Tuần 24. Chiếc thuyền ngoài xa

I- Tác giả
I. TIM HIỂU CHUNG
Nguyễn Minh Châu
(1930 -1989
Quê ở Quỳnh Lưu- Nghệ An.
ông tham gia quân đội, theo học trường Sĩ quan lục quân Trần Quốc Tuấnv� công tác và chiến đấu tại sư đoàn 320
Tác phẩm chính: Cửa sông( 1967); Những vùng trời khác nhau( 1970); Dấu chân người lính( 1972); Miền cháy (1977); Lửa từ những ngôI nhà( 1977); đặc biệt là các tạp truyện ngắn: Người đàn bà trên chuyến tàu tốc hành( 1983); Bến quê (1985); Chiếc thuyền ngoài xa( 1987); Cỏ lau (1989) .
Nguyễn Minh Châu được coi là một trong những cây bút tiên phong thời đổi mới. Năm 2000 ông được tặng GiảI thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.

Suốt cuộc đời cầm bút ông luôn trăn trở về số phận của nhân dân và trách nhiệm của nhà văn đối với đất nước trong thời đại mới. Hành trình sáng tác của ông chia làm hai giai đoạn rõ rệt: Ngòi bút sử thi có thiên hướngtrữ tình lãng mạn( trước thập kỷ 80 của TK XX) và cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức và triết học nhân sinh.( từ thập kỷ 80 của TK XX trở đi).
II- Đọc -Hiểu văn bản

1- xuất xứ văn bản
Truyện ngắn " Chiếc thuyền ngoài xa" DU?C S�NG T�C NAM 1983, thuộc giai đoạn sáng tác thứ hai in đậm phong cách tự sự - triết lý C?A NGUY?N MINH CH�U
2- Y nghĩa nhan đề tác phẩm
Nghĩa tường minh:
+ Chiếc thuyền ngoài xa - cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
+ Chiếc thuyền ngoài xa - hiện thực nhọc nhằn cay đắng của người dân chài.
Nghĩa hàm ẩn: Mối quan hệ giữa văn học và cuộc sống. Nghệ thuật nói chung phải là tiếng nói trung thực, thấu hiểu về số phận con người. Chủ nghĩa nhân đạo trong nghệ thuật không thể xa lạ với số phận con người.( Đặt trong thời điểm 8-1983, ta mới thấy hết được ý nghĩa của vấn đề NMC nêu ra đối với văn nghệ nước ta lúc đó)

Em hãy cho biết ý nghĩa nhan đề tác phẩm?
Em hãy tìm xuất xứ
của tác phẩm ?
3- Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh
+ Một cảnh "d?c" trời cho:
"mũi thuyền in một nét mơ hồ vào bầu trời mù trắng như sữa ..hiện ra dưới một hình thù y hệt cánh một con dơi."
?Trong bức ảnh mà Phùng chụp thì chiếc thuyền ngoài xa là tâm cảnh, cùng với bối cảnh của nó là bình minh trên biển-> chân lý của sự hoàn thiện ?b?n thõn cỏi d?p chớnh l� d?o d?c ? con ngu?i l� d?i tu?ng khỏm phỏ c?a van h?c , ngh? thu?t
?Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh mang đến khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn anh.,
+ M?t ngh?ch lớ d?i thu?ng :
Nhưng khi " vài bóng người lớn lẫn trẻ con. trên chiếc mui khum khum ấy" lần lượt hiện lên bờ và cảnh ngu?i d�n ụng h�nh h? , dỏnh d?p v? ? bạo hành diễn ra cùng nỗi đau đớn, nhức nhối của các nhân vật đã khiến Phùng có cáI nhìn nghệ thuật gần cuộc đời hơn ?Cu?c d?i v?n cũn nh?ng mõu thu?n , ph?c t?p
Cái đẹp của thiên nhiên được tác già miêu tả như thế nào ?thảo luân nhóm
a.Người đàn ông làng chày
+ Võa rêi thuyÒn ®· quay l¹i qu¸t ®øa con ë trªn thuyÒn: cø ngåi nguyªn ®Êy. §éng ®Ëy tao giÕt c¶ mµy ®I b©y giê h¨m do¹, giËn d÷
+ Lªn bê, l·o ®I sau ng­êi ®µn bµ, hai con m¾t ®Çy vÎ ®éc d÷ lóc nµo còng nh×n d¸n vµo tÊm l­ng ¸o b¹c phÕch vµ r¸ch r­íi, nña th©n d­íi ­ít sòngcña ng­êi ®µn bµ thÊm thÝa c¸i nghÌo khæ, cïng cùc vµ muèn trót giËn.
+ Khi ®· khuÊt sau chiÕc xe rµ m×n cña c«ng binh MÜ…, l·o lËp tøc trë nªn hïng hæ, mÆt ®á gay… trót c¬n giËn nh­ löa ch¸y b»ng c¸ch dïng chiÕc th¾t l­ng qu¹t tíi tÊp vµo l­ng ng­êi ®µn bµ- mï qu¸ng, bÕ t¾c, trót giËn.
+ Cø mçi nh¸t quËt xuèng l·o l¹i nguyÒn rña b»ng c¸I giäng rªn rØ, ®au ®ín: “ Mµy chÕt ®i cho «ng nhê. Chóng mµy chÕt hÕt ®i cho «ng nhê” BÕ t¾c muèn ®­îc gi¶i tho¸t.
-> Ng­êi ®µn «ng bÕ t¾c trong cuéc m­u sinh, tha ho¸ dÇn, trë nªn vò phu, tµn b¹o
b.Người đàn bà l�ng ch�y l� ngu?i ph? n? cam ch?u v� dau kh? , hi?n thõn c?a cỏi d?p v� d?c hi sinh :

