Tuần 27. Số phận con người

SỐ PHẬN CON NGƯỜI
sô Lô Khôp
Minh Trung
I.TIỂU DẪN
1/ Tác giả : M. Sôlôkhốp (1905-1984)
- Là nhà văn Xô viết lỗi lạc , ông sinh tại thị trấn Vi-ô- sen-xcai-a, thuộc tỉnh Rô xtốp, trong gia đình nông dân, gắn bó máu thịt với vùng thảo nguyên sông Đông.
- Thời nội chiến : nghỉ học, sớm tham gia CM
- Năm 1922, ông lên Matxcơva làm nhiều nghề để kiếm sống, tự học để thực hiện ước mơ viết văn .
- 1925 trở về sông Đông và sáng tác “Sông Đông êm đềm”
- Chiến tranh Vệ quốc (1941-1945) làm phóng viên chiến trường .
- 1939 được bầu vào Viện Hàn Lâm KH Liên Xô.
- 1965 được giải Nobel văn học
NƯỚC NGA
RÔTTÔP
TÁC GIẢ M. SÔLÔKHÔP
Sự nghiệp.
Là nhà văn Xô-viết lỗi lạc đã nhận các giải thưởng văn học Lê-nin, VH quốc gia, giải Nobel VH 1965.
Tác phẩm chính: Truyện sông Đông; Thảo nguyên Xanh; Sông Đông êm đềm; Đất vỡ hoang…
- Phong cách nghệ thuật: Phản ánh bức tranh thời đại rộng lớn với chân dung, số phận mỗi con người trong mối quan hệ với đất nước, nhân dân.




Số phận con người

2. Tác phẩm
- Truyện ngắn Số phận con người đăng trên hai số báo Sự thật ngày 31.12.1956 và 1.1.1957 tại Matcơva. Truyện gồm phần mở đầu, phần kết thúc và ba chương.
- Soá Phaän Con Ngöôøi giaøu chaát bi traùng- anh huøng ca vaø thaám ñaãm tính nhaân vaên ñaõ trôû thaønh nhöõng taùc phaåm vaên hoïc ñaëc saéc veà chieán tranh
- Đoạn trích là phần cuối của truyện

Chiến tranh bùng nổ
Chia tay vợ con lên đường ra trận
Chiến tranh ngày càng ác liệt
Bị thương rồi bắt làm tù binh
Bị đày đọa hai năm trong trại tập trung của phát xít Đức.
Phát xít Đức bắt cả tù binh lái xe. Cơ hội để Xô- cô -lốp trốn thoát, trở về phía Hồng quân
Biết tin ngôi nhà bị trúng bom phát xít, vợ và hai con gái bị giết hại.
Tiến quân vào giải phóng Berlin
Vui m?ng d?c thu con trai - gi? l� d?i ỳy phỏo binh cung dang ti?n cụng v�o Berlin. Anh hi v?ng g?p con trai trờn d?t D?c.
Nhưng đúng vào ngày chiến thắng, 9/5/1945....
Đứa con trai duy nhất, niềm hy vọng cuối cùng của anh đã bị một tên thiện xạ Đức bắn chết
Anh chụn ni?m vui su?ng v� ni?m hi v?ng cu?i cựng trờn d?t D?c, tr? v? don v? nhu ngu?i m?t h?n
Giải ngũ, đến sống nhờ nhà người bạn và làm nghề lái xe.
Đau buồn, anh hay vào quán uống rượu.
Tình cờ nhìn thấy bé Vania và anh bắt đầu thấy thích nó.
Bé Vania và mảnh dưa hấu vừa nhặt được
Mặt bê bết dưa hấu.
- Sao chú lại biết tên cháu là Vania ?
Trò chuyện với bé Vania trên xe
- Ta là bố của con
Bố yêu của con ơi !
Vania ôm cổ, hôn vào má, vào môi, vào trán của Xô cô lốp
Đây, tôi tìm được cháu Vaniuska của tôi rồi...
Bà chủ đứng nhìn nó ăn ngấu nghiến mà nước mắt ròng ròng
Tôi thấy lòng vui không lời nào tả xiết
Bố ơi , cái áo bành tô da của bố đâu rồi ?
Đêm nào tôi cũng chiêm bao thấy những người thân quá cố
Ban ngày anh trấn tĩnh, không than vãn nhưng ban đêm thức giấc thì gối ướt đẫm nước mắt.
Chia tay với tác giả :
- Tạm biệt anh bạn, chúc anh may mắn
Hai con người côi cút, hai hạt cát đã bị sức mạnh phũ phàng của bão tố chiến tranh thổi bạt tới những miền xa lạ ...
Tóm tắt văn bản

