Tuần 24. Từ ấy

Chào mừng quý thầy cô và các em!
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
- Tố Hữu -
Chân dung Tố Hữu
Lúc 17 tuổi
Lúc 18 tuổi
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
Tố Hữu (1920 - 2002)
I- Tìm hiểu chung
1.Tác giả
- Tên khai sinh là Nguyễn Kim Thành. Quê: Thừa Thiên – Huế.
- Tố Hữu sớm giác ngộ cách mạng. Năm 1938, được kết nạp vào Đảng Cộng sản.
- Tiêu biểu cho phong cách thơ
trữ tình chính trị
- Kết hợp khuynh hướng sử thi
và cảm hứng lãng mạn, đậm
tính dân tộc
- Sự nghiệp thơ ca gắn với sự
nghiệp cách mạng
I- Tìm hiểu chung: 1. Tác giả:
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
1937 -1946
1955 -1961
1947 -1954
1972 -1977
1962 - 1971
1999
1992
Từ ấy-Việt Bắc-Gió lộng-Ra trận-Máu và Hoa-Một tiếng đờn-Ta với Ta
Theo sát các chặng đường cách mạng Việt Nam
- Tố Hữu -
Huân chương Sao vàng (1994); Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học và nghệ thuật (1996); Giải thưởng văn học ASEAN (1999).
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
I- Tìm hiểu chung: 1. Tác giả:

Là nhà thơ lớn của dân tộc, “con chim đầu đàn”
của thơ ca cách mạng Việt Nam.
- Tố Hữu -
I- Tìm hiểu chung:
Tác giả:
2. Bài thơ: “Từ ấy”
* Xuất xứ:
“Từ ấy” là bài thơ mở đầu cho phần thơ “Máu lửa” trong tập thơ “Từ ấy”.
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
- Tố Hữu -
* Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ ra đời khi Tố Hữu được giác ngộ lí tưởng cộng sản, được đứng vào hàng ngũ của Đảng.
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
- Bài thơ là đề từ của tập thơ, định hướng cuộc đời và con đường thơ ca của Tố Hữu.
- Bài thơ là Tuyên ngôn nghệ thuật và lẽ sống của nhà thơ.
II- Đọc- hiểu Văn bản

1- Đọc văn bản
* Đọc diễn cảm.

* Giải thích từ khó (SGK)

* Thể thơ: Thất ngôn trường thiên.

* Bố cục: 3 khổ - 3 phần.
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
Giọng phấn khởi, vui tươi, hồ hởi; Chú ý các từ: bừng, chói, đậm hương, rộn, buộc, trang trải, để, với, đã là, là. Nhịp thơ thay đổi theo cảm xúc từng câu, từng khổ:
Từ ấy

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…

Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.

Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…

( Tố Hữu)
Tâm trạng của nhà thơ khi gặp ánh sáng lí tưởng.
Nhận thức mới về lẽ sống.
Chuyển biến sâu sắc trong tình cảm.
Nhóm 3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của nhà thơ được thể hiện ra sao trong khổ thơ 3?
Nhóm 1: Em hãy phân tích ý nghĩa các hình ảnh biểu tượng, chỉ ra các biện pháp nghệ thuật và giá trị của các biện pháp nghệ thuật ấy trong khổ thơ đầu?
Nhóm 2: Nhà thơ nhận thức như thế nào về lẽ sống và mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng ở khổ thơ 2?
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…
2.1. Khổ 1.
2. Giá trị nội dung và nghệ thuật của văn bản.
Nhóm 1: Em hãy phân tích ý nghĩa các hình ảnh biểu tượng, chỉ ra các biện pháp nghệ thuật và giá trị của các biện pháp nghệ thuật ấy trong khổ thơ đầu?
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
- “Từ ấy”: thời điểm quan trọng nhà thơ giác ngộ lí tưởng của đảng.
- Hình ảnh ẩn dụ - biểu tượng:
+ “Nắng hạ”: ánh sáng rực rỡ.
+ “Mặt trời chân lí”: lí tưởng đúng đắn, hợp lẽ phải.
+ Bừng: sáng lên bất ngờ với cường độ lớn.
+ Chói qua tim: Chỉ sự xuyên thấu mạnh mẽ của lí tưởng
2.1. Khổ 1. Niềm vui sướng khi gặp lí tưởng cách mạng:
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
- Hình ảnh so sánh trực tiếp: Hồn tôi - Vườn hoa lá, rất đậm hương, rộn tiếng chim.
- Từ ngữ biểu cảm mạnh: Rất đậm…, rộn tiếng…
Khẳng định lí tưởng cộng sản như một nguồn sáng kì làm bừng sáng tâm hồn, làm ấm nóng trái tim nhà thơ.
Diễn tả niềm vui sướng, say mê nồng nhiệt của nhà thơ khi bắt gặp lí tưởng mới.
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
Lí tưởng cộng sản -> Khơi dậy sức sống mới, niềm yêu đời, đem lại cảm hứng sáng tạo mới cho hồn thơ.
Tác giả dùng thủ pháp liên tưởng bằng những hình ảnh ẩn dụ, so sánh và từ ngữ mới lạ, độc đáo, tươi trẻ để diễn tả tình cảm chân thành, trong trẻo – “Tiếng reo vui của người thanh niên đã tìm được chân lí, lẽ phải của cuộc đời.”(Tố Hữu).
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với muôn nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.
2.2. Khổ 2.
Nhà thơ nhận thức như thế nào về lẽ sống và mối quan hệ giữa cá nhân với cộng đồng ở khổ thơ 2?
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
Lòng tôi
Tình
Hồn tôi
buộc
trang trải
gần gũi
mọi người
trăm nơi
bao hồn khổ
Cá nhân
Quần chúng lao khổ
Mạnh khối đời
Cái tôi chan hoà trong cái ta.
- Những từ ngữ giàu giá trị biểu cảm: buộc, trang trải, gần gũi -> ý thức tự nguyện gắn bó và đồng cảm sâu sắc với mọi người trong xã hội.
?
Em có nhận xét gì về cấu trúc câu thơ và
cách sử dụng từ ngữ trong khổ thơ này?
2.2. Khổ 2.
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
+ Buộc: ý thức tự nguyện gắn bó cao độ.
+ Trăm nơi: Hoán dụ -> chỉ mọi người sống ở khắp nơi.
+ Khối đời: ẩn dụ -> chỉ khối đoàn kết cần lao cùng phấn đấu vì mục tiêu chung.
+ Để, với: điệp từ -> nhịp thơ dồn dập, thôi thúc, hăm hở.
+ Trang trải: Tâm hồn trải rộng với cuộc đời, tạo sự đồng cảm sâu sắc.
Tố Hữu đã đi từ cái tôi đến cái ta, gắn bó cuộc sống của cá nhân với nhân dân lao động nghèo khổ, với vận mệnh chung của dân tộc. Tố Hữu đã tìm thấy niềm vui và sức mạnh không chỉ bằng nhận thức mà còn bằng tình cảm mến yêu của trái tim nhân ái.
2.3. Khổ 3.
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…
Nhóm 3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của nhà thơ được thể hiện ra sao trong khổ thơ 3?
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
+ Điệp cấu trúc: Tôi đã là…của, là…của, là…của.
-> Khẳng định ý thức tự giác chắc chắn, vững vàng.

