Tuần 26. Tôi yêu em

thiết kế bài giảng
Người soạn: Lê Thanh Hùng
Ngày soạn: 15/5/2005
Lớp dạy: 11A3 - 11A5
tôi yêu em
PusKin
mục đích - yêu cầu
Gióp häc sinh nhËn thøc ®­îc t×nh yªu nam n÷ gi÷ vai trß rÊt quan träng trong ®êi sèng con ng­êi.
Bµi th¬ gãp phÇn gióp tuæi trÎ biÕt tr©n träng t×nh yªu, yªu cã v¨n ho¸.
Giäng ®iÖu th¬ Puskin vÒ ®Ò tµi t×nh yªu vµ nh÷ng ®ãng gãp cña «ng vµo m¶ng ®Ò tµi nµy.
ThÊy ®­îc tµi n¨ng nghÖ thuËt Puskin vµ chÊt th¬ cña t¸c phÈm.
häc sinh biÕt c¸ch tiÕp nhËn t¸c phÈm th¬ dÞchvµ cã kh¶ n¨ng kh¸m ph¸, ®¸nh gi¸ t¸c phÈm.
các bước lên lớp
Bước 1 ổn định tổ chức lớp.
Bước 2: Kiểm tra bài cũ.
Câu hỏi: Hãy đọc thuộc lòng bài thơ "Con đường mùa đông" của Puskin và nêu cảm nghĩ của em về bài thơ này.
Câu hỏi 1:
Đọc và trình bày hoàn cảnh ra đời bài thơ?
Bước 3: Giới thiệu bài mới.
I. Vài nét chung:

Hoàn cảnh sáng tác.
Tháng 12 năm 1828, Puskin đến Mátxcơva. Tại đây lần đầu tiên ông găp Natalia (1812 - 1873) trong vũ hội- một cô gái xinh đep nhất Matxcơva kém Puskin 13 tuổi. Ông cầu hôn lần đầu tháng 4 năm 1829 nhưng không được chấp thuận. Trong hoàn cảnh ấy, cuối năm 1829 Puskin sáng tác bài thơ này.
Câu hỏi 2:
Theo em nhan đề bài thơ có ý nghĩa như thế nào?
2. Nhan đề bài thơ:

Thể hiện tình cảm vừa gần vừa xa, vừa phù hợp với tư duy người Nga lại được Việt hoá. Đặc biệt là phù hợp với cảm xúc bài thơ tình yêu nam nữ.
Cách xưng hô như vậy, người đọc dường như không biết gì về tình cảm của nhân vật "em", còn phía nhân vạt "Tôi" thì như có điều gì đó không được vui
Câu hỏi 3:
Đọc và tự diễn xuôi nội dung bài thơ theo cách riêng?
II. Phân tích bài thơ.
1. Đọc và cảm nhận chung.
a. Đọc bài thơ:
Tôi yêu em đến nay chừng có thể
Ngọn lửa tình chưa hẳn đã tàn phai, Nhưng không để em bận lòng hơn nữa
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài.
*
* *
Tôi yêu em âm thầm không hy vọng
Lúc rụt rè khi hậm hực lòng ghen,
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em.
b. C¶m nhËn chung vÒ bµi th¬
Nh©n vËt tr÷ t×nh nãi lµ m×nh yªu “em”, t×nh yªu vÉn tiÕp tôc chø kh«ng hoµn toµn “vôt t¾t”. Nh­ng l¹i xin dõng l¹i v× kh«ng muèn ng­êi m×nh yªu ph¶i buån phiÒn. Tuy vËy t×nh c¶m vÉn lu«n h­íng vÒ “em” vµ vÉn rÊt yªu “em”.
Câu hỏi 4:
Mở đầu bài thơ, nhân vật "Tôi" thổ lộ điều gì?
Lời bộc lộ ấy có ý nghĩa như thế nào?
2. Phân tích bài thơ.
a. Hai dòng thơ đầu.
“ T«i yªu em ®Õn nay chõng cã thÓ
Ngän löa t×nh ch­a h¼n ®· tµn phai.”
Nhân vật "Tôi" bộc lộ tình cảm của mình qua hình ảnh "ngọn lửa tình" nó chưa tắt hẳn mà vẫn còn âm ỉ cháy, để rồi nó sẽ bùng lên mạnh hơn, to hơn khi có ngọn gió nơi em tiếp sức.
Quả là là một tình yêu thầm kín, kiên trì, nồng nàn mà tha thiết mãnh liệt.
Câu hỏi 5:
Với tâm trạng ấy nhân vật trữ tình xử sự như thế nào với người mình yêu?
Em có nhận xét gì về cách cư xử ấy?
b. Hai dòng thơ tiếp theo.
"Nhưng không để em bận lòng hơn nữa,
Hay hồn em phải gợn bóng u hoài."
Nhân vật "tôi" không muốn vì mình mà người mình yêu phải "bận lòng thêm nữa", phải phiền muộn u hoài... Nên đã nói xin dừng bước quan hệ tình cảm với "em" - Cái điều mà ngay cả chính mình cũng không hề muốn.
Theo lôgic bài thơ: Vì yêu "em" nên không muốn làm phiền em, không muốn em phải buồn rầu nên tốt nhất là không nên quấy rầy em nữa và xin dừng quan hệ tình cảm với em.
Tình cảm vẫn cứ hướng về "em"và dường như tình yêu càng mãnh liệt hơn trong tâm trạng nhân vật trữ tình.





