Tuần 23. Chiều tối (Mộ)

Chào mừng các thầy cô giáo
và các em học sinh về tham dự tiết học!
Giáo viên: Ngô Thị Oanh
Tiết 87: Đọc văn
Chiều tối
( Mộ ) Hồ Chí Minh
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tập “Nhật kí trong tù”
Bút tích trang bìa và trang cuối của”Ngục trung nhật kí”
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tập “Nhật kí trong tù”
- Hoàn cảnh sáng tác: Bác viết Nhật kí trong tù trong khoảng thời gian tù đày
gian khổ ở nhà tù của chính quyền Tưởng Giới Thạch (Từ mùa thu năm 1942 đến mùa thu năm 1943).
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tập “Nhật kí trong tù”
- Hoàn cảnh sáng tác
- Giá trị tác phẩm
+ Về nội dung: Ghi lại bộ mặt đen tối của nhà tù Tưởng Giới Thạch
Là bức chân dung tự họa con người tinh thần của Bác.
+ Về nghệ thuật: Kết hợp nhuần nhị giữa vẻ đẹp cổ điển và hiện đại
3. Bài thơ “Chiều tối”
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
2. Tập “Nhật kí trong tù”
3. Bài thơ “Chiều tối”
- Vị trí: Bài thứ 31 của tập thơ
Đề tài: nằm trong hệ thống bài thơ viết về cảnh chuyển lao
Thể thơ, bố cục: thất ngôn tứ tuyệt
+ 2 câu đầu: bức tranh thiên nhiên núi rừng
+ 2 câu sau: bức tranh cuộc sống con người
Vẻ đẹp tâm hồn Bác
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
- So sánh phiên âm và dịch thơ
Câu 2: Cô vân: chòm mây cô độc, lẻ loi
mạn mạn: trôi lững lờ, chậm chạp
- Bút pháp nghệ thuật: Ước lệ, gợi tả, cốt ghi lại linh hồn của tạo vật
- Bức tranh thiên nhiên
Một bức tranh thiên nhiên đẹp, bình dị,
gần gũi, tinh tế, giàu chất thơ, có hồn
tựa như một bức tranh cổ phương Đông.
Cánh chim mỏi bay về rừng tìm cây ngủ

Chòm mây cô lẻ bay lững lờ trên tầng không
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
Vẻ đẹp cổ điển
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
- Cảnh vật hé mở những nét tâm trạng của người tù Hồ Chí Minh
+ Cảm xúc mỏi mệt, rã rời sau một ngày đày ải
+ Cảm xúc thổn thức, khao khát hơi ấm tình nhà, tình quê của người tù xa quê
+ Cảm xúc khao khát tự do của một thân phận tù đày.
- Vẻ đẹp tâm hồn Bác:
Một tình yêu thiên nhiên tha thiết

Một tâm hồn nghệ sĩ tinh tế nhạy cảm

Một tình quê sâu nặng, niềm trân
trọng, nâng niu
sự sống chân chính ở trên đời
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
- Điểm nhìn: là mặt đất, là cuộc sống của người dân xóm núi
- Bức tranh đời sống:
- So sánh: câu 3. bản dịch tự thêm vào chữ “tối”
Phép điệp và đảo ngữ ở câu 3, 4 tạo ra nhịp thơ liên hoàn, khỏe khoắn
Bức tranh đời sống gần gũi,
đẹp tươi, khỏe khoắn, ấm áp.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
- Vẻ đẹp của bức tranh đời sống
Thơ xưa: con người xuất hiện làm tăng cái hoang sơ của cảnh vật.
- Thơ mới: xuất hiện những thiếu nữ, giai nhân đẹp nhưng thường buồn và xa vắng
Thơ Bác: con người xuất hiện khỏe khoắn, tràn đầy niềm vui trong lao động.
- Vì thế mà hình ảnh con người đã mang lại ánh sáng, niềm vui, sự sống mãnh liệt và ấm áp cho bức tranh cũng như tâm hồn của người tù xa xứ.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
- Vẻ đẹp của bức tranh đời sống
* Hình ảnh con người:
Vẻ đẹp tâm hồn Bác
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
* Hình ảnh con người:
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
* Hình ảnh lò than rực hồng: “Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng”
Dùng nhịp điệu, ngôn từ, cảnh vật để biểu đạt mạch vận động ngầm của thời gian
từ chiều sang tối.
Chữ “hồng” được coi là “nhãn tự” của bài thơ
Chữ “hồng” làm bừng sáng không gian. Màu hồng đã nhuốm lên cả bóng đêm, cả
thân hình, cả lao động của cô gái.
- Nó cân lại cảm xúc, xua tan sự nặng nề, mệt mỏi, cô đơn.
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
* Sự vận động của hình ảnh thơ
- Chiều
Không gian núi rừng hiu quạnh
- Nỗi buồn cô đơn, thấm mệt
Tối
Không khí đầm ấm của gia đình
Niềm vui tìm thấy trong lao động, cuộc
sống của con người
Sự vận động mang tính tất yếu
hướng về sự sống, ánh sáng, tương lai
* Vẻ đẹp tâm hồn Bác
Tinh thần tràn đầy lạc quan, tin tưởng;
là chất thép cách mạng, là ý chí kiên cường
vượt trên mọi hoàn cảnh khắc nghiệt
của Người.
- Sự vận động khỏe khoắn, bất ngờ của hình ảnh,
cảm xúc thơ
Tư thế của thi nhân trước thiên nhiên, cuộc sống
- Chất thép cách mạng
Vẻ đẹp hiện đại của bài thơ
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
III. Tổng kết
I. Tìm hiểu chung
II. Đọc – Tìm hiểu văn bản
1. Bức tranh thiên nhiên núi rừng lúc chiều tà
2. Bức tranh đời sống con người
III. Tổng kết
IV. Luyện tập

Bài 1: Viết đoạn văn thể hiện sự cảm nhận của anh/chị về chữ “hồng” trong bài thơ?

Bài 2: Chỉ ra vẻ đẹp cổ điển và hiện đại của bài thơ “Chiều tối”?
Chúc các thầy cô giáo mạnh khỏe,
Chúc các em học tốt!