Tuần 24. Đoàn thuyền đánh cá

Chào mừng các thầy cô giáo
Đến tham dự tiết học
Ngữ văn lớp 9
GV: Lờ Ng?c Bớch
Không khí xây dựng chủ nghĩa xã hội ở
Miền Bắc
Công nhân và nông dân hăng say làm việc vì họ được làm
chủ cuộc sống của mình, làm chủ sản phẩm mình làm ra.
Huy Cận
Tiết 51
ĐOàN THUYềN ĐáNH Cá
- Tên thật: Cù Huy Cận ( 1919 - 2005) Sinh trưởng trong một gia đình nhà Nho nghèo gốc nông dân tại Hà Tĩnh.
-Từng giữ nhiều chức vụ cao của Đảng và Nhà nước
-Là nhà thơ nổi tiếng của thơ ca hiện đại Việt Nam.
Huy Cận được trao tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật đợt I (1996).
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
HUY CẬN THỜI TRẺ
HUY CẬN NĂM 2005
1958 - "Trời mỗi ngày lại sáng"
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
a.Hoàn cảnh sáng tác:
"Đoàn thuyền đánh cá" của tôi được viết ra trong những tháng năm đất nước bắt đầu xây dựng CNXH.không khí lúc này thật vui.Tôi viết bài thơ tương đối nhanh,chỉ vài giờ của một buổi chiều trên vùng biển Hạ Long...Bài thơ của tôi là cuộc chạy đua giữa con người và thiên nhiên và con người đã chiến thắng. Tôi coi đây là khúc tráng ca, ca ngợi con người lao động với tinh thần làm chủ, với niềm vui."
(Huy Cận, "Cuộc đời và sáng tác thơ ca")
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

Hát rằng : cá bạc biển Đông lặng,
Cá thu biển Đông như đoàn thoi
Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng
Đến dệt lưới ta ,đoàn cá ơi!
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.

Cá nhụ cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
Cái đuôi em quẫy trăng vàng choé.
Đêm thở: sao lùa nước Hạ Long
Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
Ta hát bài ca gọi cá vào,
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao,
Biển cho ta cá như lòng mẹ
Nuôi lớn đời ta tự buổi nào,
Sao mờ,kéo lưới kịp trời sáng,
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Lưới xếp buồm lên đón nắng hồng.
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời.
Mặt trời đội biển nhô màu mới.
Mắt cá huy hoàng muôn dặm phơi.
Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
Cá bạc
Cá song
Cá đé
Cá chim
Cá nhụ
Cá thu
Loài cá cùng họ với cá thu, thân và má có vẩy nhỏ, màu trắng nhạt.
Loài cá biển sống ở tầng mặt nước, thân dẹt hình thoi.
Loài cá mình dẹt, vẩy lớn.
Còn gọi là cá bẹ, cùng họ với cá chích nhưng lớn hơn.
Thân dài, hơi dẹt.
Sống ở gần bờ, thân dày và dài, có nhiều vạch dọc thân hoặc các chấm tròn màu đen và hồng
MỘT SỐ LOÀI CÁ CÓ TRONG TÁC PHẨM
1958 - "Trời mỗi ngày lại sáng"
- Hai khổ thơ đầu- Cảnh Ra khơi
- Bốn khổ tiếp theo- Cảnh đánh cá
- Khổ thơ cuối- Cảnh Trở về
Ba phần
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
I.Tìm hiểu chung:
1.Tác giả:
2.Tác phẩm:
a.Hoàn cảnh sáng tác:
c. Đọc- Bố cục:
b. Thể thơ:
Ra khơi
Đánh bắt cá
Bình minh
Đêm trăng
Hoàng hôn
Thiên nhiên
Con người
Tiết 51 Đoàn thuyền đánh cá - Huy Cận
theo trình tự thời gian
theo chuyến hành trình chuyến ra khơi
Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa
II. Đọc, hiểu văn bản.
Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
Mặt trời xuống biển như hòn lửa.
