Tuần 24. Từ ấy

Tiết 87: Đọc văn
Giáo viên: Lê Thanh Hiệu
I. TÌM HIỂU CHUNG
1. Tác giả
Dựa vào phần Tiểu dẫn của SGK, em hãy nêu những hiểu biết về cuộc đời và thơ ca của Tố Hữu.








- Tố Hữu (1920-2002), quê quán Thừa Thiên - Huế.
Năm 1938 được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam.
Sự nghiệp thơ ca gắn liền với sự nghiệp cách mạng.
- “Lá cờ đầu của thơ ca cách mạng”, tiêu biểu khuynh hướng thơ trữ tình – chính trị.

Chân dung nhà thơ Tố Hữu lúc 17 và 20 tuổi
Trong hai cuộc chiến chống Pháp và Mỹ cho đến năm 1986, Tố Hữu liên tục giữ nhiều chức vụ quan trong trong bộ máy lãnh đạo nhà nước.
Nhà thơ Tố Hữu cùng Bác Hồ về thăm PacBó-1961
Lễ truy điệu nhà Tố Hữu: 9/12/2002
Mộ của nhà thơ Tố Hữu
2. Bài thơ “Từ ấy”
Hãy cho biết xuất xứ và hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
- Từ ấy thuộc phần Máu lửa trong tập thơ cùng tên.
- Sáng tác tháng 7-1938, khi Tố Hữu được kết nạp vào Đảng Cộng sản.
Bố cục: Gồm 3 đoạn.

* Tập thơ “Từ ấy”
- Là tập thơ đầu tay của Tố Hữu.
- Gồm 71 bài, chia làm 3 phần:
+ “Máu lửa”
+ “Xiềng xích”
+ “Giải phóng”
TỪ ẤY (Tố Hữu)
Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim…

Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.

Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…


II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN
THẢO LUẬN NHÓM

- Nhóm 1: Khổ thơ 1
- Nhóm 2: Khổ thơ 2
- Nhóm 3: Khổ thơ 3
THẢO LUẬN NHÓM
NHÓM 1- (Khổ thơ 1)

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lí chói qua tim
Hồn tôi là một vườn hoa lá
Rất đậm hương và rộn tiếng chim …

1. Khổ thơ 1 - Niềm vui lớn
- Ẩn dụ “nắng hạ; mặt trời chân lí”: Ánh sáng mùa hạ rực rỡ - Đảng là nguồn sáng diệu kì toả ra tư tưởng đúng đắn.
- “Bừng, chói”: Ánh sáng của lí tưởng xua tan màn sương mù của ý thức tiểu tư sản.
=> Mốc thời gian quan trọng, nhà thơ giác ngộ lí tưởng cách mạng, mở ra một chân trời mới về nhận thức, tư tưởng, tình cảm.
1. Khổ thơ 1 - Niềm vui lớn
- So sánh lãng mạn (hồn tôi - vườn hoa lá, rất đậm hương, rộn tiếng chim …)
=> Vẻ đẹp, sức sống mới của tâm hồn - hồn thơ Tố Hữu khi đón nhận lí tưởng.
1. Khổ thơ 1 - Niềm vui lớn
Hình ảnh ẩn dụ:
+ Nắng hạ
+ Mặt trời chân lí
Hình ảnh so sánh:
+ Hồn tôi – vườn
hoa lá, đậm hương,
rộn tiếng chim…

Từ ngữ có sức
biểu cảm cao:
+ Bừng
+ Chói
Tâm trạng vui sướng, say mê khi bắt gặp lí tưởng cách mạng.
Hình ảnh tươi sáng, tràn đầy
hương sắc, âm thanh và
sức sống
THẢO LUẬN NHÓM
NHÓM 2- (Khổ thơ 2)
2. Khổ thơ 2 - Lẽ sống lớn
Tôi buộc lòng tôi với mọi người
Để tình trang trải với trăm nơi
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.
- Buộc: Ý thức tự nguyện sống gắn bó “cái tôi” cá nhân vào “cái ta” chung.
- Trải trăm nơi: Tâm hồn trải rộng khắp nơi, đồng cảm sâu xa với hoàn cảnh từng người.
=> Ý thức tự nguyện sống chan hòa với mọi người.
2. Khổ thơ 2 - Lẽ sống lớn
Để hồn tôi với bao hồn khổ
Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời
-  Hồn khổ: Quần chúng lao khổ
- Khối đời : Đông đảo khối người
=> Ẩn dụ: Tiếp tục khẳng định mối mối quan hệ sâu sắc với những người cùng cảnh ngộ, đặc biệt quan tâm những người nghèo khổ.
Lòng tôi ……………………..mọi người
Tình (tôi)……………………..trăm nơi
Hồn tôi ……………………..bao hồn khổ
Cá nhân

Cộng đồng
buộc
trang trải
với
CÁI “TÔI” HÒA VÀO VỚI CÁI “TA”
“MẠNH KHỐI ĐỜI”
HOÀ VÀO
THẢO LUẬN NHÓM
NHÓM 3- (Khổ thơ 3)
3. Khổ thơ 3 - Tình cảm lớn
Tôi đã là con của vạn nhà
Là em của vạn kiếp phôi pha
Là anh của vạn đầu em nhỏ
Không áo cơm, cù bất cù bơ…
- “Kiếp phôi pha”: Vất vả, cơ cực.
- “Cù bất cù bơ” (thành ngữ): Lang thang, bơ vơ.
=> Quần chúng nhân dân lao động nghèo.
3. Khổ thơ 3 – Tình cảm lớn
- Điệp ngữ là , các từ con, em, anh
và số từ ước lệ vạn (đông đảo)
=> Nhấn mạnh tình cảm thân thiết, ruột thịt như người cùng một gia đình.
3. Khổ thơ 3 - Tình cảm lớn
...Trời ôi, em biết khi mô -Thân em hết nhục giày vò năm canh- Tình ôi gian dối là tình-Thuyền em rách nát còn lành được không? “Tiếng hát sông Hương”- Đến già còn bửa củi-Gánh nước cuốc vườn rau-Đất bụi lấm đầy đầu-Mà chủ còn hắt hủi… “Lão đàytớ”

TÔI
CON
của vạn nhà
EM
của vạn kiếp…
ANH
của vạn đầu
em nhỏ
“Tôi” – là thành viên của “vạn nhà”, có tình cảm thân thiết với quần chúng lao khổ, như người cùng gia đình.
- Bài thơ giúp cho em hiểu gì về việc xác định lí tưởng?
- Lí tưởng của em hiện nay là gì?
- Em sẽ làm gì để thực hiện lí tưởng đó?
III. TỔNG KẾT
1. Nghệ thuật : Hình ảnh thơ tươi sáng, giàu ý nghĩa tượng trưng; ngôn ngữ gợi cảm, giàu nhạc điệu; giọng thơ sảng khoái; nhịp thơ hăm hở…

2. Nội dung : Niềm vui lớn, lẽ sống lớn, tình cảm lớn trong buổi đầu gặp lí tưởng cộng sản.

Những nét đặc sắc về giá trị nghệ thuật và nội dung của bài thơ là gì?