Tuần 24. Chuyện chức phán sự đền Tản Viên (Tản Viên từ phán sự lục - trích Truyền kì mạn lục)

CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN
Trích Truyền kì mạn lục
Nguyễn Dữ
ĐỀN TẢN VIÊN


CHUY?N CH?C PH�N S? D?N T?N VIấN
Nguy?n D?
1.Tác giả.
- Sống vào khoảng thế kỷ XVI.
- Quê quán: Thanh Miện - Hải Dương.
- Xuất thân trong gia đình khoa bảng.
- Từng đi thi: Đỗ Hương tiến -> làm quan chưa đầy một năm -> từ quan về sống ẩn dật.
- TP: “Truyền kì mạn lục”.
=> Nguyễn Dữ là một nhà nho“bất đắc chí”, bất bình trước hiện thực xã hội phong kiến đương thời nên đã từ bỏ danh lợi “lánh đục về trong”, để giữ gìn khí tiết.


I. TÌM HIỂU CHUNG.







CHUY?N CH?C PH�N S? D?N T?N VIấN
Nguy?n D?
a. Hình thức, thể loại:
+ Thể văn xuôi tự sự thời trung đại, có nguồn gốc từ TQ.
+Kể chuyện bằng văn xuôi chữ Hán, xen với thơ và các đoạn bình luận của tác giả hoặc của người khác ở cuối truyện.
+ Phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì
lạ, hoang đường.
+Thế giới con người và thế giới cõi âm có
sự tương giao.
- Truyền kì:
2. Tác phẩm: “Truyền kì mạn lục”.
CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN
Nguyễn Dữ
- Truyền kì mạn lục:
+ Gồm 20 truyện viết bằng chữ Hán, sáng tác vào khoảng đầu thế kỷ XVI.
+ Là tác phẩm văn học, ghi nhận sự sáng tạo nghệ thuật của tác giả.
=> Đánh dấu bước trưởng thành đột khởi cuả thể loại truyện ngắn Việt Nam thời trung đại.


- Phê phán hiện thực xã hội phong kiến đương thời.
- Cảm thông với số phận bi thảm của những con người nhỏ bé trong xã hội.
Thể hiện tinh thần dân tộc, bộc lộ niềm tự hào về nhân tài, văn hoá nước Việt.
=> Truyền kì mạn lục vừa có giá trị hiện thực và nhân đạo, vừa là một tuyệt tác của thể loại truyền kì.

b. Giá trị của tác phẩm.
CHUY?N CH?C PH�N S? D?N T?N VIấN
Nguy?n D?
CHUYỆN CHỨC PHÁN SỰ ĐỀN TẢN VIÊN Nguyễn Dữ
a. Hình thức, thể loại
b. Giá trị tác phẩm
c. Tác phẩm Chuyện chức phán sự đền Tản Viên
- Vị trí: Là truyện thứ 8 trong số 20 truyện của Truyền kì mạn lục.
- Chủ đề: Ca ngợi nhân vật Ngô Tử Văn, khảng khái, cương trực, dũng cảm đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân.


II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN.
1. Bố cục.




CHUY?N CH?C PH�N S? D?N T?N VIấN
Nguy?n D?
P3: “Tử Văn vâng lời” đến “không bệnh mà mất”.=>Ngô Tử Văn dưới âm ti
P4 (Kết truyện): Còn lại: Tử văn nhận chức phán sự
* Gồm 3 phần(Chia theo kết cấu).
P1(Mở truyện): Từ đầu đến “vung tay không cần gì cả”.
=>Giới thiệu Ngô Tử Văn và hành động đốt đền.
- P2(Thân truyện): Từ “Đốt đền xong” đến “khó lòng thoát nạn”=> cuộc gặp TV với tướng giặc và Thổ thần






? Em hãy tóm tắt tuyện bằng cách điền những sự việc tiêu biểu liên quan đến Ngô Tử Văn vào 3 cột?
CHUY?N CH?C PH�N S? D?N T?N VIấN Nguy?n D?
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN.
2. Tóm tắt.







- Giới thiệu Ngô Tử văn.
- Ngô Tử Văn đốt đền.
- Tử Văn gặp hồn Bách Hộ họ Thôi đòi trả lại đền và quát mắng, đe doạ.
- Tử Văn gặp Thổ thần chỉ cách đối phó.
- Tử Văn bị bắt xuống Minh ti đối chất với hồn ma tên tướng giặc trước Diêm Vương.
- Tử Văn thắng lợi trở về, nhận chức quan Phán sự.
- Người quen gặp xe quan Phán sự.
- Lời bình cuối truyện.
CHUY?N CH?C PH�N S? D?N T?N VIấN Nguy?n D?
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN.
2. Tóm tắt.
3. Phân tích
a) Cuộc đấu tranh trên trần thế củaNTV
Hồn ma
Họ Thôi
Quân Ngô, sang lấn
cướp, là tướng dưới triều
Mộc Thạch
Kẻ cướp nước, làm nhiều điều bất chính, quẫy nhiễu dân lành
Ngô Tử Văn
Tên Soạn
Huyện Yên Dũng, đất Lạng Giang

Khảng khái, nóng nảy, cương trực, thấy sự tà gian thì không chịu được
Nhận xét
Giới thiệu nhân vật một cách trực tiếp từ tên họ, nguồn gốc xuất thân đến tính cách:
Tạo yếu tố chính xác, chân thực cho truyện.
Định hướng tính cách nhân vật và bối cảnh xã hội cho người đọc.



