Tuần 23. Chiều tối (Mộ)

Kiểm tra bài cũ
Câu 1: Em hãy đọc thuộc lòng bài thơ Đây thôn Vĩ Dạ - Hàn Mặc Tử và cho biết hoàn cảnh sáng tác của bài thơ ?
Câu 2: Hãy trình bày ngắn gọn giá trị nội dung và nghệ thuật cơ bản của bài thơ Đây thôn Vĩ dạ - Hàn Mặc Tử?
kiểm tra bài cũ
Chiều tối
(mộ)
(Hồ Chí Minh)
I.T×m hiÓu chung
1. vµi nÐt vÒ t¸c gi¶
* Năm 1990, UNESCO ghi nhận và suy tôn Người là Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, danh nhân văn hóa thế giới.
* Hå ChÝ Minh (1890-1969), lµ vÞ l·nh tô c¸ch m¹ng vÜ ®¹i, lµ nhµ v¨n, nhµ th¬ lín cña d©n téc ViÖt Nam.
Chiều tối - Hồ chí minh
Chiều tối - Hồ chí minh
I. Tìm hiểu chung
1. Vài nét về tác giả
I.T×m hiÓu chung
1.Tác giả
2. Hoµn c¶nh s¸ng t¸c “ NhËt ký trong tï” vµ bµi th¬ “ChiÒu tèi”
* "Nhật ký trong tù`` sáng tác từ 8/1942 đến 9/1943 khi Hồ Chí Minh sang Trung Quốc bị chính quyền Tưởng Giới Thạch bắt giam, bị giải đi khắp các nhà lao của 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây- Trung Quốc.
* Bài thơ "Chiều tối" sáng tác trong hoàn cảnh Trên đường chuyển lao từ Tĩnh tây đến Thiên Bảo. Là bài thơ chữ Hán số 31/134 bài trong tập "Nhật ký trong tù"
Chiều tối - Hồ chí minh
Bút tích trang bìa và trang cuối của tập "nhật ký trong tù"
I.T×m hiÓu chung
1. vµi nÐt vÒ t¸c gi¶
2. hoµn c¶nh s¸ng t¸c
3. đề tài, thể loại, bố cục
Em hãy nhận xét về đề tài của bài thơ Chiều tối?
Hãy cho biết về thể loại tác phẩm?
Nêu bố cục của bài thơ?
7-1938
Chiều tối
4. So sánh nguyên tác và bản dịch thơ
3. Đề tài, thể loại, bố cục
Câu 2: Cô vân: chòm mây cô đơn, lẻ loi
Mạn mạn: lững lờ, chậm chạp ? trôi nhẹ
Câu 3: Thừa từ "tối"; thiếu nữ ? cô em
* Đề tài:
Cảnh chiều hôm
* Thể loại:
Thất ngôn tứ tuyệt
? bản dịch đánh mất chữ "cô"
* Bố cục:
- Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên
- Hai câu sau: Bức tranh đời sống
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ

