Tuần 27. Thao tác lập luận bình luận

Kiểm tra bài cũ
Ý� nghĩa tư tưởng của tác phẩm "Người trong bao" của Sê-khốp?
Phê phán sâu sắc lối sống hèn nhát, bạc nhược, bảo thủ và ích kỷ của một bộ phận trí thức Nga cuối thế kỷ XIX. Từ đó, nhà văn khẩn thiết thức tỉnh mọi người: "Không thể sống mãi như thế được!"
Thao tác lập luận
bình luận
Ngữ văn 11
GIÁO VIÊN THỰC HIỆN: PHAN MINH THÙY
Xem một bức tranh ...
Nghe câu chuyện:
“ Một hôm, có hai ông cháu nọ dắt con lừa đi chợ. ...
...Nghe vậy hai ông cháu không biết làm thế nào, đành cõng con lừa ra chợ!”
Chẳng hạn, trước bức ảnh này
các bạn đã từng có ý kiến:
1.Đây là cảnh sông nước đêm trăng thơ mộng ?
2. Một vẻ đẹp hư ảo, mong manh ?
3. Có gì như hư vô, gai gợn…?
4 Ta nhớ đến bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ của Hàn Mặc Tử…
Trước mỗi bản nhạc, bức tranh hay câu chuyện đó, mỗi người đều có thể có những
ý kiến nhận xét của riêng mình.
..............
Như vậy, bình luận là một hoạt động thường thấy trong đời sống hàng ngày, rất gần gũi với mỗi chúng ta. Một bộ phim mới xem, một trận bóng đá mới tổ chức, một chiếc áo mới mặc của bạn bè...tất cả đều có thể trở thành đề tài để chúng ta bình luận.
Nhưng giữa việc nêu ý kiến bình luận hàng ngày và sủ dụng thao tác bình luận trong bài văn nghị luận có sự khác nhau như thế nào? Bài học ngày hôm nay, chúng ta sẽ cùng trao đổi
* Nhắc lại kiến thức cũ:
1.Trong chương trình làm văn lớp 10, em đã được học những thao tác lập luận nào ?
2.Chương trình làm văn 11, chúng ta đã tiếp tục học và ôn lại thao tác lập luận nào trong văn nghị luận?
3. Điểm khác của thao tác lập luận bình luận so với các thao tác khác?



Mục tiêu của bài học :sgk
Nội dung bài học :
A/ Tìm hiểu chung
1. Tìm hiểu ngữ liệu.
2. Khái niệm, mục đích và tác dụng của lập luận bình luận
B/ Cách sử dụng thao tác bình luận:
C/ Luyện tập
XIN LẬP KHOA LUẬT - NGUYỄN TRƯỜNG TỘ
Bất luận quan hay dân, mọi người đều phải học luật nước và những luật mới bổ sung thêm từ thời Gia Long đến nay. Ai giỏi luật sẽ được làm quan. Vì luật bao gồm cả kỉ cương, uy quyền, chính lệnh của quốc gia, trong đó tam cương ngũ thường cho đến việc hành chính của sáu bộ đều đầy đủ. Quan dùng luật để trị; dân theo luật mà giữ gìn. Bất cứ một hình phạt nào trong nước đều không vượt ra ngoài luật. Bởi vậy các nước phương Tây, phàm những ai đã nhập ngạch bộ hình xử đoán các vụ kiện tụng thì chỉ có thăng trật chứ không bao giờ bị biếm truất. Dù vua, triều đình cũng không giáng chức họ được một bậc. Như vậy là để cho các vị này được thong dong trong việc chấp hành luật pháp không bị bó buộc nào cả. Phàm những tội ngũ hình
đều do các vị này xử. Vua cũng không được đoán phạt một người nào theo ý mình mà không có chữ kí của các quan trong bộ ấy. Làm thế là để cho dân chúng thấy rõ đạo công bằng. Vả lại vua cũng không dự vào các việc ngũ hình để tỏ đạo nhân ái. Theo chế độ xưa, vua có "tam hào". Bởi vì nếu có tội phải giết thì đó là quốc dân giết.
