Tuần 24. Đọc thêm: Lai Tân

Kiểm tra bài cũ:

Đọc thuộc lòng bài thơ
" Từ ấy" của Tố Hữu.
Nêu cảm nhận của em
về khổ thơ mà em
thích nhất.
LAI TÂN - HỒ CHÍ MINH
NHỚ ĐỒNG - TỐ HỮU
TƯƠNG TƯ - NGUYỄN BÍNH
CHIỀU XUÂN – ANH THƠ

Tiết 88,89
Đọc thêm: Lai Tân( Hå ChÝ Minh)















Nêu hoàn cảnh ra đời
của bài thơ?
đọc thêm: Lai tân (hồ chí minh)
I. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ:
- Bài thơ được sáng tác khi Bác bị giam tại nhà giam huyện Lai Tân.
Lai Tân là nơi Người đã trải qua trên con đường từ Thiên Giang đến Liễu Châu tỉnh Quảng Tây Trung Quốc.
- Bài thơ được rút trong tập thơ "Nhật kí trong tù" (8 /1942-9/1943). Đây là thứ 97 trong số 134 bài thơ của tập nhật kí, nó cho thấy hiện trạng đen tối, thối nát của một xã hội tưởng là yên ấm tốt lành.
đọc thêm: Lai Tân (Hồ Chí minh)















Hãy đọc bài thơ cả ba phần: Phiên âm, dịch nghĩa và dịch thơ. Nêu chủ đề nội dung bài thơ ?



đọc thêm: Lai tân (hồ chí minh)
I. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ:
II.Chủ đề: Bài thơ ghi lại những cảm nhận và suy nghĩ của người tù Hồ chí Minh về hiện trạng xã hội Trung Quốc ở huyện Lai Tân- Quảng Tây, thực chất đen tối, thối nát phủ bên ngoài là sự yên ấm, tốt lành giả dối.
đọc thêm: Lai Tân (Hồ chí minh)















III. Hướng dẫn đọc thêm:
Giao việc: Thảo luận nhóm theo từng bàn và cử đại diện trình bày các nhóm khác nhận xét, bổ sung. Tổ 1: Câu 1. Tổ 2: Câu 2. Tổ 3: Câu 3.
đọc thêm: Lai tân (hồ chí minh)















Câu 1: Trong 3 câu đầu, bộ máy quan lại
ở Lai Tân được miêu tả
như thế nào ? Ban trưởng, cảnh trưởng,
huyện trưởng có làm đúng chức
năng của những người đại diện cho
pháp luật không ?
Đọc thêm: Lai Tân (hồ chí minh)
Chỉ bằng 3 câu thơ giản dị, giọng kể, tả bình thản, khách quan, đã làm hiện lên trước mắt người đọc cả bộ máy lãnh đạo của huyện Lai Tân mà tác giả tình cờ được chứng kiến:
Ban trưởng giám ngục nhà tù: Chuyên đánh bạc.
Cảnh sát trưởng: ăn tiền của phạm nhân.
- Huyện trưởng:Vừa hút thuốc phiện vừa bàn công việc.
?Bức tranh một hiện thực thối nát của chính quyền huyện Lai Tân: Những đại biểu thực thi pháp luật cần phải nghiêm minh, trong sạch, công bằng thì lại công nhiên vi phạm pháp luật, đạo đức tối thiểu của quan chức nhà nước sống và làm việc trong sa đoạ và truỵ lạc
Đọc thêm: Lai tân (hồ chí minh)















Phân tích sắc thái châm biếm
mỉa mai ở câu thơ:
"Trời đất Lai Tân vẫn thái bình"
đọc thêm: lai tân ( hồ chí minh )















ý nghĩa và sắc thái châm biếm, mỉa mai ở câu thơ:
Đó là thái bình giả tạo, thái bình bên ngoài, giấu bên trong sự tha hoá, mục nát, thối ruỗng hợp pháp.
Đó là thái bình của tham nhũng, lười biếng sa đoạ với bộ máy công quyền với những con mọt dân tham lam.
Từ thái bình được dùng với ý nhĩa mỉa mai, châm biếm được hiểu với dụng ý: thái bình như thế thì dân bị oan, khổ biết bao từng !
- Vẫn- y cựu thái bình thiên: ẩn ý: sự thật hiển nhiên, đã thành bản chất, quy luật từ bao năm nay. ý nghĩa châm biếm càng sâu sắc.
đọc thêm: Lai tân ( hồ chí minh )