Sóng đã cài then, đêm sập cửa.
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.

- Hình ảnh so sánh: Mặt trời-như hòn Iửa hình ảnh đẹp lạ
- Nhân hóa, hoán dụ: Sóng cài then, Đêm sập cửa
- Sử dụng 2 vần trắc: Lửa- cửa
=>Thời gian trôi nhanh, đột ngột.Không gian rộng lớn, yên tĩnh -> thuận lợi ra khơi.
Bức tranh hoàng hôn trên biển rất hùng vĩ.
1. Cảnh thiên nhiên và lao động:
a. Thiên nhiên:
I.Tìm hiểu chung:
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
II. Tìm hiểu văn bản
1. Cảnh thiên nhiên và lao động:
Bức tranh hoàng hôn trên biển rất hùng vĩ
b. Con người:
Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi,
Câu hát căng buồm cùng gió khơi.
- Sử dụng từ “lại”: chỉ hoạt động thường xuyên, hàng ngày.
Hình ảnh ẩn dụ: “câu hát căng buồm”
> Thơ mộng, lãng mạn, khẻo khoắn.
Câu hát chứa chan niềm vui
của người dân lao động được làm
chủ thiên nhiên, đất nước
a. Thiên nhiên:
II. Đọc, tìm hiểu văn bản

a. Thiên nhiên:
b. Con người.
-> Sự gắn kết ba sự vật hiện tượng( cánh buồm, gió khơi, câu hát)=> tạo ra một hình ảnh khoẻ, lạ mà thật.
->Trí tưởng tượng phong phú, bút pháp lãng mạn đưa ra một hình ảnh bất ngờ " Câu hát căng buồm"
=> Con người ra khơi trong tâm trạng náo nức, khí thế lạc quan phấn khởi và điều đó đã trở thành sức mạnh cùng gió biển làm căng cánh buồm để con thuyền lướt sóng ra khơi.
Tiết 51: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
1. Cảnh thiên nhiên và lao động:
I.Tìm hiểu chung:
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
II. Tìm hiểu văn bản
=> Bức tranh hoàng hôn trên biển rất hùng vĩ
*. Con người:
Hát rằng: cá bạc biển dông lặng,
Cá thu biển dông như đoàn thoi
Dờm ng�y d?t bi?n muụn lu?ng sỏng
D?n d?t lu?i ta, d�n cỏ oi !
- Nội dung câu hát:
-Sử dụng hình ảnh so sánh, nhân hoá:
->Thể hiện sự giầu có của biển
Đông và ước mơ đánh được
nhiều cá.
*. Thiên nhiên:
Cảnh thiên nhiên và
lao động:
111
5
6
7
8
3
2
1
9
4
10
13
12
11
16
15
14
18
17
19
20
23
22
21
24
25
26
27
28
29
30
33
32
31
34
35
36
38
39
40
37
43
42
41
44
45
46
47
49
48
50
51
52
53
54
55
56
57
58
59
60
61
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
72
73
74
75
76
77
80
78
79
81
82
83
84
85
86
87
88
89
90
91
92
93
95
94
96
97
98
99
100
101
102
103
104
105
106
107
108
109
110
112
113
114
115
116
117
118
119
120
Thảo luận nhóm
Có ý kiến cho rằng hai câu thơ:
" Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng.
Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi ! "
có giá trị biểu cảm cao. Y? kiến của em như thế nào ?
Hai câu thơ giàu giá trị biểu cảm. Câu thơ:"Đêm ngày dệt biển muôn luồng sáng" nhà thơ đã sử dụng nghệ thuật ẩn dụ: Hình ảnh đoàn cá được ví như những con thoi ngang dọc trên tấm vải dệt là biển tạo nên những luồng sáng lấp lánh giữa biển đêm.