+ Tức giận trước việc “làm yêu làm quái” của hồn ma tên tướng giặc,muốn trừ hại cho dân.
+ Tinh thần dân tộc mạnh mẽ, muốn trừ tận gốc hồn tên tướng giặc bảo vệ Thổ thần người Việt







3. Phõn tớch
a) Cu?c d?u tranh trờn tr?n th?
* Hành động đốt đền.
- Nguyên nhân đốt đền:











3. Phân tích
a) Cuộc đấu tranh trên trần thế
+ Các chi tiết: “tắm gội sạch sẽ, khấn trời”;“châm lửa đốt đền”; “vung tay không cần gì cả”..
+ Nguyên nhân đốt đền:
-> Ý nghĩa: thể hiện tính chất nghiêm túc và quan trọng của việc mình làm. Hành động đốt đền có suy nghĩ và tính toán cẩn thận chứ không phải là hành động bộc phát, vội vàng









3. Phân tích
a) Cuộc đấu tranh trên trần thế

- Thái độ hành động của các nhân vật khác
3. Phân tích
a) Cuộc đấu tranh trên trần thế
=> Chân dung nhân vật được khắc họa chủ yếu thông qua hành động của nhân vật, sự phản ứng của nhân vật với thái độ của mọi người  nổi bật tính cách ngang tàng, thẳng thắn, chính trực của Ngô Tử Văn.
3. Phân tích
b)Cuộc đấu tranh dưới Minh ti của Tử Văn
* Hoàn cảnh của Tử Văn
3. Phân tích
b) Cuộc đấu tranh dưới Minh ti
* Cuộc đối chất
3. Phân tích
b) Cuộc đấu tranh dưới Minh ti
Hoàn cảnh của Tử Văn
Cuộc đối chất
=>Giá trị hiện thực:
Vạch trần chế độ chính trị đen tối, hủ bại, đả kích hôn quân, bạo chúa, tham quan tham nhũng, đồi phong bại tục của xã hội đương thời.
NT xây dựng nhân vật:Tác giả liên tục đặt nhân vật vào hoàn cảnh khó khăn để nhân vật tự bộc lộ tính cách
3. Phân tích
b) Cuộc đấu tranh dưới Minh ti
* Cuộc phán xét
3. Phân tích
b) Cuộc đấu tranh dưới Minh ti
Ý nghĩa
Diệt cái ác phải diệt tận gốc.
Lẽ phải không phụ thuộc vào số lượng nhiều hay ít. Bè cánh xấu xa chỉ tồn tại nhất thời. Miễn là người quân tử phải có ý chí, không ngại đến sự thiệt hại của bản thân.
Dù trong hoàn cảnh nào, cuối cùng cái thiện vẫn sẽ tất thắng.
3. Phân tích
b) Cuộc đấu tranh dưới Minh ti
Tiểu kết
=> Ngô Tử Văn là người kiên cường, bất khuất, giàu bản lĩnh và sáng suốt. Không khoan nhượng trong cuộc đấu tranh với cái ác. sẵn sàng quên thân để bảo vệ chính nghĩa - Điển hình cho người trí thức nước Việt.
3. Phân tích
c) Tử Văn nhận chức phán sự và lời bình cuối truyện
- Tử Văn nhận chức phán sự
+”vui vẻ nhận lời’ -> con người sẵn sàng hi sinh vì nghĩa lớn
+ gặp người quen: “chắp tay thi lễ”
-> Tử Văn gần gũi, không ngạo mạn
+“buổi sớm, sương mù, cưỡi gió, biến mất”
-> Đẹp đẽ, kì vĩ như một vị thần =>Thể hiện sự ngưỡng mộ, mơ ước sự bất tử cho những con người sẵn sàng hi sinh bản thân vì nghĩa lớn.
3. Phân tích
c) Tử Văn nhận chức phán sự và lời bình cuối truyện
- Tử Văn nhận chức phán sự
- Lời bình cuối truyện
-> Quan điểm của tác giả về kẻ sĩ: Kẻ sĩ cần cứng cỏi, cương trực, có dũng khí. Hãy dũng cảm đứng lên đấu tranh chống lại cái xấu, cái ác để bảo vệ người dân, bảo vệ công lí.
d) Giá trị của tác phẩm
* Giá trị nội dung
Giá trị hiện thực:
Phê phán những kẻ cầm quyền câu kết.
Phê phán bè lũ xâm lăng gian ác, xảo trá, bất chấp mọi thủ đoạn, làm nhiều điều tai quái.
Phản ánh hiện thực xã hội đương thời với những tệ trạng của nó, sự hiện hữu của cái ác và cuộc đấu tranh giữa thiện và ác. Dù ở thế giới nào, cuộc đấu tranh giữa thiện và ác cũng là một cuộc đấu tranh không khoan nhượng.
* Giá trị nội dung
- Giá trị hiện thực:
- Giá trị nhân văn:
+ Ca ngợi những con người trí thức cương trực, thẳng thắn
+ Khích lệ mọi người phải biết đấu tranh chống lại cái ác, không cam chịu.
+ Thể hiện ước mơ và niềm tin của tác giả cũng như nhân dân ta về một xã hội công bằng, về sự chiến thắng của chính nghĩa trong xã hội.
+ Trân trọng sức mạnh của con người
*Giá trị nội dung
*Giá trị nghệ thuật
+ Cái thực và cái ảo kết hợp. Các chi tiết kỳ
ảo của thế giới hoang đường phản ánh
hiện thực
+ Kịch tính liên tục được đẩy cao
+ Cốt truyện sử dụng môtip dân gian: kế thừa
có sáng tạo
+ Xây dựng nhân vật: qua đối thoại và tình
huống
TỔNG KẾT
Nội dung:
- Hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn khẳng khái, cương trực.
- Giá trị hiện thực của tác phẩm đằng sau những chi tiết hoang đường, kỳ ảo. Qua đó thấy được ước mong của tác giả
TỔNG KẾT
Nội dung
Nghệ thuật
Đặc trưng của truyện truyền kì: kết
hợp khéo léo giữa thực và ào
Nghệ thuật xây dựng tình huống giàu
kịch tính.
Khắc họa chân dung nhân vật sắc nét thông
qua ngôn ngữ, hành động nhân vật, sử dụng
các tương phản…
BÀI TẬP CỦNG CỐ

