Tuần 25. Đọc thêm: Mùa lá rụng trong vườn

Nhóm 2
Mùa lá rụng trong vườn
Tác giả
Tác phẩm
Phân tích
Củng cố
Đọc – hiểu
Ông tên thật là Đinh Trọng Đoàn,
sinh năm 1936 quê ở Hà Nội
Ma Văn Kháng
Bút danh Ma Văn Kháng bắt nguồn từ việc
đổi họ kết nghĩa anh em
Trong thời gian tác giả ở Lào Cai để công tác và dạy học
Ma Văn Kháng là người giàu nhiệt huyết.
Ông là được xem là nhà văn tiên phong
khi đóng góp vai trò vào quá trình
vận động và đổi mới của văn xuôi Việt Nam
Tác phẩm của ông
+ Thể hiện một vốn sống phong phú, đa dạng
được thể hiện sống động qua những trang viết
Một số tác phẩm bộc lộ sự nhạy cảm của nhà văn
trước vấn đề mới mẻ về xã hội và con người
trên đất nước ta sau chiến tranh

I/Tác giả
Được tặng Giải thưởng văn học ASEAN
năm 1998 và Giải thưởng Nhà nước về văn
học nghệ thuật năm 2001.
Một số tác phẩm
Tác phẩm được hoàn thành vào năm 1985,
được tặng giải thưởng của Hội Nhà văn Việt Nam (1986)
Tác phẩm viết về những mâu thuẫn, xung đột
giữa các thành viên trong gia đình ông Bằng
trở nên khi xã hội Việt Nam xóa bỏ mô hình
kinh tế tập trung sang nền kinh tế thị trường
Thể hiện sự quan sát và cảm nhận của tác giả về
biến động trong tư tưởng và tâm lý con người Việt Nam
về quan niệm sống, cách sống cho các giá trị truyền thống
trước những thay đổi của thời cuộc
NỘI DUNG
II/TÁC PHẨM
Xuất xứ: Trích từ chương 2 của tiểu thuyết “Mùa lá rụng trong vườn”,
NXB Phụ nữ,Ha` Nội, 1985
Chủ đề: Qua cảnh gặp gỡ, chuyện trò giữa cụ Bằng
với chị Hoài (người con dâu cũ), giữa các em chồng với chị dâu,
qua cảnh lễ cúng gia tiên, hình ảnh bàn thờ và mâm cỗ Tết,
tác giả bày tỏ lòng trân trọng trước sự ăn ở đầy tình
nghĩa thuỷ chung và truyền thống văn hoá tốt đẹp lâu
đời của con người Việt Nam, của con người Hà Nội
Gia đình ông Bằng
Tường (liệt sĩ )
Đông (chiến sĩ)
Luận (nhà báo)
Lí (vượt biên,bị truy nã)
Cừ ( đã đi du học và làm thầy giáo)
Vợ: chị Hoài
Vợ: chị Lí
Vợ: Phượng
Hệ thống nhân vật
ĐỌC TÁC PHẨM
Dẫn truyện
Chị Hoài
Chị Phượng
Ông Bằng
Các vai khác
(Lí, Luận,..)
III
I/Chị Hoài và sự trở về trong buổi chiều ba mươi Tết:
“Cầu được…bệnh đấy chị ơi…”
II/ông Bằng khi gặp lại người con dâu:
“Cầu thang có…phải đi…”
III/Mọi người trong gia đình ông Bằng và lễ cúng tất niên:
“Câu chuyện của…trước ngực. ”
Bố cục
Tóm tắt
Chị Hoài_người con dâu trưởng gia đình ông Bằng, vợ cả anh Tường liệt sĩ,
nay đã có gia đình riêng nhưng vẫn còn gắn bó sâu sắc với gia đình nhà
chồng trước. Ở nông thôn công việc bận rộn quanh năm, lại là chủ nhiệm hợp tác xã,
mẹ của bốn đứa con nhưng đúng chiều ba mươi Tết, chị vẫn lên Hà Nội thăm gia đình
ông Bằng và cúng tất niên cùng với bố chồng và các em. Chín năm, kể từ ngày lên
dự lễ cưới chú Luân và cô Phương, nay chị mới lên được nhưng tình cảm của chị
đối với gia đình ông Bằng thì vẫn như ngày nào, không hề sứt mẻ mà dường như
lại còn đằm thắm, sâu sắc hơn trước. Gia đình ông Bằng đối với chị cũng vậy. Từ
ông Bằng _bố chồng trước cho đến các em chồng_em ruột, em dâu đều quí mên,
ngạc nhiên vui mừng khi thấy chị xuất hiện đột ngột vào ngày cuối năm. Chị em
vui mừng tíu tít bên nhau . Cuộc gặp gỡ của bố chồng với con dâu cũ khiến mọi
người không khỏi xúc động . Rồi cảnh cúng gia tiên nghiêm trang, thiêng liêng và
bữa cơm sum họp gia đình chiều ba mươi Tết đầm ấm, vui vẻ…
IV/Phân tích
Chị Hoài
Ông Bằng
Ngoại hình
Là một phụ nữ nông thôn trạc năm mươi tuổi,dáng người
“thon gọn”
Trong tiềm thức của nhiều người, chị là người con dâu nết
na, thùy mị
=> Đẹp một cách giản dị, đằm thắm.
Quan hệ với ông Bằng
Trước đây : Là dâu trưởng ( vợ anh cả Tường liệt sĩ)
Hiện tại : Chị “đã có một gia đình riêng với những quan hệ riêng
, lo toan riêng… Quan hệ của chị ở gia đình này đã thuộc về
quá khứ”
Chị Hoài
Thái độ
+ Biết hết mọi việc trong nhà-> vẫn chia sẻ với gia đình.
+ Mang quà quê: gạo nếp và giò thủ do chồng chị làm .
+ Lúc gặp ông bằng: Chị Hoài gần như không chủ động, 
lao về phía ông Bằng, thốt lên một tiếng như tiếng nấc
+ Chắp tay trước bàn thờ tổ tiên ngay sau khi ông Bằng lui gót.
+ Tíu tít hỏi han khắp lượt mọi người trong gia đình. 

