Tuần 25. Đặc điểm loại hình của Tiếng Việt

TI?NG VI?T
D?C DI?M LO?I HÌNH
C?A TI?NG VI?T
I. LOẠI HÌNH NGÔN NGỮ
Hãy đọc phần I trong SGK và cho biết :
Khái niệm về loại hình ngôn ngữ
Có mấy loại hình ngôn ngữ quen thuộc
* Loại hình: là tập hợp các sự vật, hiện tượng có cùng chung những đặc trưng cơ bản nào đó.
* Loại hình ngôn ngữ:
- Là một cách phân loại ngôn ngữ trên thế giới không dựa vào nguồn gốc mà dựa trên những đặc trưng cơ bản nhất của các ngôn ngữ đó
- Có 2 loại:
* Loại hình ngôn ngữ đơn lập
( tiếng Việt, tiếng Thái.)
* Loại hình ngôn ngữ hoà kết
( tiếng Anh, tiếng Pháp.)


II. ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH TIẾNG VIỆT
Đặc trưng cơ bản của ngôn ngữ đơn lập
Tiếng là đơn vị cơ sở
của ngữ pháp
Từ không biến đổi hình
thái khi sử dụng
Ngữ pháp biểu thị bằng
trật tự từ và hư từ
Ví dụ 2 "Súng g?n tr�ng giang bu?n di?p di?p
Con thuy?n xuụi mỏi nu?c song song"
Xácđịnh số tiếng (âm tiết) và từ trong các ví dụ sau?
?Câu thơ có 14 tiếng (14 âm tiết), 11 từ ( cú 3 t? cú 2 õm ti?t) ,đọc viết đều tách rời nhau
Ví dụ 1: “ Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
( Từ ấy - Tố Hữu)
? Hai câu thơ có 14 tiếng(14 âm tiết
11 từ( có 3 từ mỗi từ cấu tạo bởi 2 tiếng )
đọc,viết đều tách rời nhau mỗi tiếng là một từ
hoặc là một yếu tố cấu tạo từ .
* Đơn vị nhỏ nhất có nghĩa trong tiếng Việt là âm tiết (tiếng).
Các tiếng trong tiếng Việt tách rời nhau cả về cách đọc và cách viết, không có hiện tượng luyến giữa các tiếng.
* Trong tiếng Việt, tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp, là đơn vị dùng nhỏ nhất để tạo câu.
* Trong tiếng Việt, tiếng có thể là từ đơn và còn là yếu tố cấu tạo từ ghép, từ láy…
=> Đó là những đặc điểm đầu tiên để chứng minh: tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập (1-SGK).

* Về mặt ngữ âm:tiếng là âm tiết
* Về mặt sử dụng:tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo từ

1) Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp
Ví dụ 1 : Xỏc d?nh ch?c nang ng? phỏp c?a t? du?c g?ch du?i trong cõu tho sau:
Mỡnh v? mỡnh cú nh? ta
Ta v? ta nh? nh?ng hoa cựng ngu?i
( T? H?u)
Mình 1
ta 3
mình 2
về có nhớ
ta 1
về nhớ những hoa cùng người
Ta 2
( T? H?u)
Mình 1
mình 2
ta 1
Ta 2
ta 3
ch? ng?
ch? ng?
ph? ng?
2) Từ không biến đổi hình thái
Ví dụ 2 : Xỏc d?nh ch?c nang ng? phỏp c?a t? du?c g?ch du?i
trong cõu tho sau trong Truy?n Ki?u c?a Nguy?n Du:
Khi t?nh ru?u, lỳc t�n canh
Gi?t mỡnh, mỡnh l?i thuong mỡnh xút xa
ph? ng?
ch? ng?
ph? ng?
Ví dụ 3:So sánh hai ví dụ sau và rút ra nhận xét
a) Anh ấy đưa tôi một quyển sách.Tôi đưa anh ấy hai quyển sách
b) He gives me a book. I give him a book
Vai trò ngữ pháp.
Anh ?y
đưa
tôi
một quyển sách.
Tôi
đưa
anh ?y
một quyển sách
He
gives
me
a book.
I
give
him
a book.
Anh ?y1
tôi1
Tôi2
anh ?y2
He
him
I
me
Anh ?y1
: chủ ngữ
anh ?y2
: phụ ngữ
tôi1
: phụ ngữ
Tôi2
: chủ ngữ
He
: chủ ngữ
him
: tân ngữ
me
: tân ngữ
I
: chủ ngữ
Hình
thái
Từ không biến đổi hình thái
Từ biến đổi hình thái
Loại hình ngôn ngữ đơn lập
Loại hình ngôn ngữ hòa kết
Từ tiếng Việt không có sự biến đổi hình thái. Đó là một điểm nữa
để chứng tỏ tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập (2-SGK).

