Tuần 27. Lập dàn ý bài văn nghị luận

Thiết kế bài giảng Ngữ văn 10

Trường THPT Kbang
Tổ Ngữ văn
Giáo viên: Trần Thị Tỉnh
Lớp: 10A16
Làm văn:

LẬP DÀN Ý CHO BÀI VĂN NGHỊ LUẬN
I.Tác dụng của việc lập dàn ý
Đề bài => Dàn ý => Bài văn
- Bao quát được những nội dung chủ yếu sẽ triển khai.
- Bao quát được phạm vi và mức độ nghị luận.
Tránh xa đề, lạc đề, thừa ý, thiếu ý, lặp ý,… Và phân bố được thời gian làm bài hợp lí.

II. Cách lập dàn ý cho bài văn nghị luận
Bài tập: lập dàn ý cho bài văn nghị luận với đề bài sau:
Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M. go-rơ-ki có viết: “Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới”
Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.
1. Tìm ý cho bài văn
a. Xác định luận đề:
- Vai trò và tác dụng của sách trong đời sống tinh thần của con người
- Chúng ta cần phải biết đánh giá đúng vai trò, tác dụng và giá trị của sách, có cách đọc sách tốt nhất.

b. Xác định luận điểm




- Luận điểm1: Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người.
- Luận điểm 2: Sách mở rộng những chân trời mới.
- Luận điểm 3: Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách.

1. Tìm ý cho bài văn.
a. Xác định luận đề
b. Xác định luận điểm
c. Xác định luận cứ
- Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người.
+ Sách là sản phẩm thuộc lĩnh vực tinh thần của con người.
+ Sách phản ánh và lưu giữ kho tàng tri thức của nhân loại.
+ Sách là phương tiện giúp chúng ta vượt không gian và thời gian.
1. Tìm ý cho bài văn.
a. Xác định luận đề
b. Xác định luận điểm
c. Xác định luận cứ
- Sách mở rộng những chân trời mới
+ Sách giúp chúng ta hiểu biết về mọi lĩnh vực trong đời sống tự nhiên và xã hội.
+ Đối với cuộc sống riêng tư sách là người bạn tâm tình gần gũi giúp chúng ta tự hoàn thiện về mọi mặt.
1. Tìm ý cho bài văn.
a. Xác định luận đề
b. Xác định luận điểm
c. Xác định luận cứ
- Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách.
+ Đọc, học tập và làm theo những loại sách tốt, bài trừ, phê phán những loại sách độc hại.
+ Biết lựa chọn sách để đọc và tạo hứng thú khi đọc sách
+ Khi đọc phải nghiêm túc, tập trung đồng thời cần ghi chép, đối chiếu… để vận dụng.
2. Lập dàn ý
a. Mở bài
- Giới thiệu câu nói của nhà văn M. Go-rơ-ki (gián tiếp hoặc trực tiếp)
- Khẳng định: Sách có tác dụng vô cùng to lớn, phải đánh giá đúng vai trò của sách và phải biết quý trọng sách.
b. Thân bài
- Luận điểm 1:
+ Luận cứ a.
+ Luận cứ b.
+ Luận cứ c.
- Luận điểm 2:
+ Luận cứ a.
+ Luận cứ b
- Luận điểm 3:
+ Luận cứ a.
+ Luận cứ b.
+ Luận cứ c.







c. Kết bài:
- Khẳng định lại vai trò và tác dụng của sách.
- Nêu ra các nội dung khác để gợi suy nghĩ cho người đọc:
* Ví dụ:
+ Các loại sách dành cho lứa tuổi học đường hiện nay.
+ Các loại sách về tâm sinh lí bạn trẻ.
+ Các loại sách tham khảo cho học sinh khối 10….
3. Ghi nhớ
- Bước 1: Tìm ý
+ Tìm luận điểm.
+ Tìm luận cứ.
- Bước 2: Lập dàn ý
+ Mở bài
+ Thân bài
+ Kết bài.
Sắp xếp theo trình tự hợp lí, có trọng tâm.
III. Luyện tập
1. Củng cố:
- Tác dụng của việc lập dàn ý.
- Cách lập dàn ý cho bài văn nghị luận:
+ Tìm ý cho bài văn.
+ Lập dàn ý.
2. Bài tập
Bài tập 1: (SGK/ Tr 91)
Sau đây là một đề làm văn:
Trong một lần nói chuyện với học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.”
Theo em nên hiểu và vận dụng lời dạy đó của Người như thế nào?
Một bạn đã tìm được một số ý:
a. Giải thích khái niệm tài và đức.
b. Có tài mà không có đức là người vô dụng.
c. Có đức mà không có tài thì là việc gì cũng khó.
* Bổ sung các ý còn thiếu
d. Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau trong mỗi người.
e. Cần phải thường xuyên rèn luyện và phấn đấu để có cả tài lẫn đức.
* Lập dàn ý cho bài văn:

- Mở bài:
+ Giới thiệu lời dạy của Bác.
+ Khẳng định đây là bài học quý giá và có ý nghĩa sâu sắc với việc rèn luyện, tu dưỡng của từng cá nhân.
+ Chúng ta cần tiếp thu học hỏi lời dạy của Bác.



- Thân bài:
+ Giải thích cách hiểu lời dạy của Bác:
 Giải thích khái niệm tài và đức.
 Có tài mà không có đức là người vô dụng.
 Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.
 Đức và tài có quan hệ khăng khít với nhau.
+ Ý nghĩa lời dạy của Bác: Là kim chỉ nam giúp chúng ta xác định hướng đi đúng đắn trong việc rèn luyện, tu dưỡng nhân cách của mình



- Kết bài:
+ Khẳng định: mỗi một người muốn trở thành công dân tốt có ích cho xã hội cần có đủ đức và tài.
+ Cần nỗ lực phấn đấu rèn luyện để có đủ cả tài và đức.
Bài 2:
* Mở bài : (0,25 đ) Giới thiệu vấn đề
*.Thân bài : (2,5 đ)
+ Giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ:“cái khó” là những khó khăn trong thực tế cuộc sống ,
“bó” là sự trói buộc, “cái khôn” là khả năng suy nghĩ sáng tạo  những khó khăn trong cuộc sống thường hạn chế nhiều đến việc phát huy tài năng sức sáng tạo của con người.
+ Bàn luân: câu tuc ngữ có mặt đúng và mặt chưa đúng (phân tích, chứng minh..)
+ Phê phán những kẻ thiếu ý chí, dựa vào câu tục ngữ để biện minh cho nhược điểm của mình.
+ Rút ra bài học và phương hướng của bản thân: trong hoàn cảnh nào cũng cần đặt lên hàng đầu sự nỗ lực, lấy ý chí và nghị lực để vượt qua cái khó khăn thử thách và vươn tới thành công
* Kết bài : (0,25đ) khẳng định lại vấn đề ,(câu tục ngữ không hoàn toàn đúng khi con người sẵn sàng đương đầu với mọi khó khăn trong cuộc sống
Hướng dẫn tự học:
- Nắm cách lập dàn ý cho bài văn nghị luận, hoàn thành đầy đủ các bài tập ở phần luyện tập.
- Soạn bài: Truyện Kiều (Tác giả)
theo câu hỏi hướng dẫn học bài (SGK):
+ cuộc đời tác giả Nguyễn Du.
+ Sự nghiệp văn học.
Xin chân thành cảm ơn sự theo dõi của quý
thầy cô và các em học sinh!