Cõu 1: Theo em, dũng n�o nờu dỳng d?c di?m quan tr?ng nh?t c?a th? lo?i tuy?n kỡ?
Thể văn có nhiều yếu tố kì lạ.
B. Th? van ph?n ỏnh hi?n th?c qua nh?ng y?u t? kỡ l?, hoang du?ng.
C. Th? van cú c?t truy?n li kỡ, h?p d?n.
D. Th? van phỏt huy cao d? trớ tu?ng tu?ng.
B
Câu 2: Vì sao Tử Văn quyết định đốt đền?
A. Vì muốn thể hiện thái độ ngất ngưởng, khinh bạc của mình.
B. Vì muốn bảo vệ quyền lợi, danh phận cho Thổ công nước Việt.
C. Vì muốn diệt trừ kẻ đang làm yêu làm quái trong dân gian.
D. Vì xem thường thánh thần và không tin điều mê tín dị đoan.
C
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 3:Điều nào không có trong nhân vật Tử Văn?

BÀI TẬP CỦNG CỐ
Ngạo ngược, coi
thường cả Diêm
vương
B. Cứng cỏi khí phách
Không chịu cúi đầu
Trước cường quyền
C. Thái độ quyết tâm
đấu tranh đến cùng
để xóa bỏ cái ác
D. Niềm tự hào về
Phẩm chất kẻ sĩ
A
Câu 4: Sắp xếp các sự việc sau theo thứ tự để thể hiện rõ tính chất tăng cấp của lòng can đảm ở Tử Văn
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Mọi người sợ, Tử
Văn không sợ
B. 2 con quỷ dùng
Gông thừng trói
C. Tên giặc phương
Bắc hăm dọa
D. Diêm Vương mắng
=> (A) – (C) – (B) – (D)
Câu 5:Nét tính cách nổi bật của nhân vật Tử Văn được tác giả tô đậm nhất quán từ đầu đến cuối tác phẩm?
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Cương trực, khẳng
khái
B. Ngất ngưởng,
khinh bạc
C. Điềm tĩnh, tự tin
D. Tài hoa, hào hiệp
A

Câu 6: Đóng góp của Nguyễn Dữ khi viết “Truyền kì mạn lục” là gì?
A. Hoàn toàn là sáng tạo riêng, độc đáo và mới lạ.
B. Ghi chép, sáng tạo với nhiều gia công hư cấu, trau chuốt, gọt giũa.
C. Vay mượn, sao chép từ những tác phẩm của Trung Quốc.
D. Ghi chộp l?i nh?ng chuy?n trong dõn gian
B
BÀI TẬP CỦNG CỐ
Câu 7: Câu chuyện về kẻ sĩ ngày xưa gợi trong em những suy nghĩ gì về phẩm chất của học sinh, thanh niên ngày nay?
BÀI TẬP CỦNG CỐ
BÀI HỌC ĐẾN ĐÂY LÀ KẾT THÚC

XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN
CÁC THẦY CÔ VÀ CÁC EM