Câu hỏi 6:
Cảm xúc, tình cảm có tuân theo lý trí không?
Vậy theo em, nhân vật trữ tình trong bài thơ là người như thế nào?


Như vậy, nhân vật "tôi" là một người giàu lòng vị tha, đức hy sinh, tôn trọng tự do lựa chọn tình cảm của người mà mình yêu mến.

=> Xuất hiện mâu thuẫn:
Lý trí (bảo thôi) > < Tình cảm (vẫn yêu)

=> Cảm xúc không tuân theo lý trí nên đã có sự giằng co giữa lý trí và tình cảm.


Câu hỏi 7:
Vậy theo em, giữa lý trí và tình cảm cái gì sẽ chiến thắng?
Mãnh lực tình yêu được biểu hiện ở dấu hiệu nào?
C. Bốn dòng thơ cuối.
"Tôi yêu em âm thầm không hy vọng
Lúc rụt rè khi hậm hực lòng ghen
Tôi yêu em, yêu chân thành đằm thắm
Cầu em được người tình như tôi đã yêu em."
Mãnh lực tình yêu của nhân vật trữ tình được biểu hiện ở những dấu hiệu sau:
* Điệp ngữ: "Tôi yêu em" được nhắc lại tới 3 lần. Có tác dụng nhấn mạnh và khẳng định tình cảm của "tôi" đối với "em" chẳng những không bị dập tắt mà còn tiếp tục tăng lên gấp bộivới những trạng thái khác nhau:
Câu hỏi 8:
Trạng thái tình cảm của nhân vật trữ tình được hiểu như thế nào trong câu thơ này?
Âm thầm: Lặng lẽ, kín đáo, thầm kín trong tâm hồn.
Không hy vọng: Thiếu tự tin,chỉ một mình => Tình yêu một phía, yêu đơn phương.
Lúc rụt rè: E dè, ngượng nghịu, nhưng có vẻ dịu dàng, đáng yêu.
Khi hậm hực lòng ghen: Có khi giận hờn, bực tức, không bằng lòng nhưng cố nén lại trong lòng, tránh những hanh động, lời nói và cử chỉ thiếu văn hoá.
Câu hỏi 9
Vậy theo em khi yêu thì có sự ghen không? Nếu ghen phải ghen như thế nào?
Em có nhận xét gì về cách ghen của nhân vật "tôi" trong bài thơ?
- Ghen lµ biÓu hiÖn cña t×nh yªu, nh­ng kh«ng nªn ghen mét c¸ch mï qu¸ng, thiÕu s¸ng suèt vµ ®éc ¸c nh­ c¸ch ghen cña:
¤tenl« (SÕcxpia), Fec®in¨ng(Sile),
Ho¹n th­ (NguyÔn Du)...
- C¸ch ghen cña nh©n vËt tr÷ t×nh lµ c¸ch ghen cã v¨n ho¸, nã chøng tá mét t×nh yªu ®Ých thùc, mét t×nh yªu ch©n chÝnh, “Yªu ch©n thµnh, ®»m th¾m”. §iÒu ®ã ®· ®­îc chøng minh.


