Tuần 21. Vội vàng

PhạmThị Thúy Nhài
1
VỘI VÀNG
Xuân Diệu
PhạmThị Thúy Nhài
2
I. TÌM HIỂU CHUNG:
1.Tác giả:
- Xuân Diệu(1916-1985), họ Ngô, quê cha Hà Tĩnh, quê mẹ Bình Định
- Trước cách mạng: học chữ Nho, chữ quốc ngữ ? dạy tư, làm công chức
- Sau cách mạng: hoạt động văn nghệ phục vụ 2 cuộc kháng chiến với tư cách một chiến sĩ văn nghệ ? là "nhà thơ mới nhất trong các nhà thơ mới"
PhạmThị Thúy Nhài
3
Xuân Diệu (2 tháng 2, 1916 –
18 tháng 12, 1985)
Đạo diễn Bạch Diệp
"Tôi cầm mùi dạ lan hương
Trong tay đi đến người thương cách trùng
Dạ lan thơm nức lạ lùng
Tưởng như đi mãi không cùng mùi hương".
PhạmThị Thúy Nhài
4
2/ Xuất xứ:
Bài thơ được in trong tập “Thơ thơ”, xuất bản năm 1938.
PhạmThị Thúy Nhài
5
2/ Bố cục:
- 11 câu đầu : Tình yêu cuộc sống say mê, tha thiết của nhà thơ.
- 18 câu tiếp : Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời
- 10 câu còn lại : Khát vọng sống, khát vọng yêu cuồng nhiệt, hối hả.
PhạmThị Thúy Nhài
6
3/ Chủ đề:
Tình yêu cuộc sống mãnh liệt, niềm khát khao giao cảm, nỗi lo âu khi thời gian trôi mau và quan niệm sống mới mẻ tích cực của nhà thơ
PhạmThị Thúy Nhài
7
II. ĐỌC - HIỂU VĂN BẢN:
1/ 11 câu đầu: Tình yêu cuộc sống say mê, tha thiết của nhà thơ.
a) 4 câu đầu:
Bốn câu thơ năm chữ, kiểu câu khẳng định. Điệp ngữ “tôi muốn”  điệp cấu trúc, nhịp thơ gấp gáp, khẩn trương.
PhạmThị Thúy Nhài
8
 Khẳng định ước muốn táo bạo, mãnh hệt: muốn ngự trị thiên nhiên, muốn đoạt quyền tạo hóa.
 Ý tưởng có vẻ như ngông cuồng của thi nhân xuất phát từ trái tim yêu cuộc sống thiết tha, say mê, và ngây ngất
PhạmThị Thúy Nhài
9
b) 7 câu tiếp:
+ Bức tranh thiên nhiên
Yến anh, ong bướm, hoa lá…
Ánh sáng chớp hàng mi ...
-> Thiên nhiên hiện hữu có đôi có lứa, có tình như mời gọi, như xoắn xuýt.
PhạmThị Thúy Nhài
10
- Điệp khúc “này đây” và phép liệt kê tăng tiến cùng một số cụm từ “tuần tháng mật”, “khúc tình si”…
 Sự sung sướng, ngất ngây; hối hả, gấp gáp như muốn nhanh chóng tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống.
PhạmThị Thúy Nhài
11
- Cách diễn đạt độc đáo: “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”
 so sánh vật chất hóa khái niệm thời gian qua hình ảnh “cặp môi gần”  vừa gợi hình thể vừa gợi tính chất (thơm ngon và ngọt ngào).
PhạmThị Thúy Nhài
12
 Quan niệm mới mẻ về cuộc sống, về tuổi trẻ và hạnh phúc: đối với Xuân Diệu, thế giới này đẹp nhất vì có con người giữa tuổi trẻ và tình yêu. Thời gian quý giá nhất của mỗi đời người là tuổi trẻ, mà hạnh phúc lớn nhất của tuổi trẻ là tình yêu. Biết thụ hưởng chính đáng những gì mà cuộc sống dành cho mình, sống hết mình nhất là những tháng năm tuổi trẻ, đó là một quan niệm mới, tích cực, thấm đượm tinh thần nhân văn.
PhạmThị Thúy Nhài
13
2/ 18 câu tiếp theo: Nỗi băn khoăn trước thời gian và cuộc đời.
- “Xuân đương tới ... sợ độ phai tàn sắp sửa”
 Xuân Diệu cảm nhận thời gian trôi mau. Giọng thơ tranh luận, biện bác - một dạng thức triết học đã thấm nhuần cảm xúc.
 Nhịp thơ sôi nổi, những câu thơ đầy mỹ cảm về cảnh sắc thiên nhiên.
PhạmThị Thúy Nhài
14
Xuân Diệu không đồng tình với quan niệm: thời gian tuần hoàn (quan niệm này xuất phát từ cái nhìn tĩnh, có phần siêu hình, lấy sinh mệnh vũ trụ làm thước đo thời gian)
PhạmThị Thúy Nhài
15
- “Xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua ... sẽ già”.
 Điệp từ, nghệ thuật tương phản : Theo Xuân Diệu, thời gian tuyến tính, thời gian như một dòng chảy xuôi chiều, một đi không trở lại.
