Tuần 25. Đọc thêm: Một người Hà Nội

Một người Hà Nội
Nguyễn khải
GIÁO ÁN 12 NÂNG CAO
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả: Nguy?n Kh?i ( 1930-2008)
Tên thật: Nguyễn Mạnh Khải.
Sinh ở Hà Nội.
Viết văn từ năm 1951 nhưng phải đến tác phẩm “Xung đột” mới được chú ý.
Là một trong số những cây bút hàng đầu của văn xuôi Việt Nam từ sau CM T8 cho đến nay.
Tác phẩm bám sát vấn đề có tính chất chính trị- thời sự- đời sống.
Chất triết lí _chính luận là PC nhất quán trong các sáng tác của Nguyễn Khải.
Tác phẩm tiêu biểu: sgk/72.

I. Tìm hiểu chung
2. Tác phẩm Một người Hà Nội

Xuất xứ
Sáng tác khoảng những năm 1990. Rút từ tập truyện “Hà Nội trong mắt tôi”( xuất bản 1995)
Đây là sáng TP tiêu biểu cho ngòi bút của NK ở giai đoạn sáng tác gắn với công cuộc đổi mới Đất nước, trong đó có đổi mới văn chương
b. Chủ đề
Qua một con người cụ thể, sống động (bà Hiền), tác giả phát hiện vẻ đẹp & chiều sâu văn hóa của người HN- cái “ chất kinh kì “ bất biến giữa cái vạn biến của cuộc đời.
c. Bố cục
Truyện ngắn có 7 đoạn: Đây là truyện ngắn không có cốt truyện.
c. Nhan đề : Một người Hà Nội
Thể hiện cách cảm nhận của nhà văn về chất kinh kì qua một con người cụ thể.
T/g mu?n kh?c d?m b?n linh, c?t cỏch c?a ngu?i HN, h? luụn "l� mỡnh" v?i ý th?c l� " ngu?i HN", l� s? d?i di?n c?a c? nu?c, l� tinh hoa.
D?nh hu?ng cho ngu?i d?c n?m b?t ngay ý d? NT c?a tỏc gi?.
Chợ Đồng Xuân
Hà Nội
Hồ Gươm
Hà Nội
Đền Ngọc Sơn
Hà Nội
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
a.Lai lịch: -Người Hà Nội gốc “hướng nhà nhìn thẳng ra cây si cổ thụ & hậu cung của đền Ngọc Sơn”
-Xuất thân trong gia đình khá giả, có nhan sắc, yêu Văn chương.

b.Cách ứng xử:
Cô là 1 người có đầu óc thực tế, không LM viễn vông, rất tự chủ ở bản thân mình.

II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
b.Cách ứng xử:

+ Hôn nhân: - Không chạy theo t/c LM. Chọn chồng là ông giáo tiểu học hiền lành, chăm chỉ.
Chọn lựa của cô cho thấy cô là một người có thái độ nghiêm túc trong hôn nhân.

Thụng minh, t?nh tỏo, khụn khộo
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
b.Cách ứng xử:

+ Việc sinh con: - Chấm dứt việc sinh con vào tuổi 40 “40 tuổi sinh cô con gái út, 60 tuổi nó cũng đã 20, cũng đã tự lập đuợc, khỏi ăn bám anh chị”

Sáng suốt , có tầm nhìn xa và muốn dạy con cách sống tự lập.
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
b.Cách ứng xử:

Việc quản lí gia đình: * Trong công việc làm ăn:


Luôn giữ đúng tư cách, phẩm gía của người công dân.


Làm ăn , buôn bán chính đáng theo đúng chính sách của Đảng.
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n

Bán một ngôi nhà ở hàng Bún
Không đồng ý cho chồng mua máy in, thuê người làm.
Bản thân mở một cửa hàng lưu niệm, tự tay làm ra sản phẩm "hoa làm rất đẹp, bán rất đắt".
Phê phán thói gia trưởng của người cháu.

? Bản lĩnh, thức thời, khôn ngoan và sắc sảo.
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
b.Cách ứng xử:

+ Việc quản lí gia đình:
* Dạy con


D¹y con: chó ý söa ch÷a c¸ch ngåi, c¸ch cÇm b¸t, cÇm ®òa, c¸ch móc canh vµ c¶ c¸ch nãi chuyÖn trong b÷a ¨n. “Chóng mµy lµ ng­êi Hµ Néi th× c¸ch ®i ®øng, nãi n¨ng ph¶i cã chuÈn, kh«ng ®­îc sèng tuú tiÖn, bu«ng tuång”
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
Bằng lòng cho hai đứa con đi chiến đấu.
+Vì không muốn con sống bám vào sự hy sinh của bạn bè.
+ Bảo nó tìm đường sống để các bạn nó phải chết cũng là một cách giết chết nó.
+ Muốn bình đẳng với các bà mẹ khác "hoặc sống cả hoặc chết cả, vui lẻ thì có hay hớm gì".

