Tuần 23. Chiều tối (Mộ)

Đi tìm ô chữ
1
2
3
4
5
6
1
2
3
4
5
6
Tháp Mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ
CHIỀU TỐI
(MỘ)
Hồ Chí Minh
A/ Tiểu dẫn
_ Hoàn cảnh sáng tác của Nhật kí trong tù
_ Hoàn cảnh sáng tác của Mộ - Chiều tối
Mộ - Chiều tối
Hồ Chí Minh
?
* Nhật kí trong tù
- Nội dung:
+ Bộ mặt đen tối của xã hội Trung Quốc thời Tưởng Giới Thạch.
+ Bức chân dung tinh thần tự hoạ của một bậc đại trí, đại nhân, đại dũng (Viên Ưng- Trung Quốc)
Nghệ thuật:
+ Thể thơ thất ngôn, chữ Hán
+ Màu sắc cổ điển kết hợp hài hòa với tinh thần hiện đại.
CHIỀU TỐI
(MỘ)
Hồ Chí Minh
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không
Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng.
Phiên âm
Dịch thơ
CHIỀU TỐI
(MỘ)
Hồ Chí Minh
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không
Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng.
Phiên âm
Dịch thơ
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ
Cô vân mạn mạn độ thiên không
(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không)
CHIỀU TỐI
(MỘ)
Hồ Chí Minh
- Cánh chim:
Ca dao: “Chim bay về núi tối rồi”
Truyện Kiều: “Chim hôm thoi thót về rừng”
BHTQ: “Ngàn mai gió cuốn chim bay mỏi”
- Chòm mây:
Thôi Hiệu: “Ngàn năm mây trắng bây giờ còn bay”
Nguyễn Khuyến: “Tầng mây lơ lửng trời xanh ngắt”
“Chim bầy vút bay hết
Mây lẻ đi một mình”

(Chúng điểu cao phi tận
Cô vân độc khứ nhàn)
(Lí Bạch)
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.
(Cô em xóm núi xay ngô tối
Xay hết lò than đã rực hồng.)
CHIỀU TỐI
(MỘ)
Hồ Chí Minh
- Sự vận động của mạch thơ
Hai câu đầu
Hai câu cuối
- Cảnh thiên nhiên
- Hình ảnh: cánh chim mỏi, chòm mây lẻ loi
- Không gian: núi rừng hoang vu
- Thời gian: chiều tà
- Đời sống con người
- Cô gái xay ngô trẻ trung, khỏe khoắn.
- Xóm núi ấm áp
- Đêm tối nhưng bừng sáng ánh lửa hồng
Hoài Thanh nhận xét rất tinh tế: “Một hình ảnh tuyệt đẹp về cuộc đời thiếu thốn, vất vả mà vẫn ấm cúng, đáng quý, đáng yêu. Những hình ảnh như thế không thiếu gì chung quanh ta nhưng thường nó vẫn trôi qua đi. Không có một tấm lòng yêu đời sâu sắc không thể nào ghi lại được”.
“Với một chữ hồng, Bác đã làm sáng rực lên toàn bộ bài thơ, đã làm mất đi sự mỏi mệt, sự uể oải, sự vội vã, sự nặng nề đã diễn tả trong ba câu đầu, đã làm sáng rực lên khuôn mặt của cô gái khi xay xong ngô tối…nó bừng sáng lên, nó cân lại, chỉ một chữ thôi, với hai mươi bảy chữ khác dầu nặng đến mấy đi chăng nữa…Với chữ hồng đó, có ai còn cảm giác nặng nề, mệt mỏi, nhọc nhằn nữa đâu…” (Hoàng Trung Thông)
Bài thơ mang vẻ đẹp cổ điển:

Thể thơ tứ tuyệt hàm súc

Hình ảnh ước lệ, tượng trưng

Bút pháp gợi tả, chấm phá

Tư thế của nhân vật trữ tình nhàn tản, ung dung

Em hãy chỉ ra chất cổ điển và

tính hiện đại trong bài thơ

“Chiều tối”?
Miêu tả con người như là trung tâm của bức tranh thiên nhiên

Mạch thơ vận động hướng về sự sống và ánh sáng

Tinh thần lạc quan cách mạng của nhân vật trữ tình
Tính hiện đại thể hiện ở việc:
CHIỀU TỐI
(MỘ)
Hồ Chí Minh
IV. Củng cố
1.Hình tượng Hồ Chí Minh trong bài thơ Chiều tối đã để lại cho em những bài học nào trong học tập và cuộc sống?
2. Đọc một số bài thơ trong tập Nhật kí trong tù thể hiện phong thái ung dung, tinh thần lạc quan của Bác trong hoàn cảnh tù đày?
Ví không có cảnh đông tàn, 
Thì đâu có cảnh huy hoàng ngày xuân; 
Nghĩ mình trong bước gian truân, 
Tai ương rèn luyện tinh thần thêm hăng.
Tự miễn (Tự khuyên mình)
Kiên trì và nhẫn nại
Không chịu lùi một phân
Vật chất tuy đau khổ
Không nao núng tinh thần.
(Bốn tháng rồi)
(Người cùng vạn vật đều phơi phới, 
Hết khổ là vui vốn lẽ đời.)
Tình thiên (Trời hửng)
Hôm nay xiềng xích thay dây trói, 
Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung; 
Tuy bị tình nghi là gián điệp, 
Mà như khanh tướng vẻ ung dung.
Vãng Nam Ninh (Đi Nam Ninh)
Phương đông màu trắng chuyển sang hồng, 
Bóng tối đêm tàn, quét sạch không; 
Hơi ấm bao la trùm vũ trụ, 
Người đi, thi hứng bỗng thêm nồng.
(Tảo giải - Giải đi sớm)
CHIỀU TỐI
(MỘ)
Hồ Chí Minh
IV. Củng cố
3. Trong bài Đọc thơ Bác, Hoàng Trung Thông viết:
Vần thơ của Bác, vần thơ thép
Mà vẫn mênh mông bát ngát tình
Điều đó được thể hiện như thế nào trong bài thơ Chiều tối?