Bằng tài quan sát kết hợp với trí tưởng tượng bay bổng, nhà thơ đã vẽ lên một bức tranh biển lung linh, huyền ảo. Biển rất giàu có. Từ "thoi" trong câu thơ đã dọn đường cho từ "dệt" ở câu thơ tiếp theo. Cá là đối tượng đánh bắt, chiếm lấy của người ngư dân, thế mà tác giả lại sử dụng cách nói nhân hóa "Đến dệt lưới ta, đoàn cá ơi !" vừa như một lời mời gọi vừa thể hiện sự thân thương trìu mến.
Bằng nghệ thuật đặc sắc, liên tưởng độc đáo,
hai khổ thơ đầu của bài thơ đã cho người đọc
thấy được khung cảnh thiên nhiên của vùng biển
Quảng Ninh thật nên thơ và tâm trạng nao nức của người
dân nơi đây trong không khí lao động của những
năm đầu xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc nước ta
Khung cảnh thiên nhiên vào buổi chiều tối trên vùng biển Quảng Ninh
Mặt trời xuống biển như hòn lửa Sóng đã cài then đêm sập cửa Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi Câu hát căng buồm cùng gió khơi
H¸t r»ng: c¸ b¹c biÓn §«ng lÆng,
C¸ thu biÓn §«ng nh­ ®oµn thoi
§ªm ngµy dÖt biÓn mu«n luång s¸ng.
§Õn dÖt l­íi ta ®oµn c¸ ¬i!
Xin trân trọng cảm ơn
các thầy cô giáo
Về tham dự tiết học
Ngữ văn lớp 9
Trường THCS Phuong Trung
Thuyền ta lái gió với buồm trăng
Lướt giữa mây cao với biển bằng,
Ra đậu dặm xa dò bụng biển,
Dàn đan thế trận lưới vây giăng.
- Trăng ,gió,mây -> Hoà nhập với con người.
S/d h/a’ ẩn dụ, nhân hoá,
phóng đại:
 Hình ảnh người lao động được đặt vào không gian rộng lớn của biển, trời, trăng, sao, vũ trụ tạo nên vẻ đẹp tráng lệ, phóng khoáng, để làm tăng thêm kích thước, tầm vóc và vị thế của con người làm chủ thiên nhiên.
Cuộc đánh cá như một trận chiến, trận chiến trên mặt trận lao động nhằm chinh phục biển khơi.
>Thể hiện sự hòa nhập của
những con người làm chủ
thiên nhiên.
2, Cảnh đánh cá đêm trên biển
- Cá nhụ, cá chim cùng cá đé,
Cá song lấp lánh đuốc đen hồng,
- Cái đuôi em vẫy trăng vàng choé.
- Vẩy bạc đuôi vàng loé rạng đông,
Bi?n phỏp liệt kê, nhõn hoỏ
Nghệ thuật phối sắc đặc biệt, tài tình.
-> Cá đẹp, rực rỡ, lộng lẫy, huyền ảo.
=> Ca ngợi biển cả thanh bình, giàu có => biển là một kho hải sản phong phú.
Cá bạc
Cá thu
Cá nhụ
Cá chim
Cá song
Cá đé
2, Cảnh đánh cá đêm trên biển
?Ngày nay môi trường biển của chúng ta ra sao? Việc khai thác và đánh bắt nguồn tài nguyên cá ở các ao, hồ sơng su?i như thế nào? Em cần làm gì để bảo vệ môi trường ấy?
Ta hát bài ca gọi cá vào
Gõ thuyền đã có nhịp trăng cao
Bi?n cho ta cỏ nhu lũng m?
Nuụi l?n d?i ta t? bu?i n�o.
Sao mờ, kéo lưới kịp trời sáng
Ta kéo xoăn tay chùm cá nặng.
V?y b?c duụi v�ng loộ r?ng dụng,
Lu?i x?p bu?m lờn dún n?ng h?ng.
?em có cảm nhận gì về công việc lao động ?
- Bút pháp lãng mạn cùng những liên tưởng độc đáo
=> Biến công việc nặng nề thành niềm vui, lòng yêu đời chan chứa.
Bút pháp t¶ thùc “ kÐo xo¨n tay”: kÐo l­íi b»ng tÊt c¶ søc lùc, niềm vui.