? Một con người giàu lòng tự trọng, có ý thức trách nhiệm với cộng đồng, giải quyết việc nhà việc nước rất hợp lí.
? Tình yêu nước biểu lộ chân thực, tự nhiên, không giả tạo.
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
c. Nếp sống

- L?i s?ng tinh t?, thanh l?ch, qỳi phỏi.
Cỏch b�y trớ, s?p x?p phũng khỏch.
V?n gi? thúi quen tao nhó ( thu?ng th?c hoa th?y tiờn).
Luụn cú ni?m tin HN khụng thay d?i.
Luụn tin v�o giỏ tr? van húa v?ng b?n c?a HN s? cũn du?c luu gi? mói qua hỡnh ?nh cõy si c? th? h?i sinh.

.
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
d. Hình ảnh cây si cổ thụ hồi sinh


Biểu tượng cho nét cổ kính, linh thiêng của HN, cho những giá trị văn hóa – tinh thần của HN.
Hình ảnh ẩn dụ nếu con người có ý thức bảo vệ, giữ gìn thì các giá trị truyền thống vẫn mãi trường tồn.

Là một chi tiết nghệ thuật quan trọng làm nổi bật chất triết luận của nhà văn.
II. đọc hiểu văn bản:
1. Hỡnh tu?ng nhõn v?t cụ Hi?n
d. Đoạn kết thúc tác phẩm

-Thấm đẫm chất thơ,thể hiện cảm xúc bay bổng, thiết tha của nhà văn với HN.
-So sánh bà Hiền với “ hạt bụi vàng của HN .
-Niềm thiết tha, sự trân trọng của NK với vẻ đẹp văn hóa HN.
“ Một người như cô phải chết đi thật tiếc, lại một hạt bụi vàng của
HN rơi xuống chìm sâu vào lớp đất cổ. Những hạt bụi vàng
lấp lánh đâu đó ở mỗi góc phố HN hãy mượn gió mà bay lên cho
đất kinh kì chói sáng những ánh vàng.
II. đọc hiểu văn bản:


 góp phần tô thắm cho cốt cách, tinh thần người HN, cũng như phẩm giá con nguời HN

*Dũng: đứa con trai đầu lòng mà cô Hiền rất yêu quí.
+Yêu nước, quyết đem tuổi trẻ của mình phục vụ cho TQ +Sống chân thành, đằm thắm.
* Những bà mẹ có con ra chiến trường, đặc biệt là những ngày ác liệt năm 1965 – mẹ Tuất.
Vẫn còn những thô bỉ, mất đi sự tao nhã, thanh lịch của vủng đất HN.
NK dám nhìn thẳng vào sự thật, không né tránh .
 ngòi bút của t/g khá lạnh lùng, tĩnh táo với cái nhìn phân tích, mổ xẻ, chiêm nghiệm
II. đọc hiểu văn bản:


* Quá trình nhận thức của nhân vật “ tôi” về bà Hiền.
Lúc đầu còn nghi ngại, giữ khoảng cách..
Về sau thể hiện sự đồng tình, khâm phục, ngợi ca.
 Thể hiện một t./y sâu nặng, một niềm ngưỡng mộ với văn hóa kinh kì HN
Ngợi ca, khẳng định nét đẹp của người HN, nét đẹp trong bề sâu nhân cách con người, đó là những hạt bụi vàng lấp lánh, đó là những giá trị mãi mãi trường tồn.
II. đọc hiểu văn bản:


Cách kể chuyện và cách nhìn nhận của nhân vật
“ tôi”
Cách nhìn nhận về HN: đa chiều, lịch lãm, sâu sắc.
Giọng kể: hóm hỉnh, thâm tình; giọng chiêm nghiệm – triết lí.
PC của NK: giàu màu sắc chính luận, ngòi bút phân tích tâm lí sắc sảo với sức mạnh lí trí tỉnh táo.
III. T?NG K?T
Qua n/v bà Hiền t/g ca ngợi vẻ đẹp và bãn lĩnh văn hóa của người HN, đồng thời khẳng định sự tin tưởng: “những hạt bụi vàng” của HN sẽ truờng tồn theo t/g và sự lo âu, băn khoăn trước những nét đẹp của người HN, giá trị văn hóa ngày càng bị mai một.
Giọng trần thuật là giọng chiêm nghiệm vừa tự nhiên dân dã, vừa trĩu nặng suy tư, vừa giàu chất khái quát triết lí, vừa đa thanh, đa giọng
.
-Nhân vật tôi- người trần thuật là một cá nhân tự ý thức, tự biểu hiện mình.
- Tác phẩm đậm chất triết lí.