Tuần 24. Chiếc thuyền ngoài xa

CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA
NGUYỄN MINH CHÂU
Người dạy: Nguyễn Văn Lự
Tổ Ngữ văn – Ngoại ngữ
I. TÌM HiỂU CHUNG :


1 .Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. Tóm tắt
4. Chủ đề

1 .Tác giả :
Nguyễn Minh Châu (1930-1989)

2. Hoàn cảnh sáng tác (SGK)


3. Tóm tắt cốt truyện :

Câu chuyện về cách nhìn nhận cuộc sống và con người


Nhiếp
ảnh
Phùng
đi
chụp
ảnh
làm
lịch
nghệ
thuật



Phùng
chụp
được
tấm
ảnh
toàn
bích
về
thuyền,
biển



Cảnh
gã
chồng
vũ
phu
đánh
vợ
dã
man



Câu
chuyện
của
người
đàn
bà
hàng
chài
ở
tòa
án


Phùng
thấm
thía
cách
nhìn
về
hiện
tượng
cuộc
đời

Tấm
ảnh
được
chọn
trong
bộ
lịch
năm
ấy
Người đàn bà hàng chài

Người
đàn
bà
nghèo
khổ
bước
ra
từ
tấm
ảnh
4. Chủ đề :

Nhà văn đã thể hiện:
- Tình yêu tha thiết đối với những thân phận trớ trêu của con người Việt Nam trong cuộc sống đời thường sau chiến tranh.
- Mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời.
II. ĐỌC HIỂU VĂN BẢN:
1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh.
2. Câu chuyện của người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện.
3. Cách nhìn nhận của các nhân vật về người chồng vũ phu
4. Suy nghĩ của Phùng về các nhân vật trong truyện.
5. Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy .
6. Đặc sắc nghệ thuật.
Phùng đã có cảm nhận như thế nào
về vẻ đẹp ấy ?
Bức tranh thiên nhiên
đầy thơ mộng
Phùng thăng hoa trong
hạnh phúc của sự sáng
tạo nghệ thuật
Phùng bối rối,
tim bóp thắt
Đường nét, ánh sáng hài hòa,
đẹp đơn giản, toàn bích
Một bức tranh mực tàu
của một danh họa thời cổ
Cảnh chiếc thuyền ngoài xa
trên biển sớm mờ sương
a. Phát hiện thứ nhất
1. Hai phát hiện của người nghệ sĩ nhiếp ảnh :

b. Phát hiện thứ hai

Cảnh tượng xấu xa
trong gia đình thuyền chài
Gã chồng đánh đập người
vợ hết sức thô bạo
Người vợ không kêu, không
chống trả, không chạy trốn
Phùng kinh ngạc,
há hốc mồm mà nhìn
Đứa con trai thương mẹ đã
đánh trả lại bố để rồi
nhận lấy hai bạt tai của bố
Bức tranh cuộc sống
đầy nghịch lí
><
Ngay khi đang tận hưởng khoảnh khắc trong ngần
của tâm hồn thì Phùng đã phát ra cảnh gì sau bức tranh ?

Cho biết thái độ của Phùng ?


Đọc đoạn trích và trả lời câu hỏi
Ngay lúc ấy, chiếc thuyền vào trước chỗ tôi đứng. Một người đàn ông
và một người đàn bà rời chiếc thuyền… Lão đàn ông lập tức trở nên
hùng hổ, mặt đỏ gay, gã rút trong người ra một chiếc thắt lưng của
lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói
hết, chẳng nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách
dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh
vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi nhát quất
xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn : “Mày chết
đi cho ông nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ !”.
Người đàn bà với vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu một
tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn. Tất cả mọi
việc xảy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu tôi
cứ đứng há mồm ra mà nhìn… Bóng thằng con nít lao qua trước mặt
tôi…Nó đã giằng được chiếc thắt lưng, liền dướn thẳng người vung
chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng.
Lão đàn ông liền dang thẳng cánh tay cho thằng bé hai cái tát khiến
thằng nhỏ lảo đảo ngã xuống cát.

Qua hai phát hiện của nghệ sĩ Phùng, nhà văn Nguyễn Minh Châu muốn người đọc nhận thức về cuộc đời . Ý nào sau đây không thể hiện được điều đó ?
Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều
B. Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập, những mâu thuẫn : đẹp – xấu, thiện – ác.
C. Cuộc sống đẹp như một bức ảnh nghệ thuật
D. Cuộc đời chứa đựng nhiều nghịch lí.



 Cuộc đời không đơn giản, xuôi chiều mà chứa đựng nhiều nghịch lí.
Cuộc sống luôn tồn tại những mặt đối lập, những mâu thuẫn : đẹp – xấu, thiện – ác.

2. Câu chuyện của
người đàn bà hàng chài ở tòa án huyện.
a. Lí do người đàn bà có mặt ở tòa án huyện là gì?:
- Theo lời mời của chánh án Đẩu.
- Chánh án Đẩu có thiện ý giải phóng chị ta khỏi bi kịch nặng nề của người chồng vũ phu.

Đánh đổi bằng mọi giá
để không bỏ
người chồng vũ phu
Thấu hiểu nguyên nhân
sâu xa hành động
vũ phu của chồng
- Phải sống cho con chứ không thể sống
cho mình
- Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con được
ăn no.
Giải thích lí do
không bỏ chồng

- không hiểu được việc của các người
làm ăn lam lũ
- không hiểu được nỗi vất vả của đàn bà
trên chiếc thuyền không có đàn ông.
Kể câu chuyện về cuộc đời mình :
đông con, đói khổ, thuyền chật
Tình thương con
vô bờ

- bắt tội, phạt tù cũng được, đừng bắt
con bỏ nó
Ý nghĩa lời nói của người đàn bà hàng chài khi
từ chối thiện ý của người đại diện công lí





Hãy
nối
các
cột
Hai bên
với
nhau
cho
hợp
ý nghĩa
?