=>Quan tâm, săn sóc mọi người thân tình.


Hoài: Đại diện vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam truyền thống gắn với
mô hình gia đình nề nếp gia phong, sống nặng nghĩa tình thuỷ chung
son sắt..
Ông Bằng
Ngoại hình
Cao, gầy hơn mọi ngày nhưng trang trọng và chỉnh tề hơn,
gương mặt ánh lên cảm xúc của con người trước ngưỡng
cửa năm mới.
Tâm trạng
Tâm trạng khi gặp Hoài: 

Sững lại, thoáng ngơ ngẩn, mắt
chớp liên hồi, môi ông lật bật
không thành tiếng, có cái cảm giác
ông sắp khóc oà, giọng ông khàn
rè, rút khăn tay chấm kẽ mắt.
 Nỗi niềm xúc động
rưng rưng. 
Tâm trạng đứng trước bàn thờ: 
+ Quên hết mọi thứ xung quanh
kể cả bản thân.
+ Trôi ngược về quá khứ: biết ơn
với cha mẹ, tổ tiên; tâm tình với vợ và
con trai cả(Tường).
+ Trở lại thực tại: mắt cay sè, lòng
lại bồn ngộn.


Ông Bằng là kiểu nhân vật đặc trưng cho lớp người trọng đạo đức gia đình
và các chuẩn mực xã hội truyền thống nhưng đang phải gánh chịu nỗi đau
từ những chuyển biến của nền kinh tế thị trường.


Khung cảnh tết trong nhà ông Bằng và truyền thống văn hoá dân tộc:


- Chiều 30 Tết: gia đình sum họp, thăm hỏi lẫn nhau, dâng cúng tổ tiên, cùng
nhau ăn bữa tất niên. 
- Dòng tâm tư của ông Bằng khi đứng trứơc bàn thờ gia tiên: tri ân tổ tiên,
tưởng nhớ những lời gia huấn; tâm tình với người đã khuất. 
- Cách ứng xử giữa các nhân vật giàu giá trị nhân bản, biểu hiện của văn hoá
dân tộc: truyền thống gia đình, ý thức đặt gia đình trong mối tương quan với
cộng đồng. 
1. Nội dung:
Đoạn trích giúp người đọc cảm nhận được những nét đẹp của truyền thống văn hoá dân tộc, để không đánh mất chính mình trước sự tác động của nền kinh tế thị trường..
 
2.Nghệ thuật:
- Xây dựng kết cấu truyện hợp lí.
- Thành công trong những đoạn văn miêu tả diễn biến tâm lí con người.
Tổng kết
Củng Cố
Tác phẩm “Mùa lá rụng trong vườn” được xuất bản năm nào?
A.1983
B.1984
C.1985
D.1986
Chủ đề của tác phẩm là gì?

Qua cảnh gặp gỡ, chuyện trò giữa cụ Bằng với chị Hoài (người con dâu cũ), giữa các em chồng với chị dâu, qua cảnh lễ cúng gia tiên, hình ảnh bàn thờ và mâm cỗ Tết, tác giả bày tỏ lòng trân trọng trước sự ăn ở đầy tình nghĩa thuỷ chung và truyền thống văn hoá tốt đẹp lâu đời của con người Việt Nam, của con người Hà Nội
Qua hình ảnh chị Hoài, tác giả muốn nói về vẻ đẹp gì của người phụ nữ Việt Nam?
Vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam trong truyền thống gắn với mô hình gia đình nề nếp gia phong, sống nặng nghĩa tình thuỷ chung son sắt.
Nhân vật ông Bằng đặc trưng cho tầng lớp nào trong xã hội cũ ?

Là kiểu nhân vật đặc trưng cho lớp người rất phổ biến trong xã hội ta một thời trọng đạo đức gia đình và các chuẩn mực xã hội truyền thống
Khung cảnh chiều 30 tết trong nhà ông Bằng diễn ra như thế nào?
Chiều 30 Tết: gia đình sum họp, thăm hỏi lẫn nhau, dâng cúng tổ tiên rồi cùng nhau ăn bữa tất niên. 
Cách ứng xử của các nhân vật thể hiện điều gì?
Cách ứng xử giữa các nhân vật giàu giá trị nhân bản, biểu hiện của văn hoá dân tộc: truyền thống gia đình, ý thức đặt gia đình trong mối tương quan với cộng đồng
Hãy nêu lại nội dung và nghệ thuật của đoạn trích.
Cảm ơn cô và các bạn đã lắng nghe