Tuần 22. Rừng xà nu

Trường THPT CưM`gar
Tổ Văn
Tiết 64 - 65 Đọc văn
Rừng xà nu

Nguyễn Trung Thành
Trình bày những nét chính về tác giả ?
I. Đọc - tìm hiểu chung
1. Tác giả:
- Tên thật: Nguyễn Văn Báu
Quê quán: Thăng Bình - Quảng Nam
Tr?i qua hai cu?c kháng chi?n ch?ng Pháp và ch?ng M? nhà van ch? y?u ho?t dđ?ng ? Tây Nguyên.
Năm 1950 gia nh?p quân dđ?i
Ông có v?n hi?u bi?t sâu s?c và g?n bó m?t thi?t v?i c?nh v?t, con ngu?i Tây Nguyên. Tây Nguyên là ngu?n c?m h?ng sáng tác c?a ông.
Nguyễn Trung Thành
I. Đọc - tìm hiểu chung
2. Tác phẩm
a. Hoàn cảnh ra đời:
Trình bày những nét chính về tác phẩm ?
- Viết tháng 3 - 1965, khi quân Mĩ ồ ạt đổ quân vào miền Nam Việt Nam
- Đăng lần đầu tiên trên tạp chí Văn nghệ quân giải phóng miền Trung Trung bộ số 2 - 1965
- Được đưa vào tập truyện kí Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc
Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành



b. Tóm tắt cốt truyện
Nhaân vật chính trong truyện Tnuù, ñược caùn boä caùch maïng dạy chữ, giaùc ngộ, Tnuù trở thaønh một trong những người laõnh ñạo daân laøng ñöùng leân chiến ñaáu. Bọn giặc tìm ñeán, ñaøn aùp, khủng bố daân laøng, bắt Mai- vợ Tnuù cuøng ñöùa con vừa đñöôïc một thaùng tuổi, với mưu ñoà bắt ñöôïc ngöôøi laõnh ñaïo Tnuù.
- Chứng kiến cảnh vợ con bị haønh haï, ñaùnh ñập daõ man, queân cả lời ngăn cản Tnuù nhảy xổ vaøo ñeå cứu nhưng khoâng ñöôïc. Anh bị đñịch bắt , tẩm nhựa xaø nu möôøi ñầu ngoùn tay của anh vaø ñoát...
- Căm thuø dẫn đñến ñiểm ñỉnh cả laøng Xoâ man ñaõ ñöùng leân, cứu Tnuù, tieâu diệt luõ aùc oân. Sau ñoù Tnuù gia nhập lực lượng vaø ba năm sau anh ñöôïc nghæ pheùp veà thaêm laøng. Ñeâm ñoù caû laøng tập trung ở nhaø Ưng ñoùn anh vaø nghe cụ Mết kể lại những trang sử haøo huøng của daân laøng vaø của Tnuù...
- Hoâm sau Tnuù rời laøng ra đñi, phía trước caùnh röøng xaø nu nối tiếp nhau chạy dưới chaân trời.
I. Đọc - tìm hiểu chung
2. Tác phẩm
Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành
c. Chủ đề:
Tinh th?n dđ?u tranh , kiên cu?ng b?t khu?t c?a t?p th? dân làng Xô Man và con dđu?ng t?t y?u c?m vu khí đứng lên đấu tranh, dđ?ng kh?i gi?i phóng quê huong
Xác định chủ đề của tác phẩm
Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành
I. Đọc - tìm hiểu chung
2. Tác phẩm
Đọc - khám phá văn bản
1. Hình tượng cây xà-nu, rừng xà- nu:
a. Cây xà nu gắn bó với cuộc sống, con người Tây nguyên:
Nêu những hiểu biết của em về cây xà-nu?
* Đặc điểm:
- Là loại cây họ thông mọc nhiều ở Tây Nguyên
- Khoẻ mạnh, giàu sức sống, sinh sôi nảy nở nhanh cả ở những nơi đồi núi khô cằn.
* Gắn bó mật thiết với người dân Tây Nguyên:
- Sinh ra dưới gốc cây xà nu,