Lời nói
khuôn mặt
xấu xí ửng
sáng lên như
một nụ cười
b. Thái độ, lời nói của người đàn bà khi
từ chối thiện ý của người đại diện công lí :

Giải thích lí do
không bỏ chồng
Đánh đổi bằng mọi giá
để không bỏ
người chồng vũ phu
Ý nghĩa
Tình thương con
vô bờ
Thấu hiểu nguyên nhân
sâu xa hành động
vũ phu của chồng

- Xưng hô : Con – quý tòa
- bắt tội, phạt tù cũng được, đừng bắt
con bỏ nó
Kể câu chuyện về cuộc đời mình :
đông con, đói khổ, thuyền chật khiến
chồng đánh vợ để giải tỏa uất ức, buồn khổ

- Xưng hô : chị - các chú
- không hiểu được việc của các người
làm ăn lam lũ
- không hiểu được nỗi vất vả của đàn bà
trên chiếc thuyền không có đàn ông.
- Phải sống cho con chứ không thể sống
cho mình
- Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con được
ăn no.
Thái độ
vái lia lịa
- ngẩng lên
nhìn thẳng,
- để lộ ra
cái vẻ sắc sảo
nhưng đầy
xót xa
lúng túng,
đầy sợ sệt, có
vẻ thông cảm
 Có sự thay đổi ngôn ngữ và tâm thế
 Chấp nhận san sẻ nỗi đau với chồng, cảm thông và tha thứ cho chồng, có cái tâm của người mẹ thương con.
c. Lí do khiến người đàn bà hàng chài
không bỏ gã chồng vũ phu :

- Vì cuộc sống người dân chài phải luôn chống chọi với những bất trắc của biển khơi nên rất cần có một người đàn ông trong gia đình.
- Vì tình thương đối với lũ con.
- Vì trên thuyền cũng có những lúc vợ chồng con cái sống yên ấm, vui vẻ.
 Câu chuyện về người đàn bà hàng chài là câu chuyện về sự thật cuộc đời.


Xác định cách nhìn nhận và thái độ của của Đẩu, Phùng
và người đàn bà hàng chài về người chồng vũ phu ?
Người
chồng
vũ phu
Nhân vật
Đẩu
Nhân vật
Phùng
Người
đàn bà
hàng chài
Sự khác biệt trong những điểm nhìn ấy giúp ta hiểu
được điều gì về cách nhìn về hiện tượng trong cuộc sống ?
Cách nhìn nhận của các nhân vật về người chồng vũ phu
Nhân vật
Đẩu
Phải
lên án,
đấu
tranh
Người
chồng
vũ phu
Nhân vật
Phùng
Người
đàn bà
hàng chài
Đáng
cảm
thông,
chia
sẻ
Thủ
phạm
gây
đau
khổ
Nạn
nhân
của
hoàn
cảnh

Không thể nhìn người và nhìn đời một phía mà phải có cái nhìn
đa diện, phát hiện ra bản chất sau vẻ ngoài của hiện tượng.
3. Cách nhìn nhận của các nhân vật về người chồng bạo hành
4. Suy nghĩ của Phùng
về các nhân vật trong truyện :

Người đàn bà
Ngoại hình xấu xí
(thô kệch, mặt rỗ)
Chính mình
Chánh án Đẩu
Là những người lính từng vào sinh ra tử
nhưng họ chưa thấu hiểu sự khó khăn
trong cuộc chiến mới : bảo vệ nhân tính
Ngườì phụ nữ Việt Nam
nhân hậu, bao dung,
giàu dức hi sinh, vị tha
Cuộc đời nhọc nhằn,
biết chắt chiu hạnh phúc
Sống cam chịu, kín đáo,
hiểu sâu sắc lẽ đời
Sẵn sàng bảo vệ
công lí
Có lòng tốt
Chưa thực sự đi sâu
vào đời sống nhân dân

Căm ghét áp bức,
đấu tranh cho công bằng
Đã đơn giản khi nhìn
về cuộc đời, con người
Nhạy cảm
5. Tấm ảnh được chọn trong bộ lịch năm ấy:
Nhân vật
Phùng
Ảnh
đen
trắng

Màu
hồng
hồng
của ánh
sương
mai
Người
đàn
bà
vùng
biển
NGHỆ
THUẬT
CUỘC
ĐỜI
Nguyễn Minh Châu muốn phát biểu điều gì
về mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời ?

Nghệ thuật phải luôn luôn gắn với cuộc đời và vì cuộc đời.
Người nghệ sĩ phải trung thực, dũng cảm nhìn thẳng
vào hiện thực.
6. Đặc sắc nghệ thuật :

a. Xây dựng cốt truyện rất độc đáo :
bằng cách tạo tình huống có ý nghĩa khám phá, phát hiện về chân lí đời sống và nghệ thuật.
b. Sử dụng ngôn ngữ rất linh hoạt :
ngôn ngữ người kể chuyện và ngôn ngữ nhân vật giản dị mà sâu sắc.
III. TỔNG KẾT :
(học phần GHI NHỚ trang 78, sách giáo khoa)
Chân thành cảm ơn quý thầy cô và các em học sinh lớp 12A1!