Tuần 27. Người trong bao

NGƯỜI TRONG BAO
Tchékhov

DÀN BÀI ĐẠI CƯƠNG
I Giới thiệu chung:
1.Bối cảnh nền văn học nước Nga
2.Tác giả Sê-khốp
3.Truyện ngắn Người trong bao
II Đọc hiểu:
1.Tóm tắt tác phẩm và bố cục
2.Chân dung Bê-li-cốp
3.Cái chết của Bê-li-cốp
4.Hình ảnh cái bao
IIITổng kết
Cùng với Tôn-xtôi cũng có một nhà văn nữa đạt tới đỉnh cao của chủ nghĩa hiện thực phê phán Nga .Một nghệ sĩ vô song, một nghệ sĩ của cuộc sống ,một Puskin trong văn xuôi ,một nhà cách tân thiên tài trong lĩnh vực truyện ngắn và kịch mới .Ông là một trong những nhà văn cổ điển được đọc nhiều nhất trong thế kỉ XX.Qua cách cảm thụ và triết lí về cuộc đời, ông đã hé ra cho bạn đọc một khía cạnh của tâm hồn Nga. Và trước tiên , tác phẩm của ông là một cách hiểu về cuộc đời này , một cách nhìn về những con người và kiếp người mà lạ lùng thay, dù ở xứ sở nào và bất cứ thời điểm nào , người ta cũng thấy gần gũi và chia sẻ được.Đó chính là Sê-khốp.

Và hôm nay chúng ta hân hạnh được hân hạnh làm quen với nhà thiên tài ấy qua truyện ngắn tiêu biểu của ông :’Người trong bao”
I Giới thiệu chung:

1.Bối cảnh nền văn học nước Nga

Là thời kì “Văn học kỉ nguyên bạc”, giao
thời giữa 2 thế kỉ XIX-XX
Chủ nghĩa hiện thực không còn được coi là một tiêu chí duy nhất đánh giá các tác phẩm văn học nghệ thuật
Chủ nghĩa hiện đại tạo được chỗ đứng trong nên văn học, được xem như sự chuyển mình phức tạp của văn học trước thế giới đang thay đổi
2.Tác giả Sê-khốp
a> Tiểu sử
An-tôn Páp-lô-vích Sê-khốp (1860-1904), là nhà văn kiệt xuất của Nga, ở thị trấn Ta-gan-rốc.

1884, tốt nghiệp khoa Y, Sê-khôp vừa làm bác sĩ nông thôn, vừa viết báo, viết văn,…

1887, được nhận giải thưởng Pu-skin
1900, được bầu làm Viện sĩ danh dự Viện hàn lâm khoa học Nga.

Ông qua đời ngày 2/7/1904 ở khu nghỉ mát Badenweiler tại Đức trong khi đang tìm cách chữa trị bệnh lao.

Ông được yên nghỉ tại nghĩa địa của tu viện Nôvôđiêvisi

B> Sự nghiệp sáng tác
Tác phẩm: 500 truyện ngắn và truyện vừa cùng nhiêu vở kịch xuất sắc.
Tiêu biểu:
Truyện ngắn: Anh béo và anh gầy, Phòng số 6, Đồng cỏ, Người đàn bà và con chó nhỏ, Người trong bao ….
Kịch nói: Chim hải âu , Ba chị em , vườn anh đào,Cầu hôn ,Con gấu
Mang ý nghĩa xã hội to lớn, ý nghĩa nhân văn
Là nhà văn hiện thực lớn, cây bút truyện ngắn bậc thầy
Đặc điểm truyện ngắn Chekhov
Chiều sâu tâm lý rất lớn
Lột tả rất xác thực các tinh tế nội tâm đặc trưng của các tầng lớp người Nga thế kỷ 19 nhất là thành phần thị dân, trí thức trung lưu và thợ thuyền trong các thành phố đang hình thành của nước Nga
Ngôn ngữ rất tinh tế
Nâng tiếng Nga lên tầm hiện đại, làm giàu rất nhiều cho loại ngôn ngữ này
 Chekhov cùng Guy de Maupassant (Pháp) và O. Henry (Mỹ) được xem là ba nhà văn viết truyện ngắn hay nhất mọi thời đại.
Có lẽ trong nền văn học của chúng ta không có nhà văn nào khác giàu lòng ưu ái với con người hơn ông ,cùng nỗi đau với con người và cố gắng giúp đỡ con người
(K.Pau_sto^p-xki)
Chỉ cần Sê-khốp đặt cái nhìn của ông vào một người cũng đủ để cho người đó trở thành một nhân vật …Mỗi người đàn ông và đàn bà trở thành chìa khóa để hiểu hàng chục ngàn nhân loại
(En-xa Tơ-ri-ô-lê)
Sê-khốp là con chim linh điểu của buổi tịch dương trên cánh đồng cỏ dại nước Nga xưa .Sê-khốp là cái điểu sáo vĩ đại , trên đôi cánh âm vang tiếng nói của hiện thực và nhịp thơ của lãng mạn .Sê-khốp là bậc thầy của tiếng Nga ,Sê-khốp là một văn hào tên tuổi , chói sáng trong lâu đài của chủ nghĩa nhân đạo (Nguyễn Tuân)
Một số ý kiến về Sê-khốp
Một số hình ảnh về Sê-khốp
Chekhov và Olga
1901
SÊ-KHỐP
3. Tác phẩm Người trong bao
- Được sáng tác trong thời gian nhà văn nghỉ dưỡng bệnh ở Tp thành phố I-an-ta, trên bán đảo Crưm, biển Đen.

