Tuần 27. Số phận con người

TRƯỜNG THPT NGUYỄN TẤT THÀNH
Văn học
Tiết chương trình : 79 – 80
SỐ PHẬN CON NGƯỜI
(Trích) SÔ-LÔ-KHỐP
Người soạn : Tạ Thị Thân
Huỳnh Thị Thanh Nam
Dựa vào tiểu dẫn sách giáo khoa,
nêu những nét chính về cuộc đời
và sự nghiệp của Sô-lô-khốp ?



I. ĐỌC – HIỂU CHUNG
1. Tác giả








- Sô-lô-khốp (1905-1984), sinh tại thị trấn
Vi-ô-sen-xcai-a thuộc tỉnh Rô-xtôp trên
vùng thảo nguyên sông Đông .
Là nhà văn Xô Viết lỗi lạc tham gia cách
mạng khá sớm từng làm nhiều nghề để
kiếm sống và luôn tự học.
Nhận giải thưởng Nô-ben về văn học
năm 1965.




a) Cuộc đời

Sô-lô-khốp năm 1938



Tượng Sô-lô-khốp ở
Rô-xtôp trên sông Đông





Sông Đông êm đềm
Đất vỡ hoang
Truyện sông Đông
Số phận con người
Họ chiến đấu vì
tổ quốc
…

b) Tác phẩm tiêu biểu

2. Tác phẩm “Số phận con người”

a) Hoàn cảnh sáng tác


Nêu hoàn cảnh ra đời
của tác phẩm “Số phận
con người” ?






Sau chiến tranh Sô-lô-khốp đã ấp ủ
và suy nghĩ về con người trước, trong
và sau chiến tranh. Năm 1956 Đại hội
lần thứ XX của Đảng Cộng sản Liên
Xô đã đem đến cho bầu không khí xã
hội tràn đầy tinh thần dân chủ .
Trong hoàn cảnh ấy Sô-lô-khốp đã
viết tác phẩm “Số phận con người”.
Tác phẩm này là cột mốc quan trọng
mở ra chân trời mới cho văn học Nga .




Chiến tranh
bùng nổ

Nhập ngũ
Chiến tranh
kết thúc

Giải ngũ
Bị
thương,
bị bắt,
bị đày
đọa.

Con trai
hi sinh
đúng
ngày
chiến
thắng .
Vợ con
bị chết
vì bom
đạn.
Ở nhờ
nhà
người
bạn
Sống
bằng
nghề
lái xe
Xô-cô-lốp
Gặp và
nhận Va-
ni-a làm
con nuôi
Đến Ka-sa
-rư và có
thể đi khắp
nước Nga


b) Tóm tắt



3. Đoạn trích

Thuộc chương 3 phần kết của tác phẩm

II. HƯỚNG DẪN TÌM HIỂU VĂN BẢN

1. Số phận con người
Tác phẩm đề cập
đến số phận của ai ?

Em hãy tìm những chi
tiết nói lên cuộc đời của
Xô-cô-lốp trong
chiến tranh ?

a) An-đrây Xô-cô-lốp


An-đrây Xô-cô-lốp
Bé Va-ni-a
* Trong chiến tranh




Nhập ngũ, bị thương, bị đày đọa trong trại
tập trung của bọn phát xít.






Khi thoát được về với Hồng quân, anh nhận
được tin vợ và hai con gái đã bị bom giặc
sát hại .





Người con trai duy nhất của anh đã nhập
ngũ và hi sinh ngay ngàychiến thắng. Niềm
hy vọng cuối cùng của Xô-cô-lốp tan vỡ.


Hoàn cảnh và tâm trạng của Xô-cô-lốp sau khi kết thúc chiến tranh và trước
khi gặp bé Va-ni-a được miêu tả như thế nào ?


* Kết thúc chiến tranh

Luôn sống trong cô đơn, đau khổ nhưng vẫn
phải lo kiếm kế sinh nhai trong đời thường
không ít chuyện eo sèo, chua chát, phải phiêu
bạt nhiều nơi .

Sức khỏe ngày càng giảm sút, anh cảm thấy :
“trái tim đã chai sạn vì đau khổ”vẫn không thốt
ra một lời than vãn,không suy sụp tinh thần .
Em nhận xét gì về cuộc đời của An-đrây Xô-cô-lốp ?