+ Đại từ xưng hô chỉ quan hệ gia đình: Con, em, anh.

+ Số từ ước lệ: vạn.
-> Giọng điệu mỗi lúc càng hăng say, nồng nhiệt.


-> Nhấn mạnh, khẳng định tình cảm gia đình ruột thịt đầm ấm, thân thiết. Sự cảm nhận sâu sắc mình là thành viên của đại gia đình quần chúng lao khổ.
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
Các cụm từ: Kiếp phôi pha, cù bất cù bơ.
-> Sự biểu hiện xúc động, chân thành khi nói tới những kiếp người bất hạnh, dãi dầu sương gió. -> Lòng căm giận trước bao ngang trái, bất công của cuộc đời cũ.
- Tố Hữu -
Tiết 89: Đọc văn
Từ ấy
TÔI
CON
của vạn nhà
EM
của vạn kiếp…
ANH
của vạn
đầu em nhỏ..
Nhấn mạnh và khẳng định một tình cảm gia đình đầm ấm, thân thiết, gắn bó ruột thịt.
Lí tưởng cộng sản đã giúp nhà thơ vượt qua tình cảm cá nhân ích kỉ, hẹp hòi của giai cấp tiểu tư sản để có được tình thân yêu ruột thịt với quần chúng lao khổ
24
1. Nghệ thuật:
- Thể thơ thất ngôn: giọng điệu trang trọng.
- Cách ngắt nhịp linh hoạt
- Vần, phối âm có sức ngân vang.
- Ngôn ngữ giàu nhạc điệu, hình ảnh tươi sáng
2. Nội dung
Từ ấy là lời tuyên bố trang trọng và chân thành về niềm vui giác ngộ lí tưởng,về lẽ sống, về tương lai.
III. Tổng kết
Câu hỏi: Sau khi được giác ngộ lí tưởng, cái “Tôi”Tố Hữu có khác gì với cái “tôi” tiểu tư sản ngày trước và cái “tôi” lãng mạn thơ Mới?
Củng cố, luyện tập
Niềm vui sướng mãnh liệt của nhà thơ khi gặp lí tưởng cộng sản
Nhận thức sâu sắc về lẽ sống
Chuyển biến sâu sắc trong tình cảm
“TÔI” HÒA VỚI CÁI “TA”
“TÔI” GẮN BÓ MÁU THỊT VỚI ĐẠI GIA ĐÌNH
Câu hỏi: Sau khi được giác ngộ lí tưởng,
cái “Tôi”Tố Hữu có khác gì với cái “tôi”
tiểu tư sản ngày trước và cái “tôi”
lãng mạn thơ Mới?
Trên dòng sông mù sương
Tôi đã khô như cây sậy bên đường
Đâu dám ước làm hoa thơm trái ngọt
Tôi đã chết lặng im như con chim
không bao giờ được hót…
( Tố Hữu)

Ta là một, là riêng, là thứ nhất
Không có chi bè bạn nổi cùng ta
…
Ta là con nai bị chiều đánh lưới
Không biết đi đâu đứng sầu bóng tối..
( Xuân Diệu)
Với tôi tất cả như vô nghĩa
Tất cả không ngoài nghĩa khổ đau
(Chế lan Viên)
Niềm vui sướng mãnh liệt của nhà thơ khi gặp lí tưởng cộng sản
Nhận thức sâu sắc về lẽ sống
Chuyển biến sâu sắc trong tình cảm
“TÔI” HÒA VỚI CÁI “TA”
“TÔI” GẮN BÓ MÁU THỊT VỚI ĐẠI GIA ĐÌNH
Lí tưởng cộng sản đã có ý nghĩa
như thế nào đối với người chiến sĩ
Tố Hữu và nhà thơ Tố Hữu?
- Chiếu rạng một cuộc đời
Khơi nguồn sáng tạo
một hồn thơ mới
Chúc các em học tốt!
Hướng dẫn về nhà

Học thuộc bài thơ, nắm vững giá trị nội dung, nghệ thuật của tác phẩm

Soạn bài theo PPCT