Biết rằng đạo làm người không gì lớn bằng trung hiếu, không gì cần thiết bằng lễ nghĩa. Nhưng các sách Nho chỉ nói suông trên giấy, không làm cũng chẳng bị ai phạt, có làm cũng chẳng được ai thưởng. Bởi vậy xưa nay học đã nhiều mà mấy ai đổi được tâm tính, sửa được lỗi lầm. Cho nên Khổng Tử có nói: "Ta chưa hề thấy ai nhận được lỗi mình mà biết tự trách phạt.
từ xưa đến nay, các vua chúa nắm quyền thống trị cứu nước giúp đời đều nhớ hiểu luật, còn các sách vở khác cũng chỉ là phụ thuộc. Nếu trong nước không có luật thì dù có vạn quyển sách cũng không thể trị được dân. Điều này quá rõ. Bởi vì sách vở chỉ chép nào là sự tích chính sự thời xưa của cổ nhân, nào là những bài luận hay ho của người xưa để lại, nào là những áng văn chương trau chuốt của chư tử, nào là những tiểu thuyết dã sử của những người hiếu sự đặt bày. Trong đó hay có, dở có, kẻ nói này, người nói khác, xét kỹ những thứ sách vở đó chỉ làm rối trí thêm chẳng được tích sự gì. Cho nên Khổng Tử nói: "Chép những lời nói suông chẳng bằng thân hành ra làm việc". Thử xem có những nhà nho suốt đời đọc sách, đáng lẽ cử chỉ của họ phải làm khuôn thước cho đời, vậy mà tại
sao có nhiều người, cu?c đời và sự ứng xử của họ còn tệ hơn những người dân quê mùa chất phác?
Nếu bảo luật chỉ tốt cho việc cai trị chứ không có đạo đức tinh vi, thế là không biết rằng trái luật là tội, giữ đúng luật là đức. Nếu tận dụng cái lẽ công bằng ở trong luật mà xử sự thì mọi quyền, pháp đều là đạo đức. Có cái đức nào lớn hơn chí công vô tư không? Chí công vô tư là đức trời. Trong luật cái gì cũng công bằng hợp với đức trời, như vậy mà không đáng gọi là đạo đức tinh vi sao? Chỉ sợ con người không tận dụng luật mà thôi. Nếu tận dụng cũng đủ trọn vẹn đạo làm người rồi, bất tất phải đi tìm cái gì khác.
a. Khái niệm:
Bình luận là bàn bạc, đánh giá về sự đúng-sai, hay-dở, lợi-hại của một hiện tượng đời sống.
I. Mục đích, yêu cầu của thao tác lập luận bình luận:
b/ Mục đích của lập luận bình luận:
- Bày tỏ nhận thức và đánh giá của mỗi người trước một sự việc, hiện tượng nào đó trong đời sống
c/ Tác dụng:
Khẳng định cái đúng, cái hay, cái thật; phê bình cái sai, cái dở, lên án cái xấu, cái ác nhằm làm cho xã hội ngày càng tiến bộ.
II. Cách thực hiện thao tác bình luận:
Bước 1: nêu hiện tượng, vấn đề cần bình luận:
Trình bày rõ về đối tượng một cách ngắn gọn, cơ bản theo yêu cầu của chủ đề bình luận.
II. Cách thực hiện thao tác bình luận:
Bước 2: đánh giá hiện tượng, vấn đề cần bình luận.
- Kết hợp những phần đúng của mỗi phía và lọai bỏ phần hạn chế để đi tới một sự đánh giá hợp lý, công bằng.
- Đưa ra cách đánh giá phải-trái, đúng-sai, hay-dở của riêng mình sau khi đã phân tích các quan điểm, ý kiến khác nhau về đề tài bình luận.
II. Cách thực hiện thao tác bình luận:
Bước 3: bàn về hiện tượng, vấn đề cần bình luận:
- Bàn về thái độ, hành động, cách giải quyết cần có trước hiện tượng vừa được nhận xét đánh giá.
- Bàn về những điều có thể rút ra khi liên hệ với thời đại, hòan cảnh sống, lứa tuổi của mình và những người đang nghe mình bình luận.
