Tuần 24. Thực hành về hàm ý

XIN CHÀO QUÝ THẦY CÔ
VẦ CÁC EM HỌC SINH
Ti?t 75: Ti?ng Vi?t
Th?c h�nh
v? h�m �
I. Ôn lại khái niệm về hàm ý
+Ngụ ý (không nói ra trực tiếp)
- Hàm ý :
+ Can c?: Ng? c?nh
Nghia tu?ng minh
Phuong ch�m h?i tho?i
II. Thực hành về hàm ý
1. Bài tập 1
Về đến nhà, A Phủ lẳng vai ném nửa con bò xuống gốc đào trước cửa. Pá Tra bước ra hỏi:
- Mất mấy con bò?
A Phủ trả lời tự nhiên:
- Tôi về lấy súng, thế nào cũng bắn được con hổ này to lắm.
Pá Tra hất tay, nói:
- Quân ăn cướp làm mất bò tao. A Sử! Đem súng đi lấy con hổ về
- Hổ ăn mất một con bò
1. Bài tập 1
a. Căn cứ vào câu hỏi thì lời đáp của A Phủ:

(1)Thiếu thông tin về số lượng bò bị mất

(2)Thừa thông tin về việc “lấy súng đi bắt con hổ”

(3)Hàm ý:
+ Công nhận bò mất (nhận lỗi)


+ Ý định lấy công chuộc tội


+ Con hổ có giá trị hơn con bò
b. Cách thức tạo ra hàm ý:
- Vi phạm phương châm về lượng tin (công nhận việc mất bò nhưng muốn lấy công chuộc tội)
2.Bài tập 2
CP đấy hở?...tôi không phải là cái kho.

Cầm lấy mà cút, đi đi cho rảnh. Rồi làm mà ăn chứ cứ báo người ta mãi à?

Hắn trợn mắt, chỉ vào mặt cụ:
Tao không đến đây xin năm hào.
Thôi, cầm lấy vậy, tôi không còn hơn
Tao đã bảo tao không đòi tiền
Tao muốn làm người lương thiện
- Tôi không có nhiều tiền để lúc nào cũng có thể cho anh- CP
Làm mà ăn chứ không thể luôn đến xin tiền
Tao muốn làm người lương thiện
Tao muốn làm người lương thiện
2. Bài tập 2
a. Cái kho:

biểu tượng của kẻ lắm tiền nhiều của
- Cách thức tạo hàm ý :
vi phạm phương châm cách thức
b. Câu hỏi của Bá Kiến không nhằm mục đích hỏi mà :
+Hô gọi (lượt 1)
+Cảnh báo, sai khiến (lượt 2)
- Cách thức tạo hàm ý:
nói gián tiếp
c. Lời Chí Phèo được tường minh hóa ở lượt lời thứ 3
- Lượt 1 và 2:
+ Không đảm bảo phương châm về lượng: chưa đủ thông tin cần thiết
+ Không đảm bảo phương châm cách thức: nói chưa rõ ràng
3. Bài tập 3
Một ông đồ ngồi cặm cụi viết. Bà vợ đến bên cạnh bảo:
-Ông lấy giấy khổ to mà viết có hơn không?
Ông đồ lấy làm đắc chí…nhưng cũng hỏi lại
-Bà nói thế nghĩa là thế nào?
Bà vợ thong thả nói:
- Ông chẳng biết tính toán gì cả, giấy khổ to bỏ đi còn gói hàng, chứ giấy khổ nhỏ thì làm gì được.
3. Bài tập 3
a. Hỏi  Khuyên (thực dụng)
- Hàm ý:
b. Tác dụng cách nói của bà đồ:
chê tài ông kém, có thể phải loại bỏ giấy khi viết
+ Nể trọng và muốn giữ thể diện cho ông đồ
+ Có thể không chịu trách nhiệm về hàm ý của câu nói
4. Bài tập 4 :Cách thức tạo hàm ý


A. Chủ ý vi phạm phương châm về lượng trong giao tiếp(nói thừa hoặc thiếu lượng tin cần thiết so với yêu cầu giao tiếp)
B. Chủ ý vi phạm phương châm cách thức(nói mập mờ, vòng vo, không rõ ràng, rành mạch)
C. Sử dụng các hành động nói gián tiếp
D. Tùy ngữ cảnh mà sử dụng một hay phối hợp các cách thức trên
5. Bài tập 5


HS trình bày theo nhóm phần chuẩn bị ở nhà (Tự sáng tác hoặc sưu tầm một đoạn văn, đoạn truyện, kịch trong đó có sử dụng hàm ý. HS trình bày về cách thức và tác dụng của hàm ý trong đoạn văn, đoạn truyện, kịch của nhóm mình )
NHÓM 1:


NHÓM 2:


NHÓM 3:


NHÓM 4:


Mẹ: Nhà ta mới xây cách đây có hai năm mà có biểu hiện mưa dột rồi hè
Nam: Dột, dột, dột ở đâu hả mẹ?
Mẹ: Trên đầu con chứ đâu!...
Nam:Hứ, ai là học trò của ông ta, có ông ta là đệ tử của con thì có.
Mẹ: Mẹ biết, cái lò pháo Bình Đà bị giải tỏa từ năm 94 đến giờ vẫn còn sót lại mình con thật là hết biết
Củng cố
Hàm ý và cách thức tạo hàm ý ?
Truyện cười
Gan
trời
Phân
Dặn dò
- Hoàn thành bài tập vào vở bài tập
-Tiết sau học Số phận con người – Sôlôkhốp
- Chân thành cảm ơn các th?y cô!
Cảm ơn các em!