Thể thơ thất ngôn tứ tuyệt rất cô đọng, hàm súc, khái quát vấn đề xã hội mang tính tiêu biểu, điển hình của xã hội Trung Hoa thời Tưởng Giới Thạch.
Ba câu đầu chủ yếu kể tả chân thực, khách quan, thái độ giấu kín.
Câu cuối nêu nhận xét thâm trầm, kín đáo, bộc lộ thái độ, tình cảm mỉa mai, châm biếm sâu sắc.
- Giọng điệu bình thản bên ngoài, bên trong là sự bất bình, phẫn nộ kìm nén.
Nhận xét kết cấu, bút pháp của bài thơ?
Đọc thêm: nhớ đồng ( Tố hữu)















Nêu hoàn cảnh sáng tác bài thơ?
I. Hoàn cảnh ra đời của bài thơ:
-Sáng tác tháng 7-1939 khi Tố Hữu bị bắt giam trong nhà lao Thừa Phủ (Huế).
- Bài thơ rút trong phần Xiềng xích của tập thơ Từ ấy.
đọc thêm: nhớ đồng ( tố hữu )
















Đọc và tìm nội dung chủ đề bài thơ?
II. Chủ đề : Nỗi niềm thương nhớ đồng quê, cảnh vật, con người, đồng bào, đồng chí cuả người tù cộng sản trẻ tuổi trong những tháng ngày đầu bị giam ở nhà lao Thừa Phủ ( Huế).
đọc thêm: nhớ đồng ( tố hữu)

Lớp thảo luận nhóm theo từng bàn:
Tổ 1: Câu 1, câu 5.
Tổ 2: Câu 4.
Tổ 3: Câu 2.
Tổ 4: Câu 3.
Các nhóm thảo luận, cử đại diện trình bày , các nhóm khác nhận xét bổ sung.
đọc thêm: Nhớ đồng ( tố hữu )
















III. Hướng dẫn đọc thêm:
Câu 1: Cảm hứng của bài thơ được gợi lên bởi tiếng hò vọng vào nhà tù. Vì sao tiếng hò lại có sức gợi cảm như thế đối với nhà thơ?
- Sự gợi cảm của tiếng hò quê hương: không gì lay động tâm hồn bằng âm nhạc, nhất là âm nhạc dân ca. Bởi vì đó là linh hồn quê hương, dân tộc ngân lên thành câu hát. Trong hoàn cảnh bị giam cầm, bị tách biệt với thế giới bên ngoài, tiếng hò đưa hố quen thuộc lại càng ám ảnh nhà thơ. Nó gợi thương, gợi nhớ kỉ niệm, gợi cả quê hương đồng bào,đồng chí đang đợi chờ anh qua những giai âm khoan nhặt, tha thiết.
đọc thêm: Nhớ đồng ( Tố hữu )
















- Câu 2: Chỉ ra những câu thơ được dùng
làm điệp khúc cho bài thơ. Phân tích
hiệu quả nghệ thuật của chúng trong
việc thể hiện nỗi nhớ của tác giả?
đọc thêm: Nhớ đồng ( tố hữu)
















Những câu thơ điệp khúc:
1a: Gì sâu bằng những trưa thương nhớ
Hiu quạnh bên trong một tiếng hò.
1b: Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh
Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi !
2a: Gì sâu bằng những trưa thương nhớ
Hiu quạnh bên trong một tiếng hò.
2b: Gì sâu bằng những trưa hiu quạnh
Ôi ruộng đồng quê thương nhớ ơi !


Đọc thêm: Nhớ đồng (tố hữu)















Phân tích hiệu
quả nghệ thuật
của chúng trong
việc thể hiện nỗi
nhớ của tác giả?