- Bối cảnh tác phẩm là xh Nga đang ngạt thở trong bầu không khí chuyên chế nặng nề cuối TK XIX.

- Người trong bao là một phát hiện nghệ thuật độc đáo, đặc sắc của nhà văn, một câu chuyện cười ra nước mắt về cuộc đời của một người mắc chứng bệnh sợ hãi, bạc nhược đến thảm hại. Câu chuyện không chỉ phản ánh thực trạng xã hội mà còn có ý nghĩa triết lí sâu sắc.


II Đọc hiểu tác phẩm
1.Tóm tắt và bố cục:
a>Tóm tắt tác phẩm:
Câu chuyện cười ra nước mắt về cuộc đời một con người mắc những chứng bệnh bạc nhược, sợ hãi đến nỗi sống và chết một cách thảm hại.Đó là Bê-li-cốp , một giáo viên dạy tiếng cổ Hy-Lạp ở một trường Trung học.

Có nhiều cách phân chia bố cục
C1: Khi Bê-li-cốp còn sống và khi Bê-li-cốp đã qua đời
C2: Một đoạn đời Bê-li-cốp , cuộc sống vẫn buồn khi Bê-li-cốp qua đời
C3: Theo mạch truyện:
-Mở truyện (Cuộc trò chuyện giữa 2 người bạn)
-Thân truyện(Kể về tính cách và cuộc đời của Bê-li-cốp)
-Kết truyện(Lời nhận xét của bác sĩ I-va-nứt)
b> Bố cục:
2. CHÂN DUNG BÊ-LI-CỐP
BÊ-LI-CỐP
NGOẠI HÌNH
NGÔN NGỮ
LỐI SỐNG
SUY NGHĨ
TÍNH CÁCH
BÊ-LI-CỐP
NGOẠI HÌNH
Luôn mặc áo bành tô ấm cốt bông, đi giày cao su (ngay lúc đẹp trời)
Giấu mặt trong áo bành tô cổ bẻ đứng lên
Đeo kính râm, lỗ tai nhét bông
Thận trọng đến mức quái dị
Giáo viên
dạy tiếng Hi Lạp
2.CHÂN DUNG BÊ-LI-CỐP
2.CHÂN DUNG BÊ-LI-CỐP
BÊ-LI-CỐP
NGÔN NGỮ
Ồ, tiếng Hi Lạp nghe thật là tuyệt vời, êm tai
Tôi tìm đến anh…đi xe đạp và cái trò giải trí ấy hoàn toàn không phù hợp với tư thế của một nhà giáo dục thiếu niên
Đàn bà con gái mà đi xe đạp thì quả là chuyện kinh khủng
…Khi có mặt tôi, đừng bao giờ ăn nói như thế về cấp trên…kính trọng đối với chính quyền
Mọi người sợ hãi, tránh xa, khinh bỉ hắn

2.CHÂN DUNG BÊ-LI-CỐP
BÊ-LI-CỐP
LỐI SỐNG
Luôn mang ô, đồng hồ quả quýt, chiếc dao nhỏ để gọt bút chì… đều để trong bao
Nhà đóng cửa, cài then, buồng ngủ chật như một cái hộp, ngủ thì kéo chăn trùm kín mít, buồng nóng bức, ngột ngạt
Cả ý nghĩ của mình, Bê-li-cốp cũng cố giấu vào bao (chẳng nói chẳng rằng, ngồi im như phỗng)
Khó chịu, thường xuyên lo âu,
nhút nhát ghê tởm với hiện tại
Ngồi xe ngựa thì bao giờ cũng kéo mui lên
2.CHÂN DUNG BÊ-LI-CỐP
BÊ-LI-CỐP
Đối với hắn, chỉ có những chỉ thị, thông tư… mới là những cái rõ ràng

Hèn nhát, cô độc, thu mình trong bao

Nói tóm lại… có khát vọng mãnh liệt thu mình trong một cái vỏ… một thứ bao có thể ngăn cách….khỏi những ảnh hưởng của cuộc sống bên ngoài
Nằm trong chăn hắn cảm thấy rờn rợn… hắn sợ nhỡ ra lại có chuyện gì… rầu rĩ
Y sợ họ đứng ở dưới và nhìn lên… người ta sẽ ép mình về hưu… không bao giờ dậy nữa
SUY NGHĨ
2.CHÂN DUNG BÊ-LI-CỐP
TÍNH CÁCH
Quá thận trọng  ngại thay đổi = cổ hủ
Lo sợ thiếu an toàn, cảnh giác trước quyền lực = hèn nhát
Hoang tưởng
Sĩ diện
Máy móc, giáo điều
3.Cái chết của Bê-li-cốp
Nguyên nhân cái chết của Bê-li-cốp:
-Vì bị ngã đau, dẫn đến bệnh nặng ,lại không chịu chữa
-Vì bị sốc nặng trước hành động và thái độ của chị em nhà Va-ren-ca
-Cái chết của y là tất yếu vì cách sống của y trước sau gì cũng bị tiêu diệt hoặc tự tiêu diệt