H/a’ ẩn dụ: “ Vẩy bạc, đuôi vàng…”-> h/a’ đẹp và lãng mạn.
- Công việc nặng nhọc của người đánh cá đã thành bài ca đầy niềm vui nhịp nhàng cùng thiên nhiên.
I.Tìm hiểu chung:
ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ
Tiết 51+52: ĐOÀN THUYỀN ĐÁNH CÁ- Huy Cận
II. Tìm hiểu văn bản
- Trăng ,gió,mây-> Hoà nhập với con người.
- S/d h/a’ hoán dụ, nhân hoá,phóng đại:
=> Cuộc đánh cá như một trận chiến, trận chiến trên mặt trận lao động nhằm chinh phục biển khơi.
- Cảnh kéo cá:
->Cá đẹp, rực rỡ, lộng lẫy, huyền ảo.
=>Ca ngợi biển cả thanh bình, giàu có
Hình ảnh liệt kê, nhân hóa
NT phối sắc đặc biệt, tài tình.
Bỳt phỏp tả thực " kéo xoăn tay": kéo lưới bằng tất cả sức lực,ni?m vui. - H/a` ?n d?: " V?y b?c, duụi v�ng." ?h/a` d?p v� lóng m?n.
=> Biến công việc nặng nề thành niềm vui, lòng yêu đời chan chứa.
3. Cảnh đoàn thuyền trở về
2, Cảnh đánh cá đêm trên biển
Câu hát căng buồm với gió khơi
Đoàn thuyền chạy đua cùng mặt trời
Mặt trời đội biển nhô màu mới
Mắt cá huy hoàng muôn dặm khơi.
-Khổ thơ cuối hô ứng với khổ thơ đầu tạo hai cảnh đối xứng.
- Sử dụng nhân hoá, hoán dụ và cách nói khoa trương.
Biểu hiện nhịp tuần hoàn của vũ trụ.
Tiếng hát xuất hiện suốt bài thơ : khúc ca lao động đầy hứng thú, ni?m vui th?ng l?i.
=>Cảnh tượng thiên nhiên kỳ vĩ, con người ph?n kh?i chạy đua cùng thời gian.
- Đoàn thuyền trở về trong khung cảnh một ngày mới bắt đầu, con người chạy đua với thời gian, tranh thủ thời gian để lao động và đã thu được thành quả to lớn.
Vẫn như câu hát ở phần mở bài nhưng ý thơ có gì khác?
H/a’ ẩn dụ: “câu hát
căng buồm” đc lặp lại.
? Tác giả sd biện pháp NT gì để miêu tả? Tác dụng?
Em cảm nhận gì về cảnh trở về ?
Cảnh trở về được miêu tả bằng những chi tiết nào?
Bài thơ " Đoàn thuyền đánh cá"
- Xây dựng hình ảnh lãng mạn bằng trí tưởng tượng phong phú
- Âm hưởng khoẻ khoắn, hào hùng, bay bổng
-S? d?ng khộo lộo cỏc bi?n phỏp tu t?.
Cảnh đoàn thuyền ra khơi:
- Biển về đêm đẹp, rộng, gần gũi, ấm áp.
- Con người náo nức lạc quan, phấn khởi.
Cảnh đoàn thuyền dỏnh cỏ:
-Đoàn thuyền tung hoành làm chủ biển khơi.
- Người dân chài làm việc hăng hái, khoẻ khoắn, say sưa.
- Biển là một kho hải sản phong phú, đa dạng.
Cảnh đoàn thuyền trở về:
- Khung cảnh thiên nhiên kỳ vĩ.
- Con người chạy đua với thời gian.
-Thành quả của lao động, niềm vui của con người trong th?i kỡ m?i.
-Nhiều hình ảnh tráng lệ, thể hiện sự hài hoà giữa thiên nhiên và người lao động.
- Bộc lộ niềm vui, niềm tự hào của tác giả trước đất nước và cuộc sống.
Ghi nhớ