Tuần 23. Chiều tối (Mộ)

CHIỀU TỐI
1.Hoàn cảnh sáng tác:
Bài thơ được sáng tác mùa thu 1942. Là bài thứ 31/134 bài, trích trong “Nhật kí trong tù”.

Bài thơ sáng tác trong hoàn cảnh Bác bị chuyển tù từ nhà lao Thiên Bảo đến nhà lao Tĩnh Tây.
I- TIỂU DẪN
CHIỀU TỐI
2.Thể loại:
Thất ngôn
tứ tuyệt
CHIỀU TỐI
I- TIỂU DẪN
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không;
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;
Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết, lò than đã rực hồng.
Mộ
CHIỀU TỐI
II.ÑOÏC- HIEÅU
CHIỀU TỐI
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
1.Hai c�u d?u -
Bức tranh thiên nhiên chiều tối đẹp, gợi buồn

Hình ảnh:
“Quyện điểu”  cánh chim mỏi  quen thuộc, gợi buồn.
- Cánh chim có mỏi mệt, nhưng nó cố gắng bay -> Tìm chỗ dừng chân, tá túc.
"Chim m?i v? r?ng tìm ch?n ng?,"
CHIỀU TỐI
II.ÑOÏC- HIEÅU
Cô vân mạn mạn độ thiên không
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;

Hình ảnh:
+ “Coâ vaân” -> “Cô vân” -> Đám mây lẻ loi, cô đơn.
+ “Maïn maïn” (Từ láy )-> Trôi chậm chạp -> Chuyển động nhẹ nhàng -> Gợi sự êm ả, vắng lặng.
=> vaïn vaät vaän ñoäng
"Cô vân mạn mạn độ thiên không"
"chòm mây trôi nh? gi?a t?ng không;"

Bút pháp cổ điển -> Lấy cái nhỏ bé để tả cái rộng lớn bao la, lấy cái động tả tĩnh, lấy cái hữu hạn tả cái vô hạn -> Đặc sắc của thơ Đường chính là chỗ ấy.
1. Hai câu thơ đầu: Bức tranh thiên nhiên
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không
CHIỀU TỐI
II.ÑOÏC- HIEÅU
Đối chiếu
Tương đồng:

- Cánh chim mỏi mệt sau một ngày  Người tù cũng thấm mệt.

- Đám mây lẻ loi  Người tù một mình trên đường giải đi.
Tương phản:

- Cánh chim có mệt mỏi, chòm mây có cô đơn nhưng chúng tự do giữ bầu trời bao la. Người tù mất tự do.
=> Bản dịch chưa chuyển tải hết ý thơ
CHIỀU TỐI
Hai c©u th¬ mang vÎ ®Ñp cæ ®iÓn, t¶ Ýt mµ gîi nhiÒu, chØ hai nÐt ph¸c häa mµ gîi lªn hån c¶nh vËt. Qua ®ã, thÓ hiÖn b¶n lÜnh kiªn c­êng cña ng­êi chiÕn sÜ
CHIỀU TỐI
II.ÑOÏC- HIEÅU
2. Hai câu thơ sau: Bức tranh đời sống con người
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.
Dịch thơ: Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết, lò than đã rực hồng.
-> Lời thơ có sự chuyển mạch đột ngột: Chuyển thời gian,chuyển cảnh, chuyển tình.

Hình ảnh:
Cô thiếu nữ đang xay ngô tối  hình ảnh khỏe khoắn, trẻ trung.
"Cô em xóm núi xay ngô tối,"
CHIỀU TỐI
II.ÑOÏC- HIEÅU

§ã lµ sù vËn ®éng tõ bãng tèi ®Õn ¸nh s¸ng hÕt søc khoÎ kho¾n. §ã lµ sù vËn ®éng tõ lôi tµn ®Õn sù sèng, tõ buån ®Õn vui, l¹nh lÏo ®Õn Êm ¸p.
"Bao túc ma hòan, lô dĩ hồng"
“Xay hết lò than đã rực hồng.”

-“ Hång”: Lµ ¸nh s¸ng. lµ niÒm tin to¶ s¸ng bµi th¬. §ã lµ sù tin t­ëng vµo t­¬ng lai, vµo ngµy mai t­¬i s¸ng. Ng­êi ®· gieo vµo lßng ng­êi ®äc mét niÒm tin.
"Bao túc ma hòan, lô dĩ hồng"
“Xay hết lò than đã rực hồng.”
=> Ma bao túc, bao túc ma hoàn laùy yù lieân hoaøn , nhịp thơ 4/3  Vận chuyển thời gian tuần hoàn theo vòng xoay của chiếc cối, khi ngô xay xong  Màn đêm buông xuống, lò than rực hống  Hình tượng thơ luôn vận động theo chiều hướng đi lên từ bóng tối ra ánh sáng.

-Ngän löa hång hay chÝnh lµ ¸ng s¸ng cña niÒm tin, ¸nh s¸ng cña c¸ch m¹ng. §iÒu nµy gióp nhµ th¬ v­ît lªn trªn hoµn c¶nh khã kh¨n v­¬n tíi mét t­¬ng lai ®Çy søc sèng.
CHIỀU TỐI
II.ÑOÏC- HIEÅU
=> Hai câu thơ thể hiện tinh thần dân chủ của Hồ Chí Minh, tư tưởng tình cảm của Người luôn hướng đến cuộc sống, sinh hoạt của con người  Vẻ đẹp của bức chân dung tinh thần tự họa.
CHIỀU TỐI
II.ÑOÏC- HIEÅU
III.TỔNG KẾT
Bài thơ thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa bút pháp cổ điển và tinh thần hiện đại.Nhà thơ khắc họa bức tranh thiên nhiên đẹp ấm áp tình người, thể hiện tinh thần lạc quan, lòng yêu cuộc sống của 1 thi sĩ cũng là của người chiến sĩ cách mạng.
CHIỀU TỐI