 Quan niệm này xuất phát từ cái nhìn động: cảm nhận về thời gian của Xuân Diệu là cảm nhận đầy tính mất mát.
PhạmThị Thúy Nhài
16
- “Lòng tôi rộng nhưng lượng trời cứ chật... tiếc cả đất trời”.
 Nghệ thuật tương phản, từ láy “bâng khuâng”
 Cảm xúc lưu luyến tuổi trẻ, mùa xuân, cuộc đời
 Nhà thơ yêu say đắm cuộc sống.
PhạmThị Thúy Nhài
17
- “Mùi tháng năm đều rớm vị chia phôi ... tiễn biệt”:
 Nhân hóa, cảm nhận bằng mọi giác quan: Mỗi khoảnh khắc trôi qua là một sự mất mát. (Cảm nhận tinh tế dòng thời gian được nhìn như một chuỗi vô tận của những mất mát chia phôi, cho nên thời gian thấm đẫm hương vị của chia lìa. Khắp vũ trụ là lời thở than của vạn vật, là không gian đang tiễn biệt thời gian. Mỗi sự vật đang ngậm ngùi tiễn biệt một phần đời của chính nó )
 Cùng với sự ra đi của thời gian là sự phôi pha, phai tàn của từng cá thể.
Mưa xuân Hà Nội
PhạmThị Thúy Nhài
18
Sơ kết:
Giọng thơ triết luận, ngôn ngữ thơ biểu cảm, giàu hình ảnh. Nhà thơ ý thức sâu xa về giá trị của mỗi cá thể sống. Mỗi khoảnh khắc trong đời con người đều vô của quý giá vì một khi đã mất đi là mất vĩnh viễn
 Quan niệm này khiến cho con người biết quý từng giây từng phút của đời mình và biết làm cho từng khoảnh khắc đó tràn đầy ý nghĩa
 Đây chính là sự tích cực rất đáng trân trọng trong quan niệm sống của XD.
PhạmThị Thúy Nhài
19
3/ 10 câu cuối: Khát vọng sống, khát vọng yêu cuồng nhiệt, hối hả.
- “Mau đi thôi!” Câu cảm thán
 Giục giã sống “vội vàng” để tận hưởng tuổi trẻ và thời gian, không sống hoài, sống phí...
- Điệp ngữ “Ta muốn”
 Khát vọng sống mãnh liệt, khát vọng được yêu thương: “Ta muốn say cánh bướm với tình yêu”
PhạmThị Thúy Nhài
20
- Liệt kê : hình ảnh “mây, gió, cánh bướm, non nước, cây, cỏ, ...”
 Thị giác cảm nhận về không gian của cuộc sống mới mơn mởn
 Khứu giác cảm nhận về mùi vị “thơm” hương cuộc sống
 Thính giác cảm nhận “thanh sắc của thời tươi”
PhạmThị Thúy Nhài
21
“Cái hôn”,“cắn” cảm giác mãnh liệt, vồ vập, yêu thương.
- “Ta muốn: ôm  riết  say  thâu  cắn”: các động từ, tăng tiến, phép điệp
-> Tình yêu mãnh liệt táo bạo của một cái “tôi” thi sĩ yêu cuộc sống cuồng nhiệt, tha thiết với mềm vui trần thế, tâm thế sống tích cực .
PhạmThị Thúy Nhài
22
 Ba đoạn thơ vận động vừa rất tự nhiên về cảm xúc, vừa rất chặt chẽ về luận lý : thấy cuộc sống là thiên đường trên mặt đất, nhà thơ sung sướng ngây ngất tận hưởng nhưng với một tâm hồn nhạy cảm trước bước đi của thời gian, nhà thơ nhận thẩy “xuân đương tới nghĩa là xuân đương qua”. Vì thế day dứt, thi nhân bỗng chợt buồn rồi băn khoăn, day dứt. Không thể níu giữ thời gian, không thể sống hai lần tuổi trẻ nên thi nhân vội vàng cuống quýt nỗi khát khao giao cảm với đời. Bài thơ kết ở giây phút đỉnh điểm : “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi”.
PhạmThị Thúy Nhài
23
III. KẾT LUẬN:
- Kết hợp nhuần nhị giữa mạch cảm xúc dồi dào và mạch triết luận sâu sắc. Cách sử dụng ngôn từ mới mẻ, độc đáo, sáng tạo.
 Xuân Diệu thực sự là một bậc thầy của tiếng Việt ngay từ khi ông còn trẻ .
PhạmThị Thúy Nhài
24
- Cách nhìn nhận thiên nhiên, quan niệm về thời gian, quan niệm sống của Xuân Diệu diễn tả một tiếng lòng khát khao mãnh liệt và cho thấy ông ý thức sâu sắc về giá trị lớn nhất của đời người là tuổi trẻ, hạnh phúc lớn nhất của con người là tình yêu; thời gian ra đi không trở lại nên ta phải quý trọng thời gian, sống sao cho có ý nghĩa  Cách nhìn nhận của Xuân Diệu rất tích cực với một tinh thần nhân văn mới
PhạmThị Thúy Nhài
25