Tuần 23. Chiều tối (Mộ)

Bài thơ
Chi?u t?i (?- M? )
Đọc văn
Hồ Chí Minh
倦 鳥 歸 林 尋 宿 樹
孤 雲 慢 慢 度 天 空
山 村 少 女 磨 包 粟
包 粟 磨 完 爐 已 烘
KIỂM TRA BÀI CŨ




Trình bày hiểu biết của em về
tập thơ Nhật kí trong tù của Hồ Chí Minh ?
* Hoàn cảnh ra đời: ( 8/1942- 8/1943 )
* Giá trị tập thơ:
+ Nội dung :
. Tái hiện bức tranh đen tối , nhem nhuốc bất công tàn bạo của nhà tù - xã hội Trung Quốc thu nhỏ dưới thời Tưởng Giới Thạch
. Bức chân dung tinh thần tự họa của Hồ Chí Minh ( Một tấm gương nghị lực phi thường, một tâm hồn yêu nước thiết tha, khao khát tự do, một tâm hồn nghệ sĩ tự do giàu trí tuệ rất nhạy cảm và bao trùm là tình yêu thương bao la đối với con người…)
+ Nghệ thuật : Phong phú, đa dạng, độc đáo; Vừa đậm màu sắc cổ điển vừa chứa đựng tinh thần thời đại.
I/ Tiểu d?n:
1. Hồn c?nh ra d?i:
- B�i tho du?c B�c s�ng t�c trong kho?ng b?n th�ng d?u c?a th?i gian Ngu?i b? b?t giam, b? d�y ?i - kh? c?c "Cịn hon mu?i nam tr?i".
- B�i tho du?c g?i c?m h?ng ? cu?i ch?ng du?ng chuy?n lao t? nh� lao Tinh T�y d?n nh� lao Thi�n B?o v�o l�c chi?u t?i sau m?t ch?ng du?ng d�i Ngu?i b? xi?ng xích d�y ?i kh? c?c nh?c nh?n .

2. Th? tho: Th?t ngơn t? tuy?t
3. B? c?c :
a/ Hai c�u d?u ( Khai- th?a ): B?c tranh thi�n nhi�n
b/ Hai c�u sau ( Chuy?n h?p ) B?c tranh cu?c s?ng
Bản đồ
các
nhà
lao
mà
Bác Hồ
từng
trải qua
So sánh bản phiên âm, bản dịch nghĩa và bản dịch thơ
Nhận xét của em về bản dịch thơ ?
Tiếp cận văn bản bài thơ
Đọc rõ ràng, diễn cảm
倦鳥歸林尋宿樹
孤雲慢慢度天空
山村少女磨包粟
包粟磨完爐已烘
暮
II. Đọc - Hiểu
? Câu 2: Bản dịch đã bỏ rơi nghĩa " Cơ v�n" - cô lẻ - của đám mây, "mạn mạn" là trơi chậm chậm, b?n d?ch trôi nhẹ chua s�t nghia
? Câu 3: Nguyên tác không có chữ "tối" như thơ dịch. C�u tho nguy�n t�c gi�u s?c g?i hon .
Bản phiên âm
Bản dịch thơ
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không;
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.
H? Chí Minh
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;
Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết, lò than đã rực hồng.
Nam Tr�n d?ch
1/ Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên chi?u t?i qua c?m nh?n v� mi�u t? c?a H? Chí Minh
- Hình ảnh: Quy?n di?u .
Cơ v�n .
Hình ?nh quen thu?c trong tho ca c? di?n. B�t ph�p ch?m ph� g?i hon l� t?.Hai hình ?nh v?a l� n�t ph�c h?a v? khơng gian v?a g?i � ni?m v? th?i gian v?i nh?ng bu?c chuy?n tinh vi c?a th?i gian .
=> C?nh v?t du?c quan s�t ? tr?ng th�i b�n trong. Gi?a ngo?i c?nh v� h?n ngu?i du?ng nhu cĩ s? d?ng di?u, tri �m. Ngo?i c?nh cung l� t�m c?nh ( Ch�t m?t m?i cơ don r?t con ngu?i tr�n du?ng lao lí c?a nh�n v?t tr? tình nhu tìm th?y s? d?ng di?u ? c?nh v?t)

Bức tranh thiên nhiên ôû hai caâu ñaàu đã được cảm nhận và miêu tả như thế nào?Hãy phân tích những chi tiết nghệ thuật đặc sắc và hiệu quả biểu đạt của các chi tiết hình ảnh đó ?
1/Bức tranh thiên nhiên chiều tối qua cảm nhận và miêu tả của Hồ Chí Minh
Theo dõi sự vận động của hình ảnh thơ :

. Quyện điểu: Cánh chim mỏi mệt……..> Tìm về nơi trú ngụ ấm áp
. Cô vân : Chòm mây cô đơn lẻ loi……> chầm chậm trôi, ung dung thong thả tự do trên bầu trời.

