Tuần 26. Thuốc

THUỐC
LỖ TẤN
TRƯỜNG THPT CHUYÊN NGUYỄN DU-DAKLAK
NGỮ VĂN 12 - TIẾT THỨ 80-81
GIÁO VIÊN SOẠN : TRẦN THỊ HẠNH
A/ Đọc - hiểu văn bản :
I/ Tìm hiểu về tác giả : ( 1881-1936 )
* Lỗ Tấn là nhà văn hiện thực vĩ đại của TQ
- Tên thật là Chu Thụ Nhân – tên chữ là Dự Tài
- Quê quán : Thiệu Hưng - tỉnh Triết Giang
- Bút danh Lỗ Tấn : ghép từ họ mẹ là bà Lỗ Thụy , còn chữ “Tấn” nằm trong chữ Tấn Hành nhắc tới một kỉ niệm tuổi thơ....
Vì sao Lỗ Tấn ôm ấp nguyện vọng học ngành Y ?
Năm 13 tuổi bố ông lâm bệnh nặng – nhà nghèo không có tiền mua thuốc - uống phải thuốc vớ vẩn của ông bà lang vườn - bố ông qua đời..Từ đó ông ôm ấp nguyện vọng học ngành Y để đem tài năng của mình ra cứu chữa cho mọi người
Kể tên các nghề nghiệp mà LT đã trải qua và giải thích rõ tại sao ông bỏ ngành Y sang nghề Văn
Đầu tiên ông học nghề hàng hải với mong ước được đi đây đi đó để mở mang tầm mắt .
Sau đó LT chuyển sang học nghề khai mỏ với mục đích làm giàu cho tổ quốc
* Sau đó nhờ học giỏi , LT nhận được học bổng sang Nhật học ĐH Y Khoa
* Đang học dang dở ĐHYK ở Tiên Đài ( Nhật Bản ) , một lần đi xem phim thấy cảnh người Nhật đem chém đầu 1 người TQ , làm gián điệp cho quân Nga ,trong cuộc chiến tranh Nga -Nhật ( 1901-1905)
Nhưng những người TQ khác vẫn thản nhiên cười nói như không . LT đau lòng và nhận ra rằng chữa bệnh bằng thể xác không quan trọng bằng chữa bệnh tinh thần , nên ông bỏ nghề Y chuyển sang làm văn nghệ
LT chủ trương dùng ngòi bút phanh phui các căn bệnh tinh thần của quốc dân , lôi hết tật bệnh của XH ra chữa chạy.....
Ngòi bút của LT sắc lạnh -tỉnh táo nhưng trĩu nặng suy tư .
Phong cách viết văn của ông như phích nước - trong nóng ngoài
lạnh
Đám tang Lỗ Tấn
Lỗ Tấn và gia đình
II/ Sự nghiệp sáng tác :
Sự nghiệp sáng tác của LT khá phong phú : Gào Thét , Bàng hoàng , Chuyện cũ viết theo lối mới , Nhật kí người điên.... Toàn bộ những sáng tác của ông đều tập trung phê phán các căn bệnh tinh thần đã khiến quốc dân mê muội.....
LT là một trí thức yêu nước , là người có quan điểm tiến bộ
III/ Tìm hiểu về truyện ngắn : Thuốc
- Thuốc là một trong 3 truyện ngắn khá xuất sắc của LT : Thuốc , Nhật kí người điên , AQ chính truyện
- Nguyên văn “Dược” ( trong từ dược phẩm ) viết năm 1919
1/ Tóm tắt cốt truyện :
Vợ chồng ông bà Hoa Thuyên - chủ quán trà có con trai bị ho lao ( 1 trong nhưng căn bệnh nan y thời đó )
Nhờ người giúp , lão Hoa Thuyên tìm tới cai ngục mua bánh bao chấm máu của người tử tù mang về cho con ăn , vì cho rằng như thế nó sẽ khỏi bệnh .
Đúng lúc thằng con ăn bánh thì người khách xuất hiện ở quán trà , sau đó họ bàn tán về người tử tù vừa bị chém sáng nay..
Anh ta là Hạ Du , người chiến sĩ cách mạng kiên cường đã hiên ngang tuyên truyền CM trước khi bị tử hình..Nhưng ko ai hiểu gì về anh cả - họ còn cho anh là Điên – là làm giặc..
Bé Thuyên ăn xong bánh bao tẩm máu người tử tù thì chết và mộ bé Thuyên chôn gần mộ HD . Năm sau , vào tiết thanh minh , mẹ Hạ Du và bà Hoa Thuyên đến nghĩa trang viếng mộ con . Hai ba mẹ đau khổ đã có sự đồng cảm với nhau
Họ rất ngạc nhiên khi thấy trên mộ HD có vòng hoa...bà mẹ HD lẩm bẩm “ Thế này là thế nào nhỉ ?”...
Câu hỏi thảo luận :
Em hãy cho biết ý nghĩa tựa đề Thuốc ?
