Tuần 24. Từ ấy

Trường THPT Xuân Đỉnh
(Tố Hữu)
Đọc văn tiết 88
Chân dung Tố Hữu
Chân dung Tố Hữu
Tiểu dẫn

II. Đọc hiểu văn bản
Bố cục:
2 phần
Phần1: Khổ 1( Niềm vui sướng, say mê của tác giả khi gặp lí tưởng cộng sản)
Phần 2: Khổ 2,3 (Những chuyển biến trong nhận thức và tình cảm của nhà thơ)

1. Khổ 1 ( Niềm vui sướng, say mê của tác giả khi gặp lí tưởng cộng sản)
Hai câu thơ đầu
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim

Câu hỏi: Tố Hữu đã dùng những hình ảnh nào để chỉ lí tưởng? Đó có phải là những hình ảnh thực không? Qua cách sử dụng hình ảnh ấy em nhận xét gì về thái độ của tác giả? Em nhận xét gì về cách sử dụng động từ "bừng" , "chói"?
Hai câu sau:
Tâm hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim

Câu hỏi: Tác giả đã sử dụng những hình ảnh nào để thể hiện niềm vui sướng, say mê khi gặp lí tưởng cộng sản? Tác giả đã sử dụng biện pháp tu từ nào? Nhận xét về cách sử dụng tính từ "rất", "đậm"? Nhận xét về cách nói vắt dòng trong hai câu thơ này?
Đâu những ngày xưa tôi nhớ tôi
Băn khoăn đi kiếm lẽ yêu đời
Vẫn vơ theo mãi dòng quanh quẩn
Muốn thoát than ôi bước chẳng rời
( Nhớ đồng)
Tôi đã khô như cây sậy bên đường
Đâu dám ước làm hoa thơm quả ngọt
Tôi đã chết lặng im như con chim không bao giờ biết hót
Một tiếng ca lảnh lót cho đời
Nếu chậm mùa xuân ấy em ơi
( Một nhành xuân)
Nhận xét chung: Khổ thơ 1 thể hiện niềm vui sướng, say mê và lòng biết ơn, sự ngợi ca của nhà thơ khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản. Với bút pháp lãng mạn, 4 câu thơ đầu tiên được đánh giá là những câu thơ hay nhất nói về lí tưởng cách mạng.
2. Khổ 2,3 (Những chuyển biến trong nhận thức và tình cảm của nhà thơ).
a. Khổ thơ 2
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải khắp trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời

Câu hỏi ( Thảo luận): Khi được ánh sáng của lí tưởng soi rọi, lẽ sống mới mà người đảng viên Tố Hữu nhận thức được là gì? Từ "buộc" có nghĩa là bắt buộc miễn cưỡng không? "Khối đời" nghĩa là gì? Em hiểu câu thơ 4 như thế nào?
b. Khổ 3 (Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm nhà thơ).
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ.

Câu hỏi: Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của nhà thơ được thể hiện như thế nào? Em nhận xét gì về cách sử dụng từ: "con", "anh", "em" ? Nhận xét về cách sử dụng biện pháp tu từ trong khổ thơ này?

Nhận xét chung: Khổ thơ 2, 3 thể hiện lẽ sống đúng đắn, tiến bộ và những tình cảm gắn bó sâu nặng của tác giả với quần chúng cần lao.

Câu hỏi: tại sao nói bài thơ Từ ấy là tuyên ngôn về lẽ sống, đồng thời là tuyện ngôn về nghệ thuật của nhà thơ Tố Hữu?
3. Tổng kết:
Nội dung:
Tâm trạng vui sướng, mê say khi được giác ngộ lí tưởng cộng sản; thái độ thành kính, biết ơn đối với Đảng.
Lẽ sống đúng đắn và những tình cảm hữu ái giai cấp cao đẹp của Tố Hữu.


Nghệ thuật:
Biện pháp tu từ: quen thuộc, thường gặp trong ca dao, dân ca: ẩn dụ, so sánh
Thể thơ: Thất ngôn, thể thơ truyền thống của văn học dân tộc
Những đặc điểm nghệ thuật này khiến thơ Tơ Hữu đậm đà bản sắc dân tộc; gần gũi, dễ thuộc, dễ nhớ; dễ đi vào tâm hồn bạn đọc.
Giọng thơ: sôi nổi, nồng nàn
Hình ảnh thơ: tươi sáng bay bổng lãng mạn
Kiểu câu thơ vắt dòng hiện đại
Những đặc điểm nghệ thuật này khiến bài thơ mới mẻ, hấp dẫn, lôi cuốn khác hẳn cới thơ ca yêu nước cách mạng thời đó.
Từ ấy
Tố Hữu