* Về mặt ngữ âm:tiếng là âm tiết
* Về mặt sử dụng:tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo từ

1)Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp
2) Từ không biến đổi hình thái
Tiếng Việt không biến đổi hình thái khi cần biểu thị ý nghĩa ngữ pháp
3) Biện pháp chủ yếu biểu thị ý nghĩa ngữ pháp là sắp đặt từ theo thứ tự trước sau và sử dụng hư từ
Ví dụ: Em hãy xem câu sau: Tôi mời bạn đi chơi
Thay đổi trật tự từ trong ngữ liệu và nêu nhận xét về ý nghĩa ngữ pháp :
- Mời bạn tôi đi chơi
- Bạn mời tôi đi chơi
- Tôi chơi mời bạn đi
- Đi chơi tôi mời bạn
- Mời đi chơi bạn tôi
……………
- Thay đổi trật tự từ trong câu sẽ làm thay đổi ý nghĩa ngữ pháp. Biện pháp chủ yếu để thể hiện ý nghĩa ngữ pháp là sắp đặt từ theo thứ tự trước sau.
* Hãy sử dụng một số hư từ không, sẽ, đã, nhé… và đặt vào vị trí thích hợp trong ngữ liệu trên, sau đó nhận xét ý nghĩa và cấu trúc ngữ pháp của các câu vừa tạo ra?
không
Tôi sẽ mời bạn đi chơi
đã
Tôi mời bạn đi chơi nhé !

- Thêm hoặc thay đổi hư từ thì ý nghĩa ngữ pháp của câu sẽ thay đổi. Hư từ có vai trò đặc biệt quan trọng trong tiếng Việt, đặc biệt là về mặt ngữ pháp.
a) Mình về mình có nhớ chăng
Ta về ta nhớ hàm răng mình cười
( Ca dao)
b) Thế là người ấy tôi yêu
Tôi yêu người ấy thành đôi vợ chồng
( Vũ Cao)
c) Anh vẫn yêu màu áo ấy vô cùng
Giữ hộ anh bài thơ tình lụa trắng
( Nguyên Sa)
Củng cố: Phân tích những từ được gạch chân trong ngữ liệu sau để chứng minh Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập
có nhớ chăng
Mình1
Mình
mình
mình
về
Ta
nhớ hàm răng
cười
( Ca dao)
về
ta
a)
mình2
Ta1
mình3
ta2
Mình1
mình2
mình3
Ta1
ta2
: chủ ngữ
: chủ ngữ
: phụ ngữ
: chủ ngữ
: chủ ngữ
* Xét về mặt ngữ âm: Hai c©u th¬ cã 14 tiÕng(14 ©m tiÕt)
* Xột v? m?t s? d?ng: 13 từ( có 1 từ mỗi cấu tạo bởi 2 tiếng )
đọc,viết đều tách rời nhau mỗi tiếng là một từ
hoặc là một yếu tố cấu tạo từ .
* Xét về mặt hình thái
Từ tiếng Việt không có sự biến đổi hình thái
b)
Thế là
tôi
yêu
thành đôi vợ chồng
( Vũ Cao)
người ấy
Tôi
yêu
người ấy
người ấy1
tôi 1
người ấy 2
Tôi 2
người ấy1
người ấy 2
tôi 1
Tôi 2
: chủ ngữ
: chủ ngữ
: phụ ngữ
: phụ ngữ