Tuần 25. Đặc điểm loại hình của Tiếng Việt

Tiếng Việt

Tiết 78 ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆT
Loại hình ngôn ngữ
Loại hình ngôn ngữ là tập hợp những ngôn ngữ có sự giống nhau về đặc trưng cơ bản của ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp.
- Có hai loại hình ngôn ngữ:
+ Loại hình ngôn ngữ đơn lập như: tiếng Việt, tiếng Thái, tiếng Hán …
+ Loại hình ngôn ngữ hòa kết như: tiếng Nga, tiếng Anh, tiếng Pháp…
Tiếng Việt

Tiết 78 ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA TIẾNG VIỆT
Loại hình ngôn ngữ
Đặc điểm loại hình của tiếng Việt

Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập. Đặc điểm cơ bản:
Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp
VD1: Tôi yêu em.
Có ba tiếng (ba âm tiết), ba từ; khi đọc và viết phải tách rời nhau
em tôi, mẹ tôi, trường tôi, quê tôi…
em yêu, yêu thương, yêu mến, yêu quý…
em gái, em bé, em út, đàn em…
-> Tiếng là yếu tố cấu tạo từ
Từ không biến đổi hình thái
Ví dụ 2: Tôi1 yêu em1 mà em2 không yêu tôi2.
tôi 1: Chủ ngữ
tôi 2: Phụ ngữ cho động từ “yêu”
em 1: Phụ ngữ cho động từ “yêu”
em 2: chủ ngữ
Ví dụ 3:
Tôi yêu em
I love you
Em yêu tôi
You love me
-> Ngôn ngữ hòa kết biến đổi hình thái khi thay đổi trật tự cú pháp.
Ví dụ 4:
Tôi yêu em
Yêu em tôi
3. Ý nghĩa ngữ pháp được biểu thị bằng trật tự từ và hư từ

Thay đổi trật tự từ
Tôi đã yêu em
Tôi sẽ yêu em

Thêm hư từ
Nghĩa của câu thay đổi
Loại hình ngôn ngữ
Khái niệm loại hình ngôn ngữ
Các loại hình ngôn ngữ
+ Đơn lập
+ Hòa kết
Đặc điểm loại hình của tiếng Việt
Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp
Từ không biến đổi hình thái
Ý nghĩa ngữ pháp được biểu thị chủ yếu bằng trật tự từ và hư ngữ

III. Luyện tập
Bài tập 1:
Hãy phân tích những ngữ liệu dưới đây về mặt từ ngữ (chú ý những từ ngữ in đậm) để chứng minh tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập.

Trèo lên cây bưởi hái hoa
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
Nụ tầm xuân nở ra tím biếc
Em lấy chồng anh tiếc lắm thay.
(Ca dao)
Thuyền ơi có nhớ bến chăng
Bến thì một dạ khăng khăng đợi thuyền
(Ca dao)
Yêu trẻ, trẻ đến nhà: kính già, già để tuổi cho
(Tục ngữ)
Con đem con cá bống ấy về thả xuống giếng mà nuôi. Mỗi bữa đáng ăn ba bát thì con ăn hai, còn một đem thả xuống cho bống…
Nói xong Bụt biến mất. Tấm theo lời Bụt thả bống xuống giếng. Rồi từ hôm ấy trở đi, cứ sau bữa ăn, Tấm đều dành cơm, giấu đưa ra cho bống. Mỗi lần nghe lời Tấm gọi, bống lại ngoi lên mặt nước đớp những hạt cơm của Tấm ném xuống. Người và cá ngày một quen nhau, và bống ngày một lớn lên trông thấy.
(Trích Truyện Tấm Cám)
Bài 2:
Tìm một câu tiếng Anh ( hoặc tiếng Pháp, Nga …) đã học, đối chiếu với câu tự dịch ra tiếng Việt, so sánh, phân tích để đi đến kết luận: tiếng Anh ( hoặc tiếng Pháp, Nga …) thuộc loại hình ngôn ngữ hòa kết, tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập
Anh ấy ngắm nhìn các ngôi sao
He see stars
Các ngôi sao ngắm nhìn anh ấy
Stars see him
Ví dụ
Bài tập 3:
Xác định hư từ và phân tích tác dụng thể hiện ý nghĩa của chúng trong đoạn văn sau:
Pháp chạy, Nhật hàng, vua Bảo đại thoái vị. Dân ta đã đánh đổ các xiềng xích thực dân gần 100 năm nay để xây dựng nên đất nước Việt Nam độc lập. Dân ta lại đánh đổ chế độ quân chủ mấy mươi thế ỷ mà lập nên chế độ dân chủ cộng hòa.
(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập)
đã, để, lại, mà
Bài tập 3:
- Các hư từ được sử dụng trong đoạn văn:
- Tác dụng của hư từ được sử dụng trong đoạn văn.
+ đã: Chỉ sự việc xảy ra trong quá khứ
+ để: Chỉ mục đích của sự việc
+ lại, mà: Chỉ quan hệ tăng tiến về mức độ
DẶN DÒ
Nắm vững lý thuyết bài học
Làm bài tập trong sách bài tập
Chuẩn bị tiết 79 – Đọc văn:
- Soạn bài: Tôi yêu em ( Puskin )
- Tìm đọc thêm một số tác phẩm của Puskin
XIN CHÂN THàNH CảM ƠN
qUý THầY CÔ Và CáC EM HọC SINH