Câu hỏi 10
Dòng thơ cuối cùng nhân vật "tôi" lại nói "Cầu em được người tình như tôi đã yêu em", theo em câu nói đó thể hiện sự vun vào hay duỗi ra trong tình cảm của nhân vật "tôi"?
Dßng th¬ cuèi:
NÕu lµ sù duçi ra: Kh«ng dÔ dµng víi mét ng­êi cã tÝnh c¸ch m·nh liÖt nh­ nh©n vËt “t«i”
NÕu lµ sù vun vµo: th× t¹i l¹i “CÇu em ®­îc ng­êi t×nh...” XuÊt hiÖn ng­êi thø 3 cho thªm phÇn phøc t¹p???
Ph¶i ch¨ng sù xuÊt hiÖn thªm ng­êi thø 3 Êy lµ mét Èn ý s©u xa:
- Nh©n vËt tr÷ t×nh muèn ®Æt “em” tr­íc mét sù lùa chän gi÷a “T«i” hay ng­êi nµo kh¸c.
Người khác: Không biết họ là ai? Và họ có yêu "em" như "Tôi" không? ( Trong khi tâm hồn em còn rất trong sáng, chưa có bóng hình một người đàn ông nào).
"Tôi"thì rất yêu em, yêu chân thành, đằm thắm như vậy.
Vậy thì lời cầu mong ấy khó mà trở thành hiện thực.
Phải chăng, đây là một phép "thử"? Một cách nói vun vào, một cách "đặt vấn đề" tỉnh táo và khôn khéo của nhân vật "Tôi"?
Câu hỏi 11
Theo em, ý nghĩa sâu sắc ẩn giấu trong câu thơ này là gì?
§iÒu ®ã ®· thÓ hiÖn mét t×nh yªu cao th­îng, trong s¸ng, v× t×nh yªu vµ h¹nh phóc cña ng­êi m×nh yªu. Vµ trong tr­êng hîp nÕu ng­êi “em” chän kh«ng ph¶i lµ “T«i” ®i n÷a th× “T«i” vÉn lu«n lu«n cÇu cho “em” cã mét ng­êi t×nh tuyÖt vêi nh­ t×nh yªu mµ “T«i” ®· dµnh cho “Em”.
Câu hỏi 12
Theo em chất thơ của bài thơ là gì?
Học xong bài thơ, em rút ra cho mình bài học gì trong tình yêu?
3. Kết luận:
Chất thơ của bài thơ chính là tình yêu chân thành, đằm thắm, trong sáng, cao thượng, có văn hoá...Được thể hiện bằng điệp ngữ, nghệ thuật diễn tả lý trí và tình cảm song song tồn tại, giằng co... Để khẳng định tình yêu càng mãnh liệt. Tình cảm, cảm xúc có sức mạnh lấn át lý trí.
Qua đó, người đọc có thể hiểu được thế nào là một tình yêu chân chính. Khi yêu phải có lòng vị tha và giàu đức hy sinh, không nên ích kỷ hẹp hòi và ghen tuông mù quáng dẫn đến những hậu quả đáng tiếc xảy ra./.