- Lớn lên, lao động, yêu đương hẹn hò, sinh hoạt bên cây xà nu
- Khi mất dưới gốc và rừng xà nu.
* Phẩm chất cây xà nu:
- Loại cây sinh sôi nảy nở mạnh mẽ
- Phẩm chất sáng ngời, ham ánh sáng mặt trời, yêu tự do
- Vẻ đẹp lãng mạn:
+ Nhựa cây, "tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh dưới nắng hè gay gắt."
+ Hương cây " vô số hạt bụi vàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng"
Cây xà nu g?n gui v?i đ?i s?ng c?a ngu?i dân Xô man, là ch?ng nhân c?a nh?ng s? ki?n quan tr?ng x?y ra v?i h? trong cu?c kháng chi?n .
b. Cây xà nu tượng trưng cho phẩm chất số phận con người Tây Nguyên
- To l?n v?ng chãi, sinh sôi n?y n? khoẻ, Cành lá xum xuê, b?t ch?p giá rét, giông bão ...
- Có nh?ng cây b? thuơng, nh?a ?a ra thom ngào ng?t. v?t thuong chóng lành. vu?t lên r?t nhanh..
C?nh cây xà nu m?i ngã g?c đã có bốn, năm cây con khác m?c lên , ng?n xanh r?n , hình nh?n mui tên lao th?ng lên b?u tr?i.
Biện pháp t? th?c, nhân hoá tu?ng trung cho nh?ng ph?m ch?t cao đ?p c?a dân làng Xô Man : kiên cường b?t khu?t.
Tu?ng trung cho s?c ch?u đ?ng ghê g?m và s?c s?ng mãnh li?t của người Tây Nguyên.
Tu?ng trung cho các th? h? ngu?i dân Tây Nguyên n?i ti?p nhau đánh gi?c gi? làng ( Mai ch?t có Dít, anh Quy?t hi sinh có Tnú thay th? )
Hình tượng cây xànu được miêu tả qua những chi tiết nào ?
Những chi tiết đó tượng trưng
cho phẩm chất nào của người dân Tây Nguyên?
- Vẻ đẹp lãng mạn:
+ Nhựa cây, "tràn trề, thơm ngào ngạt, long lanh dưới nắng hè gay gắt."
+ Hương cây " vô số hạt buị vàng từ nhựa cây bay ra, thơm mỡ màng"
Nguyễn Trung Thành muốn nói lên điều gì qua hình tượng rừng xà nu?
Rừng xà nu là biểu tượng của dân làng
Xô Man, người dân Tây Nguyên, nhân dân
Miền Nam. Tác giả xây dựng hình tượng cây
xà nu không những tạo không khí Tây Nguyên
hùng vĩ, hoang sơ mà còn gửi gắm những suy tư,
niềm tin mãnh liệt vào sức sống
bất diệt của con người và mảnh đất Tây Nguyên
anh hùng
Già làng có uy tín và được kính trọng
* Ngoại hình:
- Quắc thuớc " 60 tuổi mà tiếng nói dội vang trong lồng ngực"
- Râu dài tới ngực, đen bóng, mắt sáng, xếch nguợc, ở trần "ngực căng như cây xà nu lớn"
- Khoẻ mạnh, vững vàng , kiên định
2. Các nhân vật tiêu biểu của dân làng Xô Man:
a. Cụ Mết:
* Tính caùch:
- Yeâu thöông, traân troïng Tnuù, thöôøng keå veà cuoäc ñôøi Tnuù cho daân laøng nghe giaùo duïc tröyeàn thoáng
- Thuyû chung, vöõng tin vaøo caùch maïng,daân toäc, queâ höông.
- Laø nguôøi thuû lónh tinh thaàn cuûa daân laøng.
- Laø pho söû soáng , ñeà cao truyeàn thoáng baát khuaát cuûa daân laøng, yù thöùc tieáp noái truyeàn thoáng.
- Ñuùc keát kinh nghieäm xöông maùu “chuùng noù caàm suùng, mình phaûi caàm giaùo maùc”.