đọc thêm: nhớ đồng ( tố hữu)
















Khắc sâu, tô đậm âm vang của tiếng hò khêu gợi nỗi nhớ thương của tác giả về cảnh quê, người quê.
- Điệp khúc 1a: Gợi nhớ những cảnh quê tươi đẹp bình yên, bình lặng, âm u thủa trước: cồn thơm, ruồng tre mát, ô mạ xanh, nương khoai sắn ngọt bùi, con đường, xóm nhà tranh thấp êm ả, dòng ngày tháng âm u trôi cứ trôi.
đọc thêm: nhớ đồng (tố hữu)
















Điệp khúc 1b: Người nông dân lao động quê hương nghèo khổ nhưng cần cù và chan chứa hi vọng: lưng cong xuống luống cày, bùn hi vọng, bàn tay gieo hạt giống tự do. Cảnh cánh đồng quê hương ven sông, tiếng xe lùa nước, giọng hò hố buồn thảm.
Điệp khúc 2a: Nhớ về quá khứ, những con người, ông bà, cha mẹ đã sống chết trên quê hương. Nhớ lại quãng thời gian của chính bản thân nhà thơ đi kiếm lẽ yêu đời và đã sung sướng tìm thấy lí tưởng sống , trở về hiện tại vẫn mơ hoài giấc mơ tự do.

Điệp khúc 2b: Kết bài: trở lại thời điểm hiện tại: trưa hiu quạnh trong tù, tiếng hò vọng vào gợi nỗi nhớ đồng quê triền miên, không dứt
Đọc thêm: nhớ đồng( Tố hữu)
















Câu 3:Niềm yêu quí tha thiết và nỗi nhớ da
diết của nhà thơ đối với quê hương, đồng bào
được diễn tả bằng những hình ảnh, từ ngữ,
giọng điệu nào?
Nhớ đồng(tố hữu)
















- Tình yêu tha thiết, nỗi nhớ da diết của tác giả được thể hiện qua nhiều hình ảnh quen thuộc: cánh đồng, dòng sông, lúa, nhà tranh, ô mạ, ruồng tre, cồn bãi.nương khoai sắn, lưng cong xuống luống cày, bàn tay vãi giống, chiều sương phủ bãi đồng, lúa mềm xao xác, hồn thân, hồn quen, hồn chất phác.
- Các từ ngữ, điệp ngữ: đâu, ôi, ơi. chao ôi.gắn kết, gọi hỏi trong giọng thơ rất bồi hồi, mong mỏi hi vọng
Nhớ đồng ( tố hữu)

















Nêu cảm nghĩ về niềm say mê lí tưởng,
khát khao tự do và hành động của nhà
thơ qua đoạn thơ từ câu "Đâu những
ngày xưa, tôi nhớ tôi" đến hết bài?
-Chân thành hồn nhiên, ngây thơ, trong trắng, băn khoăn, vẩn vơ,quanh quẩn, cố vùng thoát mà chưa thoát.
- Khi tìm thấy lí tưởng: Say mê, sung sướng nhẹ nhàng như được nâng cánh bay lênchín tầng cao bát ngát.
















Câu 5: Nhận xét chung về sự vận động của
tâm trạng tác giả trong bài thơ?
Mạch vận động tâm trạng trong bài thơ: Bị giam trong tù- trưa hiu quạnh- tiếng hò gợi nhớ cảnh quê, người quê, quá khứ hồn quê, con đường đi tìm lí tưởng của bản thân- trở về hiện tại, buồn , nhớ mơ ước, hi vọng, tiếng hò xao xuyến lại vang vọng.
Đọc thêm: Tương tư (Nguyễn Bính)
Đọc tiểu dẫn nêu những
nét chính về nhà thơ
Nguyễn Bính
và xuất xứ bài thơ?
Tương tư (nguyễn bính)
















1.Tác giả: - Nguyễn Bính là nhà thơ mới giai đoạn 1930-1941 có hướng đi riêng: tìm về với hồn thơ dân tộc ,được coi là "thi sĩ của đồng quê", "thi sĩ của hồn quê", "nhà thơ chân quê"; Trong thơ Nguyễn Bính có " hồn xưa của đất nước".


2- Xuất xứ: Bài thơ rút trong tập " Lỡ bước sang ngang" (1940), rất tiêu biểu cho phong cách "chân quê" của Nguyễn Bính.
I. Tiểu dẫn:
Đọc và nêu nội dung chủ đề của bài thơ?
Tương tư (Nguyễn Bính)
3. Chủ đề: Bài thơ là sợ giãi bày nỗi lòng mong nhớ, yêu thương của chàng trai đang yêu đơn phương say đắm.
















