Tuần 23. Chiều tối (Mộ)

Chiều tối
(Mộ)
- Hồ Chí Minh -
I. TÌM HIỂU CHUNG
2
1. TÁC GIẢ
3
1. TÁC GIẢ
- Hồ Chí Minh (1890-1969), quê ở Nghệ An, là một nhà chính trị lỗi lạc, một nhà văn, nhà thơ lớn của dân tộc.

- Sự nghiệp sáng tác của Bác phong phú đa dạng, trong đó thơ ca chiếm vị trí nổi bật.

- Phong cách thơ: sự kết hợp hài hòa giữa màu sắc cổ điển với bút pháp hiện đại.
4
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”
Tập nhật ký bằng thơ được viết trong thời gian Bác bị chính quyền Tưởng Giới Thạch giam cầm từ mùa thu 1942 đến mùa thu 1943.

Suốt 14 tháng tù giam, người bị giải đi khắp 13 huyện thuộc tỉnh Quảng Tây- TQ, giam trong 18 nhà lao.
5
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”

6
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”
- Cảm xúc, hệ thống xuyên suốt trong tập thơ NKTT là những lần chuyển lao khốn khổ của người.
7
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”
Viết về sự thiếu thốn, khó khăn:

“Ngày đi năm mươi ba cây số,
Ướt hết mũ áo, rách hết giày”
(Mới đến nhà lao Thiên Bảo)
8
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”
Viết về sự thiếu thốn, khó khăn:

Gà gáy một lần đêm chửa tan,
Chòm sao nâng nguyệt vượt lên ngàn;
Người đi cất bước trên đường thẳm,
Rát mặt, đêm thu, trận gió hàn.
(Giải đi sớm)
9
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”
Viết về sự thiếu thốn khó khăn:

“Hôm nay xiềng xích thay dây trói
Mỗi bước leng keng tiếng ngọc rung”.
(Đi Nam Ninh)

10
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”
Viết về sự thiếu thốn khó khăn:

“Đáp thuyền thẳng xuống huyện Ung Ninh,
Lủng lẳng chân treo tựa giảo hình”
(Giữa đường đáp thuyền đi Ung Ninh)
11
2. TẬP THƠ “NHẬT KÝ TRONG TÙ”
Viết về sự thiếu thốn khó khăn:

“Cuốc bộ mấy mươi ngày vất vả
Hôm nay được bước lên xe hỏa
Dù rằng chỉ ngồi trên đống than
Sang gấp mấy lần khi cuốc bộ”.
(Đắp xe lửa đi Lai Tân)
12
13
Trang bìa cuốn Nhật kí trong tù
Một số hình ảnh về tập nhật ký trong tù
3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI”
a. Hoàn cảnh sáng tác:
Cảm hứng của bài thơ được gợi lên trên đường chuyển lao của của Hồ Chí Minh từ Tĩnh Tây đến Thiên Bảo vào cuối thu năm 1942.
16
3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI”
b. Vị trí:
“Chiều tối” (Mộ) là bài thơ thứ 31 của tập thơ “Nhật ký trong tù”
17
3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI”
b. Vị trí:
“Chiều tối” (Mộ) là bài thơ thứ 31 của tập thơ “Nhật ký trong tù”
18
3. BÀI THƠ “CHIỀU TỐI”
c. Thể thơ: thất ngôn tứ tuyệt

d. Bố cục:
Hai câu đầu: Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn
Hai câu cuối: Bức tranh sinh hoạt của con người
19
II. ĐỌC – HIỂU VẲN BẢN
20
Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không;
Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết lò than đã rực hồng.
Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên không;
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng.
“Cô vân mạn mạn độ thiên không”
22
23
1. Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn (hai câu đầu)
24
1. Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn (hai câu đầu)
25
“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ”:
1. Bức tranh thiên nhiên buổi chiều muộn
(hai câu đầu)
Hình ảnh “quyện điểu quy lâm”:

Thi liệu quen thuộc: tượng trưng cho buổi chiều tà.  cổ điển

Có mục đích, phương hướng, điểm dừng rõ ràng.  hiện đại

Gợi ra sự liên tưởng tương phản
 hiện đại
26
Hình ảnh:
“chòm mây cô đơn lững lỡ giữa tầng không”:

Cô độc, lẻ loi

chậm chạp, uể oải

không gian: bao la, rộng lớn

=> Tâm trạng cô đơn, buồn bã và nhớ quê hương của người tù nơi đất khách
27
2. Bức tranh sinh hoạt của con người
(hai câu thơ cuối)
28
“Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ”:
29
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc: Người con gái xóm núi khỏe khoắn đang xay ngô bên lò than.

- Điệp đầu và cuối ma bao túc và bao túc ma hoàn: gợi ra vòng quay liên tục của cối ngô và sự chăm chỉ của cô gái trong công việc xay ngô. Qua đó thể hiện tình yêu với con người trong sinh hoạt lao động.  Chất tình.

30

Là màu hồng của lò than gợi cảnh sinh hoạt ấm áp.
Là sự vận động của thời gian từ chiều tới tối.
Là sự trẻ trung, sắc hồng trên gương mặt của cô gái.
Xua tan đi màn đêm, sưởi ấm tâm hồn cô đơn của người tù nơi đất khách.
 Chất thép (Tinh thần lạc quan và ý chí của người chiến sĩ cách mạng.)
hồng
Là nhãn tự của bài thơ. hồng cuối bài đã làm cho cả bức tranh thiên nhiên và cuộc sống trở nên tươi sáng hơn, mang lại nguồn vui cho người tù cất bước trên đường xa.
hồng
CÁM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠN ĐÃ LẮNG NGHE
33