2/ Ý nghĩa tựa đề “Thuốc” :
Tựa đề Thuốc có nhiều lớp nghĩa
Nhà văn vạch trần sự mê muội lạc hậu của quần chúng khi tin rằng ăn bánh bao tẩm máu người sẽ khỏi bệnh lao
Đó là thứ thuốc độc giết người
Phải tìm một thứ thuốc để chữa bệnh tinh thần ( lạc hậu về mặt chính trị ) của quần chúng
B/ Hướng dẫn khai thác văn bản :
1/ Nhân vật Hạ Du :
- Nguyên mẫu ngoài đời là nữ liệt sĩ Thu Cận , người đồng hương với tác giả , hy sinh tại quê nhà năm 1907
- Là thanh niên sớm giác ngộ cách mạng , anh hi sinh cho Trung Hoa “ Thiên hạ nhà Mãn Thanh chính là chúng ta
- Lý tưởng của HD là dành lại nước Trung Hoa cho người Trung Hoa ,nhưng không ai hiểu nổi .
- Vì họ mê muội hay vì HD  nguyên nhân từ 2 phía...
- Trong nhận thức của mọi người HD là người điên – là làm giặc . HD dũng cảm xả thân , nhưng máu anh đổ ra một vô ích
Hạ Du người chiến
Sĩ CM
Cả Khang (đao phủ )
biến máu HD thành
món hàng để trục lợi
Ông bà HT mua bánh bao
tẩm máu HD về chữa bệnh
cho con
Cụ Ba Hạ phát giác
cháu là HD để lĩnh
thưởng
Trân trọng đặt hoa trên mộ
Hạ Du
Thanh niên trong
quán trà cho HD là
điên – là làm giặc
Mẹ HD xấu hổ khi
gặp bà HT tại nghĩa
trang
Nhân vật người kể chuyện
Quần chúng trong tương lai
 Nhân vật HD hiên ngang xả thân vì nghĩa lớn nhưng lại rất cô đơn vì không ai hiểu được việc anh làm...
* Với bệnh nhân lao máu HD là một vị thuốc
* Với bọn đao phủ HD là 1 món hàng béo bở
* Với đám đông quần chúng HD là đối tượng để đàm tiếu
Điều sâu sắc mà LT đặt ra ở đây là sự lạc hậu mê muội về chính trị của quần chúng ..và cũng phê phán sự thoát ly quần chúng của HD
* Thuốc : hàm chứa nhiều tầng nghĩa , ở đó tác giả tự giấu mình để bản thân hình tượng lên tiếng . Nhân vật HD như một điểm hội tụ các sự kiện khác....tạo ra âm điệu ngân vang...
2/ Hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu người:
* Ông bà Hoa Thuyên hiền lành mê tín : đối với ông bà máu chỉ có giá trị chữa bệnh
* Ăn bánh : thì bé Thuyên chết
 Cái chết bé T là lời lên án cách chữa bệnh ngu dốt và mù quáng....
* Từ quan niệm : bánh bao tẩm máu người là một thần dược  thì nó là thứ thuốc độc
Câu hỏi thảo luận :
Tại sao người chết ấy không là tử tù phạm tội kinh tế , hình sự mà là người cách mạng ?
Nếu Hạ Du là tử tù hình sự , thì cái chết của bé T chỉ là sự phê phán lối chữa bệnh phản khoa học....
Nhưng HD là tù chính trị nên tầm tư tưởng của tác phẩm được nâng cao
Hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu là sự dốt nát của quần chúng về KH , sự lạc hậu về chính trị
3/ Thành công về nghệ thuật :
* LT xây dựng được nhiều hình ảnh mang ý nghĩa tượng trưng sâu sắc : chiếc bánh bao tẩm máu ....vòng hoa trên mộ HD
 Tác giả và quần chúng tương lai đã đặt hoa trên mộ HD = cái chết ấy xứng đáng được tưởng niệm bằng vòng hoa , máu của liệt sĩ sẽ không bị lãng quên
* Tác giả xây dựng 2 hình ảnh mùa thu và mùa xuân
 Mùa thu là buổi chiều – là sự kết thúc mà cũng là mùa người ta xử chém người . Mùa xuân là mùa đâm chồi nảy lộc = cũng là mùa của hi vọng
* Hình ảnh con đường mòn cuối tác phẩm :
 Thứ nhất nó tượng trưng cho sự ngăn cách , nhưng rồi bà HT băng qua con đường mòn an ủi bà mẹ HD  Họ đã vượt qua con đường mòn để đồng cảm và hiểu nhau
* Không gian truyện ngắn : một quán trà lặng lẽ trong đêm , ồn ào giữa ban ngày , một pháp trường nhốn nháo hỗn tạp , một nghĩa trang mênh mông lạnh lẽo
 Đấy là không gian của XHTQ thời trung cổ
Thuốc là một truyện ngắn thể hiện sự già dặn và điêu luyện của phong cách nghệ thuật Lỗ Tấn
C/ Chủ đề :
Phê phán tập quán chữa bệnh phản khoa học của quần chúng TQ , đồng thời phải làm sao có được một thứ thuốc để chữa căn bệnh tinh thần cho nhân dân , mong ước quần chúng sẽ tiến bộ hơn có cái nhìn đúng đắn hơn về CM
Kết luận :
- Thuốc là một trong những tác phẩm xuất sắc của LT và cũng là một trong những tác phẩm xuất sắc của nền văn học TQ
- Thuốc không chỉ thể hiện tài năng nghệ thuật của nhà văn, mà còn thể hiện tấm lòng của một con người luôn quan tâm đến đất nước và nhân dân Trung Hoa
- Tác phẩm Thuốc , từ cách đặt tên tác phẩm đến cách dẫn truyện , tất cả đều toát lên đặc điểm bút pháp của LT : dung dị , trầm lắng nhưng rất sâu xa