Tuần 24. Chiếc thuyền ngoài xa

Trường THPT Nguyễn Bính
Tổ: Ngữ Văn - GDCD
Chiếc thuyền ngoài xa
Nguyễn Minh Châu


Giáo viên: Nhữ Thị Thanh Huyền
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Nguyễn Minh Châu
Quê: Quỳnh Lưu - Nghệ An
Tác phẩm
Cửa sông (1967)
Chiếc thuyền ngoài xa (1987)
Dấu chân người lính (1972)
Nhà nước tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh (2000)
“Nhà văn mở đường tinh anh và tài năng” của văn học hiện đại
2. Phong cách nghệ thuật
Phong cách
Trước 1975
Ngòi bút sử thi có thiên hướng trữ tình lãng mạn.
Tái hiện bức tranh hiện thực về con người và cuộc sống của nhân dân trong k/c chống Mĩ
Sau 1975
Ngôn ngữ đời thường,giàu tính chính luận,triết luận.
Cảm hứng thế sự với những vấn đề đạo đức, triết lí, nhân sinh.
Nhân/v trung tâm thường là những con người trong cuộc mưu sinh, trong hành trình nhọc nhằn kiềm tìm h/p và hoàn thiện nhân cách.
3. Đoạn trích “Chiếc thuyền ngoài xa”
a. Xuất xứ
-Rút từ truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”
“ Chiếc thuyền ngoài xa” được viết vào tháng 8/1983.Lúc đầu được in trong tập “Bến quê” (_NXB tác phẩm mới-1985), sau được in riêng thành tập “Chiếc thuyền ngoài xa” (NXB tác phẩm mới -1987).
Kháng chiến chống Mĩ kết thúc
Hòa bình lặp lại
Cuộc sống trở lại sau chiến tranh
Nhiều quan niệm đạo đức phải được nhìn nhận lại trong tình hình mới
Nhiều yếu tố mới nảy sinh
Văn học cũng phải đổi mới
Hướng nội
Khai thác sâu sắc số phận cá nhân và thân phận con người đời thường
“Chiếc thuyền ngoài xa” ra đời trong xu hướng nghệ thuật chung của văn học thời kì đổi mới
b. Hoàn cảnh ra đời
c.Đọc và tóm tắt:
-Đọc :
-Tóm tắt:
d. Bố cục
Bồ cục
Phần 1 (Từ đầu đến “Chiếc thuyền lưới vó đã biến mất”): Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
Phần 2 ( “Đây là lần thứ hai” đến “sóng gió giữa phá”): Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện
Phần 3 (Còn lại): Tấm ảnh được chọn trong “bộ lịch năm ấy”
II. Đọc hiểu văn bản
1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh
a. Phát hiện thứ nhất:
“…một cảnh đắt trời cho”
“Cảnh đắt trời cho”
Bức họa diệu kì của thiên nhiên, cuộc sống
“Sản phẩm” quý hiếm của hóa công
“Bức tranh mực tàu của một danh họa thời cổ”
Tác phẩm nghệ thuật tuyệt tác – “một vẻ đẹp thực đơn giản và toàn bích”
Cảm xúc
Nghệ sĩ Phùng
“ Bối rối”
“ Trong trái tim như có cái gì bóp thắt vào”
Tâm hồn rung động
Cảm nhận cái Chân, cái Thiện của cuộc đời
“Bản thân cái đẹp chính là đạo đức”
Cái đẹp thanh lọc tâm hồn con người
“Cảnh đắt trời cho”
Bởi
Nhận ra
b. Phát hiện thứ hai
: Một cảnh tàn nhẫn
Nghệ sĩ Phùng
“[…]cảnh đắt trời cho”
Cảnh tàn nhẫn
Nhìn thấy
Gã chồng đánh đập người vợ một cách thô bạo
Con thương mẹ đánh lại cha
Người đàn bà xấu xí, mệt mỏi
Một gã đàn ông to lớn, dữ dằn
Tâm trạng
Kinh ngạc đến thẫn thờ
Chết lặng không tin vào những gì đang diễn ra trước mắt
vì
Bắt gặp
Đằng sau vẻ toàn bích của tạo hóa không phải là “đạo đức”, là “chân lí của sự toàn thiện” mà là cái xấu, cái ác,là bạo lực gia đình.
Phát hiện thứ nhất
“Cảnh đắt trời cho”
Phát hiện thứ hai
Cảnh tàn nhẫn
Nhận thức về cuộc đời
Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí
Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập, những mâu thuẫn: đẹp – xấu; thiện - ác
Không thể đòi hỏi sự toàn thiện ở cuộc đời


Đừng nhầm lẫn hiện tượng với bản chất, đừng vội đánh giá ở dáng vẻ bề ngoài, hãy phát hiện ra bản chất thực sau hình thức .
Nhận thức về cuộc đời
Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí
Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập, những mâu thuẫn: đẹp – xấu; thiện - ác
Không thể đòi hỏi sự toàn thiện ở cuộc đời
Ý tưởng nghệ thuật của nhà văn
Thông điệp về cuộc sống