=> Cái chết đối với Bê-li-cốp là 1 sự giải thoát và hạnh phúc.Vì y được nằm trong 1 cái bao lớn nhất Từ lâu đó đã là ước mong lớn nhất của bê-li-cốp , y nằm trong quan tài với gương mặt hiền lành và nụ cười mãn nguyện
Sau cái chết của Bê-li-cốp:
Mọi người tưởng sẽ nhẹ nhỏm, như thoát khỏi gánh nặng  nhưng cuộc sống lại diễn ra như cũ: nặng nề, mệt nhọc, vô vị, tù túng
=>Vì lối sống ,kiểu sống Bê-li-cốp đã ám ảnh, đầu độc bầu không khí trong sạch của đạo đức nước Nga.Nó còn tác dụng dai dẳng và nặng nề đối với xã hội Nga lúc bấy giờ.Nó còn sống lâu dài như một hiện tượng, một quy luật phát triển xã hội trong lịch sử loài người
=>Bê-li-cốp là nhân vật điển hình , là tính cách điển hình , là sản phẩm của sự sáng tạo độc đáo của Sê-khốp
Nghĩa đen:

4. Hình ảnh cái bao
Theo từ điển tiếng Việt :”Cái bao” là vật dùng để bao , gói dựng đồ dùng , đồ vật Có thể hình túi hay hình chữ nhật
Trong tác phẩm, là giày cao su, ô , mũ, bông nhét tai, áo bành tô, kính râm ,tiếng Hi lạp, đóng bao cửa cài then , buồng ngủ , chăn màn , quan tài ….



Nghĩa biểu tượng:
Lối sống thu mình , hèn nhát, ích kỉ, tù túng

Hình ảnh cái bao có ý nghĩa biểu trưng : Chỉ kiểu người trong bao ,lối sống trong bao. Một kiểu người, một lối sống đã và đang tồn tại ở nước Nga cuối thế kỉ XIX
NỘI DUNG
Lên án, phê phán mạnh mẽ kiểu người, lối sống trong bao ,hèn nhát , thu mình co cụm thủ tiêu đấu tranh với cái xấu, tự hạ thấp nhân phẩm , nhân cách và tác hại của nó đối với hiện tại và tương lai của nước Nga
Bức thiết kêu gọi và cảnh báo mọi người không thể sống tầm thường, hèn nhát, ích kỉ, vô vị  vượt khỏi cái bao
III Tổng kết

IIITổng kết
NGHỆ THUẬT
Chọn ngôi kể (Bu-rơ-kin ở ngôi 1, tác giả ngôi 3), cấu trúc cốt truyện lồng truyện  tạo tính khách quan, chân thật , gần gũi nhưng vẫn thể hiện được tính chủ quan

Giọng kể: mỉa mai, châm biếm mà trầm tĩnh, chậm buồn,bên ngoài có vẻ bình thản nhưng ẩn chứa sự bức xúc, trăn trở của nhà văn
Xây dựng nhân vật điển hình Bê-li-cốp có tính cách riêng ,kì quái mà vẫn chân thật tiêu biểu cho tầng lớp trí thức Nga trong xã hội lúc bấy giờ
Đối lập tương phản giữa các kiểu người ,tính cách lối sống trái ngược nhau
Xây dựng biểu tượng:hình ảnh người trong bao, hình ảnh cái bao, cái chết của Bê-li-cốp
Các kết thúc tạo ấn tượng mạnh vì để nhân vật nghe truyện, người đọc giả định trực tiếp phát biểu chủ đề tư tưởng
III Tổng kết
Nghệ thuật

Tổng kết
Với mục đích dùng ngòi bút trào phúng để phê phán tâm lí của những người luôn sợ hãi cái mới , muốn bám víu quá khứ trì trệ ,lạc hậu,Sê-khốp đã xây dựng một điển hình văn học có ý nghĩa khái quát cao.Lối sống trong bao , kiểu người trong bao của Bê-li-cốp đã từ cuộc sống được hình hóa vào tác phẩm rồi lại từ tác phẩm bước ra cuộc đời .Điều này cho thấy khả năng nắm bắt, khái quát hiện thực của Sê-khốp .Truyện ngắn của ông chính là tiếng nói khẩn thiết cảnh báo và kêu gọi mọi người cần phải thay đổi cuộc sống , cách sống vô vị tầm thường.Đây chính là điều làm nên giá trị nhân văn sâu sắc cho mỗi tác phẩm tuyệt diệu của Sê-khốp
Cám ơn cô giáo và các bạn đã lắng nghe