Tuần 25. Đặc điểm loại hình của Tiếng Việt

Tập thể lớp 11A4 kính chào quý thầy cô !
Tiết 92

ĐẶC ĐIỂM LOẠI HÌNH CỦA
TIẾNG VIỆT
I- Loại hình ngôn ngữ
1- Khái niệm
- Loại hình: Là tập hợp những sự vật, hiện tượng có chung những đặc trưng cơ bản nào đó.
- Loại hình ngôn ngữ: Là tập hợp những ngôn ngữ có thể không cùng nguồn gốc nhưng có những đặc điểm cơ bản giống nhau về cấu trúc ngữ âm, từ vựng, ngữ pháp.
2- Phân loại
+ Loại hình ngôn ngữ hòa kết
+ Loại hình ngôn ngữ đơn lập

II- Đặc điểm loại hình của tiếng việt
1- Tiếng là đơn vị cơ sở của ngữ pháp
a1- Ngữ liệu 1:
“Tôi đã là con của vạn nhà
Là anh của vạn kiếp phôi pha”
(Từ ấy- Tố Hữu)
b- Nhận xét
a2- Ngữ liệu 2
- Có bốn mươi sáu học sinh trong lớp tôi.
- There are forty-six students in my class.

a- Xét ngữ liệu
- Về mặt ngữ âm: Tiếng là âm tiết.
- Về mặt sử dụng: Tiếng có thể là từ hoặc yếu tố cấu tạo nên từ
2- Từ không biến đổi hình thái
a- Ngữ liệu:
* T«i1 tÆng anh Êy1 mét cuèn s¸ch, anh Êy2 cho t«i2 mét quyÓn vë.
* I1 gave him1 a book, he2 gave me2 a notebook.
Có sự thay đổi.
Tôi1 là chủ ngữ
Tôi2 là bổ ngữ của động từ cho.
Anh ấy1 là bổ ngữ của động từ tặng
Anh ấy2 là chủ ngữ
Có sự thay đổi tương tự.
I trong vế (1) là chủ ngữ, ở vế (2) đã trở thành me giữ vai trò là bổ ngữ của động từ ở thời quá khứ gave.
Him giữ vai trò là bổ ngữ của động từ ở thời quá khứ gave ở vế (1), ở vế (2) là chủ ngữ lại trở thành He.
Không có sự biến đổi giữa các từ in nghiêng ở vế (1) và vế (2).
Có sự biến đổi:
Him -> he, I -> me.
b- Nhận xét
Trong tiếng Việt, từ giữ chức vụ ngữ pháp khác nhau nhưng không biến đổi hình thái.

Trong tiếng Anh, để thực hiện vai trò ngữ pháp khác nhau, từ phải biến đổi hình thái.
3. Biện pháp chủ yếu để biểu thị ý nghĩa ngữ pháp là sắp đặt từ theo thứ tự trước sau và sử dụng các hư từ
Ngữ liệu:

Cho một số từ và hư từ sau, hãy sắp xếp để tạo thành câu có ý nghĩa?
Tôi, em, yêu Đã, đang, còn
b- Nhận xét:
Đặc điểm loại hình của tiếng Việt
Tiếng là đơn
vị cơ sở
của ngữ pháp
Từ không biến
đổi hình thái
ý nghĩa ngữ pháp
thể hiện chủ yếu
nhờ phương thức
trật tự từ và hư từ.
III- Bài tập


Bài tập 1:
“Trâu1 ơi ta1 bảo trâu2 này
Trâu3 ra ngoài ruộng trâu4 cày với ta2”
(Ca dao)
Nhận xét về chức vụ ngữ pháp và hình thái của các từ “trâu”, “ta” trong bài ca dao trên để chứng minh Tiếng Việt thuộc loại hình ngôn ngữ đơn lập?

Bài tập 2: Câu 2 (SGK trang 58)
Gợi ý:
Trâu 1: Chủ ngữ
Trâu 2: Bổ ngữ cho động
từ “bảo”
Trâu 3, 4: Chủ ngữ
-Ta1: Chủ ngữ
- Ta 2: Bổ ngữ
Xin chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em đã chú ý theo dõi bài giảng!