Có số phận bất hạnh, phải
chịu đựng những đau khổ
tột cùng .
b) Bé Vania



Em hãy tìm những chi tiết
nói lên cuộc đời đầy bất
hạnh của bé Va-ni-a ?




Cha mẹ chết trong chiến tranh, sống đơn
độc không nơi nương tựa, không bà con
thân thích .



Được Xô-cô-lốp nhận mình làm con,
bé Va-ni-a sung sướng, hạnh phúc .



Nạn nhân đáng thương
của chiến tranh .

Hình Xô-cô-lốp
và bé Va-ni-a








Qua cuộc đời của Xô-cô-lốp
và bé Va-ni-a, em có nhận xét gì
về số phận của những con người
Nga trong và sau chiến tranh ?










Xô-cô-lốp, Va-ni-a điển hình cho
số phận bất hạnh nhưng cũng đầy
kiên cường, nghị lực của con người
Nga trong và sau chiến tranh.
Qua đó thể hiện cách nhìn cuộc sống
và chiến tranh của tác giả một cách
toàn diện, chân thực .



Văn học Việt Nam sau 1975 nhất là những
tác phẩm ra đời từ những năm 80 cho đến
hết thế kỉ XX cũng đã quan tâm đến số phận
con người sau chiến tranh các nhà văn Việt
Nam đã dám nhìn thẳng vào sự thật để phản
ánh những nỗi đau đời .





Em hãy kể tên một số tác phẩm của
văn học Việt Nam có đề cập đến số
phận con người sau chiến tranh ?



Mở rộng

Đó là những tác phẩm : Chiếc thuyền ngoài xa,
Cỏ lau (Nguyễn Minh Châu); Nỗi buồn chiến tranh
(Bảo Ninh); Bến không chồng (Dương Hướng)…

2. Tính cách Nga



Xô-cô-lốp xót thương, cảm thông
cho số phận bất hạnh của bé
Va-ni-a và quyết định nhận
Va-ni-a làm con nuôi .



Thái độ của Xô-cô-lốp
trước cuộc đời của bé
Va-ni-a ?

Anh trở thành chỗ dựa vững chắc cho
một con người khốn khổ - bé Vania .
Và bé Va-ni-a trở thành niềm vui sưởi
ấm cho trái tim lạnh giá của anh .




Việc Xô-cô-lốp nhận bé
Va-ni-a làm con nuôi có ý nghĩa như thế nào đến hai cha con?





Tình thương, lòng nhân ái đã chữa
lành vết thương, xoa dịu trái tim
chai sạn vì đau khổ, giúp Xô-cô-lốp
vượt qua nỗi cô đơn .





“Con người” Xô-cô-lốp không thể trở lại như xưa.
Vì sự thật vợ con anh không còn, hằng đêm anh
vẫn chiêm bao “thấy những người thân quá cố”,
“thức giấc thì gối ướt đẫm nước mắt” .Nhưng tình
thương và trách nhiệm nên anh vẫn âm thầm chịu
đựng mọi đau khổ, tuyệt nhiên không để lộ ra bên
ngoài vì sợ bé Va-ni-a phải đau buồn .




Tuy nhiên Xô-cô-lốp vẫn phải
đối mặt với những giấc chiêm bao ám ánh,
những nỗi đau khôn nguôi và anh đã vượt qua
nó bằng cách nào ?

Bản lĩnh kiên cường trong phẩm
chất của người lính Xô Viết .


Xô-cô-lốp bừng sáng hai phẩm
chất Nga đáng quý: kiên cường
và nhân hậu



Em nhận xét gì về vẻ đẹp của con người Nga qua nhân vật Xô-cô-lốp ?



III. TỔNG KẾT



Nội dung
Qua hình tượng nhân
vật Xô-cô-lốp thấy
được vẻ đẹp của tính
cách Nga kiên cường
và nhân hậu .



Truyện lồng truyện,
tính cách nhân vật
được khắc họa rõ
nét, sử dụng lời trữ
tình ngoại đề của
người kể chuyện .






Nghệ thuật