Hoạt động theo nhóm - từng bàn thảo luận và cử đại diện trình bày. Các nhóm khác theo dõi nhận xét, bổ sung:
Tổ 1: Câu 1.
Tổ 2: Câu 1. Tổ 3: Câu 3.
Tổ : Câu 4.
Tương tư (nguyễn bính)
















Câu1: Em cảm nhận như
thế nào vềnỗi nhớ mong
và những lời kể lể trách
móc của chàng trai
trong bài thơ? Tình
cảm của chàng trai
đã được đền đáp hay
chưa?
II. Hướng dẫn đọc thêm:
Tương tư( Nguyễn Bính)

Tương tư là nỗi nhớ mong của trai gái khi yêu nhau. Nhưng trong bài thơ , tương tư là nỗi nhớ mong của của chàng trai với cô gái mình đang yêu trong tình yêu đơn phương.
Nỗi nhớ mong thật khắc khoải, da diết: " Thôn Đoài ngồi nhớ thôn Đông - Một người chín nhớ mười mong một người"-> Cách nói bóng gió mang hiệu quả là hai miền không gian đang nhớ nhau, nỗi nhớ sâu sắc: chín nhớ mười mong.
















Tương tư (Nuyễn Bính)
- Những lời kể lể: Kể lể về thời gian "Ngày qua ngày ...lá vàng"->Đợi chờ làm cây héo úa, làm người héo hon.
Chuyển sang trách móc: " Bảo rằng cách trở đò ngang..xa xôi"
Rồi hờn giận: " Tương tư thức mấy đêm..biết cho"
- Cuối cùng đọng lại là nỗi khát khao cháy bỏng: " Bao giờ bến.nhau"

- Tình yêu của chàng trai thật mãnh liệt nhưng tình cảm của chàng chưa được đền đáp, nên khắc khoải trong nhớ nhung chờ đợi.
















Tương tư ( Nguyễn Bính)
Câu 2: Theo em, cách bày tỏ tình yêu, giọng
điệu thơ, cách so sánh, ví von.ở
bài thơ này có những điểm gì đáng lưu ý?
Tương tư (nguyễn bính)
















Cách bày tỏ tình yêu thật chân thành, tha thiết mà rất kín đáo tế nhị: + Cách so sánh đặc sắc: phổ quát hoá tương tư, gán cho nó bản chất tự nhiên, so sánh trạng thái nhớ thương của trai gái khi yêu và qui luật tự nhiên của tạo vật. + Lối ví von bằng những hình ảnh ẩn dụ: đò gặp bến, cau nhớ trầu, hoa khuê các gặp bướm giang hồ.
+TT
+ Giọng điệu thơ chuyển đổi: kể lể-> trách móc->
hờn giận-> khao khát-> khẳng định nỗi nhớ mong chờ đợi.
+ Những câu thơ lục bát uyển chuyển ngọt ngào càng làm cho nỗi tương tư da diết.
? Tất cả thật gần gũi, mộc mạc đậm chất dân gian.

















Câu 3: Hoài Thanh cho rằng, trong thơ Nguyễn Bính có"hồn xưa của đất nước" . Qua bài thơ "Tương tư", em có đồng ý với nhận xét đó không? Vì sao?















Nhất trí với ý kiến của Hoài Thanh vì: Bài thơ đã thể hiện được " Hồn xưa của đất nước":
+ Bản chất của người thôn quê trong sáng, thuần hậu, thiết tha.
+ Vẻ đẹp của cảnh sắc làng quê, văn hoá làng quê: Thôn Đoài, thôn Đông, bến đò, đình làng, cau trầu.



















+ Bài thơ khép lại bằng một nỗi nhớ mang đậm sắc thái dân gian
" Cau thôn Đoài nhớ giầu không thôn nào?". Sắc thái dân gian khiến nỗi nhớ mong da diết khắc khoải mà không bi luỵ, buồn bã.
+ Bài thơ còn có giá trị mãi đến mai sau bởi tương tư là tâm trạng phổ quát của những người đang yêu và thể hện vẻ đẹp của làng quê Việt Nam từ xưa đến nay.