II.ĐỌC HIỂU
1. Nhân vật Anđrây Xôcôlôp:
a. Cuộc đời đau khổ, bất hạnh:
+ Trong chiến tranh:
-Tham gia nhập ngũ, bị thương, bị đày đọa trong trại tập trung của bọn phát xít
- Khi thoát được về với hồng quân, anh nhận được tin vợ và hai con gái đã bị bom giặc sát hại
- Người con trai duy nhất của anh cũng đã nhập ngũ và đang cùng anh tiến đánh Berlin. Nhưng đúng ngày chiến thắng, con trai anh đã bị kẻ thù bắn chết. Niềm hy vọng cuối cùng của Xôcôlôp tan vỡ

+ Kết thúc chiến tranh:
- Làm tài xế ở một đội vận tải .Nỗi buồn đã khiến cho anh nghiện rượu nặng

- Luôn sống trong cô đơn, đau khổ, vẫn phải lo kiếm kế sinh nhai trong đời thường, không ít chuyện eo sèo, chua chát, phải phiêu bạt nhiều nơi
- Sức khỏe ngày càng giảm sút, anh cảm thấy :” trái tim đã chai sạn vì đau khổ”vẫn không thốt ra một lời than vãn, không suy sụp tinh thần
→ kiên cường, nghị lực
b.Một tấm lòng nhân hậu thắm thiết:
- Nhận bé Vania làm con nuôi , anh trở thành chỗ dựa vững chắc cho một con người khốn khổ - bé Vania “ Mình không để cho nó và mình chìm nghĩm riêng rẻ được”
- Anh yêu thương, chăm sóc chu đáo chú bé: cắt tóc , tắm giặt,chuẩn bị quần áo, ngủ chung với nó , nhìn nó ngủ … sự gần gũi, cảm thông ,bù đắp cho nhau một cách tự nhiên của những số phận bất hạnh trong chiến tranh
Hai trái tim cô đơn hình thành một nguồn vui sống

Tình cảm của Xôcôlôp và Vania dành cho nhau
XÔCÔLÔP
Xúc động thật sự khi nhận con
Lo miếng ăn, giấc ngủ
Trái tim “trở nên êm dịu hơn”
Vania là niềm vui sưởi ấm trái tim giá lạnh của anh.
VANIA
Mừng rỡ khi tìm gặp bố

Gắn bó, quyến luyến với Xôcôlôp: ôm chặt lấy cổ, áp chặt vào má, bố đi vắng thì “khóc suốt từ sáng đến tối”
Xôcôlôp là người bố thân yêu, là chỗ dựa cho cuộc đời nó.
Tình yêu thương và lòng nhân hậu sâu nặng

- Xôcôlôp âm thầm chịu đựng mọi đau khổ, tuyệt nhiên không để lộ ra bên ngoài vì sợ bé Vania phải đau buồn
→Xôcôlôp bừng sáng hai phẩm chất Nga đáng quý:kiên cường và nhân hậu

Tấm lòng nhân ái, hào hiệp, vị tha, sức mạnh lòng nhân ái của con người Nga một lần nữa đã giúp Anđây Xôcôlôp vượt lên số phận
2. Số phận của bé Vania
Bé Vania cũng là nạn nhân của chiến tranh : Cha “chết ở mặt trận”. “Mẹ bị bom chết trên tàu hỏa khi mẹ con cháu đang đi tàu”.
Bé cũng không biết, không nhớ từ đâu đến. Bà con thân thuộc “không có ai cả”.
Sống vất vưởng, khốn khổ : “bạ đau ngủ đó”, “ai cho gì thì ăn nấy!” Áo quần “rách bươm xơ mướp”, “đầu tóc rối bù”; “mặt mũi thì bê bết nước dưa hấu,lem luốc bụi bặm,bẩn như ma lem”…


3. Nghệ thuật :
+ Chất trữ tình của tác phẩm
Sự hoà quyện chặt chẽ chất trữ tình của tác giả và chất trữ tình của nhân vật
+ Sáng tạo nhiều tình huống nghệ thuật, nhiều chi tiết tình tiết để khám phá chiều sâu tính cách nhân vật.

III. TỔNG KẾT
Xô-cô-lốp là biểu tượng của tính cách Nga, tâm hồn Nga, biểu tượng của con người thế kỷ XX: kiên cường, dũng cảm, giàu lòng nhân ái, nhân vật mang tầm sử thi.
- Sô-lô-khốp suy nghĩ sâu sắc về số phận con người- tin tưởng vào nghị lực phi thường của con người cách mạng có thể vượt qua số phận.