Rất tự nhiên gần gũi như quy luật vốn có của tạo vật, gợi cảm giác yên bình thanh thản.

Như vậy, tuy không tránh khỏi một chút chạnh lòng, mệt mỏi sau một chặng đường bị đày ải khổ cực, nhưng đọng lại qua hai câu thơ vẫn là dáng vẻ của một tao nhân mặc khách dường như đang ung dung thư thái thưởng ngoạn cảnh chiều buông ở núi rừng .

Câu thơ giản dị, mềm mại mà chứa đựng bên trong “chất thép”của một bản lĩnh nghị lực phi thường của người chiến sĩ CM Hồ Chí Minh
2/ Hai câu sau: Bức tranh cu?c s?ng:
Son thơn thi?u n? ma bao t�c
Bao t�c ma hồn lơ di h?ng
+ Hình ?nh :Tr? trung, kh?e kho?n (Trung t�m)
+ Hình thức láy âm vắt dòng ? �m điệu nhịp nhàng ? G?i vịng quay c?a c?i ngơ, bu?c chuy?n c?a th?i gian.
=>G?i b?c tranh cu?c s?ng d?i thu?ng bình d?, g?n gui th?m d?m hoi ?m c?a con ngu?i, xua di t?t c? c�i m?t m?i cơ don khi?n lịng ngu?i tr? n�n ?m �p, ph?n ch?n.
+ Hình ảnh "lơ di h?ng" ( Lị than r?c h?ng):
- �nh s�ng + Hoi ?m
T?a s�ng c? b?c tranh Chi?u t?i ( Nh�n t? ),
=> Ngh? thu?t d�ng �nh s�ng d? t? b?ng t?i. "Lơ di h?ng" g?i khơng gian d�m t?i d�y d?c ? khơng gian c�ng t?i thì lị than c�ng d? r?c !
Từ hai câu đầu sang hai câu sau, cảnh thay đổi đột ngột nhưng hợp lí, vì sao?
Cảm nhận của em về hình ảnh “lô dĩ hồng” kết thúc bài thơ?
“Với một chữ Hồng, Bác đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ,
đã làm mất đi sự mệt mỏi, sự uể oải, sự nặng nề đã diễn tả trong 3
câu đầu,đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô em sau khi xay xong
ngô tối…Với một chữ Hồng đó, có ai còn cảm giác nặng nề,
mệt mỏi, nhọc nhằn nữa đâu…Đó là màu đỏ của tình cảm Bác”
( Hoàng Trung Thông)
Theo dõi sự vận động của tư tưởng và hình tượng thơ qua 4 câu thơ trong bài thơ, em có cảm nhận gì
Như vậy, cũng như nhiều bài thơ khác trong NKTT, tư tưởng và hình tượng thơ trong bài Chiều Tối vận động thật bất ngờ mà cũng rất tự nhiên: Từ ánh chiều âm u, tăm tối đến ánh lửa rực hồng, ấm áp; từ mệt mỏi đến khỏe khoắn; từ buồn đến vui.
Sự vận động này cho thấy cái nhìn lạc quan yêu đời, thể hiện một tâm hồn luôn hướng về sự sống ánh sáng, tương lai, một tình yêu cuộc sống thiết tha của thi sĩ - chiến sĩ Hồ Chí Minh.
+ N?i dung: B�i tho t? c?nh Chi?u t?i noi n�i r?ng. Qua dĩ, th? hi?n v? d?p t�m h?n H? Chí Minh: M?t t�m h?n luơn r?ng m? tru?c thi�n nhi�n, cu?c s?ng "N�ng niu t?t c?, ch? qu�n mình"v� m?t tinh th?n l?c quan c�ch m?ng luơn hu?ng v? s? s?ng, �nh s�ng, tuong lai.

+ Ngh? thu?t : B�t ph�p g?i t?, g?n gui, gi?n d?, ch�n th?t t? nhi�n; v?a d?m m�u s?c c? di?n v? r?t hi?n d?i.

III/ Tổng kết :
Bài tập luyện tập:
- Em suy nghĩ như thế nào nếu có ý kiến cho rằng : Chất thơ của bài Chiều tối
là chất thơ của tình yêu cuộc sống ?
- Chất cổ điển và hiện đại của bài thơ Chiều tối ?
Hồ Chí Minh
Người là cha là Bác là anh
Quả tim lớn lọc trăm dòng máu nhỏ
Người ngồi đó với cây chì đỏ
Vạch đường đi từng bước từng giờ…