Chiều xuân ( Anh thơ)
















Qua tiểu dẫn, nêu ngắn gọn về tác giả Anh Thơ và xuất xứ bài thơ "Chiều xuân"?
Yêu cầu học sinh làm việc cá nhân:
Tóm tắt ngắn gọn nội dung tiểu dẫn
I. TiÓu dÉn:
Tác giả:
Anh Thơ là nhà thơ mới (1932- 1941).
Bà có sở trường viết về cảnh sắc nông thôn, gợi được không khí và nhịp sống đồng quê miền Bắc.
Bà là nữ thi sĩ tiêu biểu của thơ ca Việt Nam hiện đại.

2. Xuất xứ: Bài thơ được rút trong tập thơ "Bức tranh quê" (1941). Bài thơ là bức tranh xuân nơi đồng quê miền Bắc nước ta.
3. Chñ ®Ò: Bµi th¬ lµ bøc tranh xu©n ªm ®Òm th¬ méng n¬i ®ång quª miÒn B¾c n­íc ta.

Đọc và nêu nội dung chủ
đề của bài thơ?
Chiều xuân(anh Thơ)

Câu1:Bức tranh "chiều xuân" qua ngòi bút Anh Thơ hiện lên như thế nào? Hãy chỉ ra nét riêng của bức tranh đó?
II. Hướng dẫn đọc thêm:
Cảnh chiều xuân ở nông thôn miền Bắc hiện ra
- Khổ 1: Con đò nằm im trên bến vắng, dòng sông chầm chậm trôi xuôi, quán tranh nghèo vắng khách, hoa tím rụng tơi bời.
- Khổ 2: cảnh vật có sinh động nhưng vẫn nhẹ nhàng: Cỏ non xanh biếc trên sườn đê, đàn chim sáo mổ vu vơ, bướm bay rập rờn, trâu bò thong thả gặm cỏ dưới mưa.
- Khổ 3: tiếp tục cảnh ấy: Cánh đồng lúa xanh, đàn cò bay, cái giật mình của cô thôn nữ yếm thắm đang làm cỏ.

















? Ba khổ thơ là ba bức tranh nhỏ, tập hợp lại thành bức tranh cảnh chiều xuân trên cánh đồng ven đê xứ Bắc. Cảnh chiều xuân thật tĩnh lặng, êm đềm thơ mộng. Phả vào chút gì mơ màng , buồn xa vắng mà đẹp dịu dàng: mọi cảnh vật đều chìm mờ trong màn mưa xuân, mưa bụi êm êm, phơi phới bay từng hạt nhỏ, màu tím của hoa xoan ..

















Câu 2:
Em có cảm nhận gì về không khí và nhịp
sống thôn quê trong bài thơ ? Không khí và
nhịp sống ấy được gợi tả bằng những
từ ngữ, chi tiết và bằng thủ pháp
nghệ thuật nào?
















Không khí êm đềm, tĩnh lặng.
Nhịp sống bình yên, chậm rãi như vẫn có từ ngàn đời.
- Những từ ngữ, hình ảnh thể hiện: êm êm, bến vắng, đò biếng lười, nằm mặc, trôi, nghèo, vắng lặng, tơi bời, tràn biếc, vu vơ, rập rờn, thong thả, xanh rờn,ướt lặng, chốc chốc vụt bay ra, cúi cuốc cào cỏ ruộng..
Các danh từ chỉ cảnh vật, sự vật: mưa, con đò, dòng sông, quán tranh, con đê, đàn sáo, cánh buồm, trâu bò, lũ cò con, cánh đồng lúa, cô nàng yếm thắm..
- Thủ pháp nghệ thuật: miêu tả trực tiếp, dùng động tả tĩnh.
Chiều xuân (anh thơ)

















Hãy thống kê những từ láy trong bài
thơ và phân tích nét đặc sắc trong những
từ láy đó ?

Yêu cầu hoạt động cá nhân.
















Những từ láy gợi tả âm thanh, hình dáng , cảm xúc không khí: êm êm, tơi bời, vu vơ, rập rờn, thong thả.
Có giá trị gợi tả rất tinh tế về âm thanh, hình dáng, màu sắc, cảm xúc nhẹ nhàng lâng lâng..
















Về nhà: Học thuộc lòng .
- Nêu cảm nhận của em về một bài thơ hoặc đoạn thơ mà em thích nhất.
- Chuẩn bị bài: Tiểu sử tóm tắt.