng,
Cành cây sương đượm tiếng trùng mưa phun.
a.Vị trí: Từ câu 193 -> 216 ( Tương ứng từ câu 228 -> 252 trong nguyên tác)
b. Đại ý:
c. Bố cục:
Hai phần
16 câu đầu : Nỗi cô đơn của người chinh phụ
8 câu còn lại: Nỗi nhớ thương của người chinh phụ

ThÓ hiÖn t×nh c¶nh vµ t©m tr¹ng c« ®¬n cña ng­êi chinh phô
trong thêi gian dµi ng­êi chång ®i ®¸nh trËn kh«ng râ tin tøc,
kh«ng râ ngµy vÒ.
II. Đọc - hiểu văn bản:
1. Đọc - hiểu khái quát:
2. Đọc - hiểu chi tiết:
a. Mười sáu câu đầu: Nỗi cô đơn của người chinh phụ
Dạo hiên vắng, thầm gieo từng bước.
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có
Hoa đèn kia với bóng người khá thương
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa
Hương gượng đốt hồn đà mê mải,
Gương gượng soi lệ lại châu chan.
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn,
Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng,
có biết dường bằng chẳng biết,
Đèn
đèn
biết chăng?
Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên.
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,

* Ngoại cảnh:
- Hình ảnh ngọn đèn:
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
Đèn có biết dường bằng chẳng biết.
đèn biết chăng?
Đèn có biết
Dạo hiên vắng, thầm gieo từng bước.
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có
Hoa đèn kia với bóng người khá thương
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa
Hương gượng đốt hồn đà mê mải,
Gương gượng soi lệ lại châu chan.
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn,
Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng,
có biết dường bằng chẳng biết,
Đèn
đèn
biết chăng?
Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên.
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,

Dạo hiên vắng, thầm gieo từng bước.
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có
Hoa đèn kia với bóng người khá thương
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa
Hương gượng đốt hồn đà mê mải,
Gương gượng soi lệ lại châu chan.
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn,
Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng,
có biết dường bằng chẳng biết,
Đèn
đèn
biết chăng?
Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên.
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,

Sử dụng nghệ thuật tả cảnh ngụ tình, tác giả đã khắc họa được đậm nét nỗi cô đơn, lẻ loi của người chinh phụ.
*Trực tiếp:
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi
Buồn rầu nói chẳng nên lời
* Hành động:
Ngoài rèm thước chẳng mách tin,
Trong rèm, dường đã có đèn biết chăng?
Hoa đèn kia với bóng người khá thương
Khắc giờ đằng đẵng như niên,
Mối sầu dằng dặc tựa miền biển xa
Hương gượng đốt hồn đà mê mải,
Gương gượng soi lệ lại châu chan.
Sắt cầm gượng gảy ngón đàn,
Dây uyên kinh đứt, phím loan ngại chùng,
có biết dường bằng chẳng biết,
Đèn
Gà eo óc gáy sương năm trống,
Hòe phất phơ rủ bóng bốn bên.
Lòng thiếp riêng bi thiết mà thôi.
Buồn rầu nói chẳng nên lời,

Dạo hiên vắng, thầm gieo từng bước.
Ngồi rèm thưa rủ thác đòi phen.

Nguyên tác: Cưỡng nhiên hương
Cưỡng lâm cánh
Cưỡng viện cầm
Cưỡng điều sắt
Tiểu kết:
Mười sáu câu đầu là tâm sự cô đơn ngóng trông khắc khoải càng ngày càng sâu đậm, càng ngày càng da diết khi người chồng đi chinh chiến ở phương xa không rõ ngày trở về.
Xin chân thành cảm ơn