Nhân vật Cụ Mết được miêu tả như thế nào?
Cụ là người có nét gần gui� với các nhân vật tù trưởng, thể hiện khát vọng, hoài bão của cả cộng đồng trong sử thi Tây Nguyên. Là nhân vật tượng trưng cho lịch sử, truyền thống hiên ngang, bất khuất, sức sống bền bỉ của dân làng Xô Man
Tác giả sử dụng bút pháp sử thi và cảm hứng lãng mạn lí tưởng hoá .


Rút ra nhận xét khái quát về nhân vật cụ Mết?
2. Các nhân vật tiêu biểu của dân làng Xô Man:
a. Cụ Mết:
b. Nhân vật Dít :
Cô gái trẻ giàu nghị lực, là hiện thân và là sự tiếp nối của Mai
+ Gan lì t? nh? : t? bé đã ti?p t? liên l?c b? b?t b? dđ?n b?n quanh ngu?i v?n không s?.
+ Có b?n linh v?ng vàng và tru?ng thành mau l? : thay đ?i t? hình dáng, l?i nói, dđ?n vi?c làm.
Nhân vật dít
Được đặc tả
Qua đôi mắt
Nhân vật Dít được đặc tả qua hình ảnh nào?
Đôi m?t m? to tr?ng tr?ng nhìn b?n lính
Dôi m?t ráo ho?nh - l?m lì không nói gì (trước cái ch?t bi th?m c?a ch? gái)
Đôi m?t m? to bình th?n nghiêm ngh?
Cô là hiện thân cho cây Xà nu đã trưởng thành và trở thành người lãnh đạo nguyên tắc, bản lĩnh nhưng rất tình cảm với mọi người.
c. Nhân vật bé Heng: Là cây xà nu con đang vươn lên
* Đặc điểm:
- Đội cái mũ sụp xin được của anh giải phóng quân, mặc chiếc áo bà ba dài phết đít, đóng khố, súng đeo chéo sau lưng ra vẻ một người lính thực sự: ngộ nghĩnh, đáng yêu.
- Ngoan ngoãn, ít nói, có tính kỉ luật cao.
- Nhanh nhẹn, thông minh: nắm chắc vị trí nơi nào là các chiến điểm, nơi nào hầm chông lớn, nhỏ.
=> Là hình ảnh tươi trẻ, sống động, đầy tin tưởng của tương lai.
Nhân vật bé Heng được nhà văn miêu tả như thế nào?
d. Hình ảnh dân làng Xô man:
có tên, không tên, già trẻ.
- Vui mừng khi Tnú về thăm -> yêu thương
- Chăm chú lắng nghe cụ Mết kể chuyện
Nhất loạt làm theo mệnh lệnh của Tnu �
Đặc điểm: Trung thành với cách mạng, gắn bó với quê hương, căm thù giặc.
Dân làng Xô Man được miêu tả như thế nào?
d. Nhân vật Tnú :
Tnú m? côi cha m? t? nh? , đu?c cham sóc nuôi du?ng b?i bàn tay dân làng Xô man "D?i nó kh?, nhung b?ng d? nó s?ch nhu nu?c su?i làng ta"
- Tính cách : gan góc, táo b?o, dung c?m ( t? nh? đã liên l?c, ti?p t?, b?o v? cán b? )
- Dung c?m trung thành v?i cách m?ng.
Giàu tình thuong đ?i v?i m?i ngu?i: v?i v? con, v?i dân làng, v?i quê hương.
- Có tính k? lu?t cao (v? phép và trả phép đúng h?n)


Nhân vật Tnú được nhà văn miêu tả
như thế nào?
Nhân vật Tnú được xây dựng qua hình ảnh đôi bàn tay
Anh là cây xà nu đã tru?ng thành, là thế hệ nối tiếp cha anh, là lực lượng nòng cốt của cuộc chiến đấu hôm nay . Con người cả cuộc đời và số phận bi tráng, là hình ảnh con người Tây Nguyên bất khuất .
- Khi còn lành l?n h?c ch? v?ng v? , d?p đá vào d?u t? tr?ng ph?t vì h?c ch?m .
- Khi b? b?t b? tra h?i d?t tay lên b?ng mình "c?ng s?n ? đây này ."
- Khi b? tra t?n gi?c t?m d?u Xà nu và đốt mười d?u ngón tay nghi?n rang ch?u d?ng.
- Ch?ng tích t?i ác c?a k? thù mà Tnú mang theo su?t d?i ng?n, l?a c?a lòng cam h?n, châm bùng ng?n l?a d?ng kh?i.
Nhân vật Tnú được làm nổi bật qua hình ảnh nào? Hãy chỉ ra và phân tích?
3. Thành công về nghệ thuật :
Nêu những thành công về nghệ thuật của tác phẩm?
- C?m h?ng s? thi hoành tráng : cách k? trang tr?ng truy?n cho con cháu nh?ng trang l?ch s? c?a c?ng đồng.
- Xây d?ng dđu?c m?t s? hình ?nh bi?u tu?ng: cây xà nu, mười ngón tay Tnú thành mười ngọn đuốc.
- Chất Taây Nguyeân rất ñaäm neùt: rừng xaø nu vừa huøng vĩ vừa hoang daõ cảnh sinh hoạt buoân laøng...
III. Ghi nhớ :
Cảm nhận sau khi đọc hiểu tác phẩm
- Rừng xà nu là tác phẩm đậm chất sử thi trang nghiêm, chất thơ lãng mạn hùng tráng vút lên tứ thiên nhiên và con người Tây Nguyên.
- Với giọng điệu ngợi ca kết hợp với suy tư trầm lắng thể hiện rõ nét phong cách nghệ thuật của Nguyễn Trung Thành.
Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành
IV. Luyện tập:
Những biểu hiện của khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn qua tác phẩm:
Đề tài
Chủ đề
Hệ thống hình tượng nhân vật
Hình tượng cây xà nu.
2. Đặc điểm khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn của phong cách nghệ thuật Nguyễn Trung Thành qua Rừng xànu?
Rừng xà nu
Nguyễn Trung Thành
Bài học đến đây đã hết.
Chào thân ái và hẹn gặp lại