II. Đọc - Hiểu văn bản
Chiều tối
Mộ
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không;
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn, lô dĩ hồng.
CHIỀU TỐI
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;
Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết, lò than đã rực hồng.
1. Bức tranh thiên nhiên chiều muộn nơi núi rừng
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
Chiều tối
Bức tranh thiên nhiên lúc chiều tối được thể hiện bằng những hình ảnh nào?
Hình ảnh :- Cánh chim
- Chòm mây
1. Bức tranh thiên nhiên chiều muộn nơi núi rừng
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
Chiều tối
Hình ảnh cánh chim mỏi bay về rừng, chòm mây cô đơn chậm chậm trôi giữa bầu trời cho người đọc biết điều gì?
Hình ảnh :- Cánh chim
- Chòm mây
- Quen thuộc
Gợi không gian, thời gian
- Phong vị cổ thi, bút pháp cổ điển
1. Bức tranh thiên nhiên chiều muộn nơi núi rừng
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
Chiều tối
Em có suy nghĩ gì về tâm trạng của Bác qua bức tranh thơ ?
- Hồ Chí Minh cảm nhận sự tương đồng với cảnh ngộ và tâm trạng mình: mỏi mệt ,u buồn, cô đơn khắc khoải trên chặng đường khó khăn gian khổ đầy hiểm nguy nơi đất khách.
? Khao khát tìm một chỗ nghỉ chân. Nét tâm trạng rất người, rất đời thường.
Sự rung động và cảm thông, tình yêu say của Bác trước vẻ đẹp của thiên nhiên, trân trọng mọi sự sống ở đời.
1. Bức tranh thiên nhiên chiều muộn nơi núi rừng
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
Chiều tối
Bút pháp nghệ thuật nào được sử dụng trong hai câu thơ đầu?
* Bút pháp nghệ thuật:
Bút pháp chấm phá: Điểm hai nét vẽ tạo nên bức tranh thơ lúc chiều tối đẹp nhưng mang âm hưởng buồn.
- Tả cảnh ngụ tình. Chất thép và chất tình hòa quyện.
- Lấy động tả tĩnh, lấy cái hữu hạn tả cái vô hạn: Lấy cái nhỏ bé của cánh chim, chòm mây ? nhân lên cái rộng lớn, bao la của bầu trời. Lấy sự chuyển động của áng mây ? tả cái tĩnh lặng của miền sơn cước.
1. Bức tranh đời sống sinh hoạt của con người
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Bức tranh thiên nhiên
2. Bức tranh đời sống
Chiều tối
Nhận xét về điểm nhìn của tác giả, trung tâm của bức tranh thơ là ai?
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng
- Điểm nhìn: Mặt đất
- Trung tâm bức tranh thơ: Con người
* Bức tranh sinh hoạt gần gũi, ấm áp trên mặt đất. Một thiếu nữ ở sơn thôn, miệt mài xay ngô chuẩn bị bữa tối bên bếp lửa gia đình. Vẻ đẹp khỏe khoắn, trẻ trung , đời thường, trong lao động.
2. Bức tranh đời sống sinh hoạt của con người
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Bức tranh thiên nhiên
2. Bức tranh đời sống
Chiều tối
Bút pháp nghệ thuật nào được sử dụng?
*Biện pháp nghệ thuật:
Điệp ngữ bắc cầu "Ma bao túc. bao túc ma hoàn"( xay ngô. ngô xay vừa xong), liên tưởng:
Từng vòng quay đều đặn liên tiếp của cối xay ngô. Thiếu nữ lao động miệt mài, cần mẫn.
- Lấy ánh sáng tả bóng tối:
Xay vừa xong - lò than đã rực hồng ( lô dĩ hồng ).Chữ "hồng" trở thành nhãn tự của bài thơ. Xua tan đi cái vắng, lạnh của núi rừng, cái cô đơn, buồn vắng của lòng người. Mang lại hơi ấm của cuộc sống con người .
1. Bức tranh đời sống sinh hoạt của con người
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Bức tranh thiên nhiên
2. Bức tranh đời sống
Chiều tối

Bức tranh vẽ cảnh đầu đêm bên xóm núi thể hiện
tâm trạng gì của tác giả?
*Tâm trạng của nhà thơ: Người tù không còn thấy mệt nhọc.
- Tâm hồn nhà cách mạng đã vượt lên trên hoàn cảnh khắc nghiệt như đang hoà niềm vui với cuộc sống bình dị của người lao động.
-Tình cảm lạc quan yêu đời và tình yêu thương rộng lớn, nâng niu tất cả chỉ quên mình của người tù vĩ đại.

Nhận xét về khuynh hướng vận động của hình tượng thơ?
* Hình tượng thơ có sự vận động: Đó là sự vận động luôn hướng về phía sự sống, ánh sáng, tương lai của người tù thi sĩ - chiến sĩ Hồ Chí Minh.
Chiều tối
I.Tìm hiểu chung
1.Vài nét về Tác giả
2. Hoàn cảnh sáng tác
3. đề tài, thể loại,
bố cục
4. So sánh nguyên tác
và bản dịch thơ
II. Đọc- hiểu văn bản
1.Bức tranh thiên nhiên
2. Bức tranh đời sống
III. Tổng kết
III. Tổng kết
1. Nội dung: Vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh
- Tình yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống, tinh tế nhạy cảm trước thiên nhiên và cuộc sống con người.
- Phong thái ung dung tự tại ý chí vượt lên hoàn cảnh khắc nghiệt của nhà thơ chiến sĩ Hồ Chí Minh.
- Lạc quan tin tưởng, luôn hướng về sự sống, ánh sáng và tương lai.
2. Nghệ thuật:
- Cổ điển: Đề tài, thể thơ, hình ảnh thơ, tính chất hàm súc, tượng trưng.
- Hiện đại: Sự vận động của tứ thơ, hình ảnh thơ: từ tối đến sáng, tâm hồn, tư duy, nghị lực mới mẻ, khoẻ khoắn của nhà thơ.
Xin chân thành cảm ơn
các thầy giáo, cô giáo và các em !