- Bàn về những ý nghĩa xa rộng hơn.

Lưu ý:
Sự bình luận của mỗi người thường có tính chất chủ quan, không phải bao gìơ cũng đúng và có sức thuyết phục. Muốn bình luận có ích phải tôn trọng sự thật, có lý tưởng tiến bộ, có tư tưởng dân chủ và nhân văn.
Ngay cả khi dã nắm vững các thao tác lập luận bình luận, cũng chưa phải ta đã có ngay một văn bản bình luận có giá trị. Các thao tác khác có thể chỉ là con đường để đi đến ý kiến, còn bình luận là phải đề xuất được các ý kiến. Muốn ý kiến của mình có sức thuyết phục, phải rèn luyện nhiều năng lực khác nữa.
Lưu ý:
Bình luaän khoâng naèm trong cuøng heä thoáng vôùi laäp luaän so saùnh, phaûn baùc, bình luaän naèm trong cuøng moät heä thoáng vôùi laäp luaän giaûi thích, chöùng minh, phaân tích.
GIẢI THÍCH
CHỨNG MINH
PHÂN TÍCH
BÌNH LUẬN
Làm cho người tiếp nhận nghe, hiểu rõ, đúng, sâu một vấn đề.
Làm cho người tiếp nhận thấy được rõ ràng, cụ thể vấn đề là đúng, là có thật.
Làm cho người tiếp nhận thấy được bản chất của vấn đề.
Làm cho người tiếp nhận thấy được cái đúng, sai, hay, dở của vấn đề.
Lưu ý:
Bình luaän khoâng naèm trong cuøng heä thoáng vôùi laäp luaän so saùnh, phaûn baùc, bình luaän naèm trong cuøng moät heä thoáng vôùi laäp luaän giaûi thích, chöùng minh, phaân tích.
GIẢI THÍCH
CHỨNG MINH
PHÂN TÍCH
BÌNH LUẬN
Trả lời câu hỏi "tại sao, vì sao?".
Trả lời câu hỏi "như thế nào, ai,cái gì?"
Chia nhỏ ra để hiểu sâu sắc hơn rồi tổng hợp lại.
Trả lời câu hỏi: "Ý kiến của bạn về vấn đề đó như thế nào?"
Bình luận cũng không phải là thao tác giải thích và chứng minh cộng lại. Thao tác giải thích và chứng minh chỉ là công cụ bổ trợ cho thao tác bình luận.
- Bình luận nhằm đề xuất và thuyết phục người đọc, người nghe tán đồng với nhận xét, đánh gí, bàn luận của mình về một hiện tượng (vấn đề) trong đời sống hoặc trong văn học.
- Có nhiều cách bình luận. Nhưng dù theo cách nào thì người bình luận cũng phải:
+ Trình bày rõ ràng, trung thực hiện tượng, vấn đề được bình luận.
+ Đề xuất và chứng tỏ được ý kiến nhận định, đánh giá của mình là xác đáng
III. GHI NHỚ:
Mục đích chủ yếu của thao tác lập luận bình luận là gì?
Bày tỏ ý kiến đánh giá hay, dở, đúng sai về một hiện tượng nào đó, nhằm cải tạo hiện tượng ấy.
Cách thực hiện thao tác bình luận?
Nêu vấn đề cần bình luận - đánh giá vấn đề đó - bàn bạc mở rộng.
Củng cố
Dặn dò
Chuẩn bị bài:
Người cầm quyền khôi phục uy quyền
CÂU HỎI CHUẨN BỊ
Ở Giave, tác giả đã sử dụng một loạt chi tiết nhằm quy chiếu về một ẩn dụ. A�n dụ mà Hugo nhằm gợi lên từ hình ảnh Giave là gì?
Ở Giăng Van-giăng, ta không tìm thấy hệ thống hình ảnh so sánh quy về ẩn dụ, tuy nhiên, qua diễn biến tình tiết dẫn đến đoạn kết, hình ảnh Giăng Van-giăng có ý nghĩa như thế nào?