+ Đến chỗ khuất, đứng lại, ngước mắt nhìn ra ngoài mặt phá nước chỗ thuyền đậu một thoáng, rồi đưa cánh tay lên.nhưng rồi lại buông thõng xuống, đưa cặp mắt nhìn xuống chân -> Muốn giấu các con , chịu trận.
+ B? ch?ng h�nh h? " ba ng�y m?t tr?n nh?, nam ng�y m?t tr?n nang` Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng , không chống trả cũng không tìm cách chạy trốn-? Dạn đòn, hay tê liệt tinh thần nên không còn sự phản ứng, phản kháng nào nữa?

+ Hình ảnh bãi xe tăng hỏng như một gợi ý rằng cuộc chiến đấu chống đói nghèo, tăm tối còn gian nan hơn cả cuộc chiến chống ngoại xâm và chừng nào chưa thoát khỏi đói nghèo, chừng đó con người còn phảI chung sống với cáI xấu, cái ác...?
+Van xin D?u v� Phựng d?ng b?t chi ph?i b? ngu?i d�n ụng " Mong cỏc chỳ cỏch m?ng thụng c�m cho .trờn du?i ch?c d?a", " Cỏc chỳ d?ng b?t tụi b? nú" ?N?i kh? c?a ngu?i ph? n? bu?c lũng ph?i s?ng trờn sụng nu?c v?i ngu?i d�n ụng t�n b?o



Theo em hình ảnh bãi xe tăng hỏng trong truyện có ý nghĩa gì ?
Hành động và tâm trạng của người đàn bà trước và sau khi bị chồng đánh
? N?n b?o h�nh trong gia dỡnh :
+ Người mẹ bị hành hạ về thể xác, bị giày vò về tinh thần, bà luôn luôn nơm nớp con cáI bị tổn thương.
+Cậu bé Phác vì thương mẹ mà căm ghét bố -> tình máu mủ bị rạn vỡ
+ Người cha trước sự phản ứng của đứa con trai liệu có thể thay đổi cách hành xử với vợ con, hay những bế tắc của cuộc mưu sinh càng khiến ông thô bạo hơn?
Nhà văn lên án thói vũ phu, báo động về tình trạng bạo lực, ca ngợi vẻ đẹp của tình mẫu tử, bảo vệ khát vọng được sống trong yêu thương của trẻ em -> tư tưởng nhân đạo của Nguyễn Minh Châu



c. D?u :
M?t cỏi gỡ dú m?i v? ra trong d?u c?a v? Bao cụng (.) anh v?a ng? ra nh?ng ngh?ch lớ c?a d?i thu?ng ?Ngu?i d�n b� c?n m?t ngu?i d�n ụng chốo ch?ng trờn bi?n d? nuụi d�n con , cho dự ngu?i ?y cú man r? , t�n b?o nhu th? n�o di n?a.
d. Phựng
Phỏt hi?n ra cỏi ngh?ch lớ c?a cu?c d?i : c?nh d?p c?a thiờn nhiờn v� s? ph?n b?t h?nh c?a con ngu?i
d. Th?ng Phỏt : ph?n ?ng gi?n d?, can th?ng v?i cha ?Mu?n b?o v? m? ?s? ngõy tho c?a tr? con
III- T?NG K?T:
Nội dung:
- Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc đời đằng sau bức ảnh, CTNX mang đến một bài học đúng đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật đằng sau vẻ bề ngoài của hiện tượng.
- Khỏt v?ng tỡm d?n cỏi d?p to�n bớch nhi?u khi khi?n con ngu?i don gi?n húa, khụng nhỡn th?y th?c t? kh?c nghi?t
Nghệ thuật:
Cách khắc hoạ nhân vật,xây dựng cốt truyện sinh động,hấp dẫn.
Cách sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt, sáng tạo đã góp phần làm nổi bật tư tưởng chủ đề của tác phẩm
Xõy d?ng tỡnh hu?ng ngh?ch lớ l�m n?i b?t tỡnh hu?ng chung - tỡnh hu?ng nh?n th?c

Ý nghĩa biểu tượng của tác phẩm :

- Chiếc thuyền và biển là biểu tượng cho vẻ đẹp của tự nhiên , của cuộc sống và sinh hoạt của người dân làng chài.
- Chiếc thuyền ngoài xa là hình ảnh có sức gợi cảm về số phận bấp bênh của người dân miền biển , những thân phận , những cuộc đời trôi nổi trên mặt nước . Là biểu tượng cho mối quan hệ giữa nghệ thuật và đời sống . Cái hồn của bức tranh ấy là vẽ đẹp của con người vất vả, mưu sinh trong cuộc sống thường nhật .
Em hãy nêu ý nghĩa biểu tượng của tác phẩm
IV. GHI NHỚ SGK
V. Dặn dò :
Bài tập thực hành : Phân tích truyện ngắn “ chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu
Chuẩn bị bài mới : Thực hành hàm ý
( SGK trang 79)