Tuần 21. Vội vàng

1. Tác giả Xuân Diệu:
a/Cuộc đời:
- Tên khai sinh: Ngô Xuân Diệu, quê nội ở Hà Tĩnh, quê ngoại ở Bình Định.
(1916-1985)
- Sau khi đỗ tú tài: dạy học tư, làm viên chức ở Mĩ Tho, rồi ra Hà Nội sống bằng nghề viết văn.
- Ông hăng hái tham gia các hoạt động xã hội với tư cách 1 nhà văn chuyên nghiệp: đại biểu quốc hội khoá 1, uỷ viên BCH Hội nhà văn VN khoá 1,2,3; Viện sĩ thông tấn Viện Hàn lâm nghệ thuật CHDC Đức.

- 1996: được nhà nước tặng giải thưởng HCM về VHNT.
b/Sự nghiệp thơ văn:
- Là nhà thơ , nhà văn hoá lớn.
+Ngay khi bước chân vào làng thơ, đã đựơc nhìn nhận: nhà thơ mới nhất trong những nhà thơ mới (Hoài Thanh).
+Nhà thơ của mùa xuân, tuổi trẻ & tình yêu với 1 hồn thơ khát khao giao cảm với đời (Nguyễn Đăng Mạnh).
+Luôn duy trì nguồn cảm xúc tươi mới, cặp mắt xanh non để nhìn vạn vật ,dòng thơ cho đến cuối đời không hề vơi cạn.

→sự đam mê sáng tạo của ông như 1 cuộc chạy đua với thời gian, tìm đến sự bất tử trong văn chương
* Tác phẩm chính
- Thơ: Thơ thơ,Gởi hương cho gió,Riêng chung,Hai đợt sóng....
-Văn xuôi :Phấn thông vàng,Dao có mài mới sắc
- Các tập tiểu luận, phê bình, nghiên cứu: Các nhà thơ cổ điển VN.
Bút tích của nhà thơ Xuân Diệu
3.Vội vàng
-Trích trong tập “Thơ thơ” ( tiêu biểu cho thơ Xuân Diệu trước Cách mạng tháng Tám-1945)
-Bố cục:3 phần
•Đ1: C1-13: Cảm xúc trước cảnh đẹp mùa xuân
•Đ2: C14-29: Những cảm nhận về thời gian
•Đ3: C30-hết: Thái độ sống của nhà thơ


Tôi muốn tắt nắng đi
Cho màu đừng nhạt mất;
Tôi muốn buộc gió lại
Cho hương đừng bay đi.

Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,
Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,
Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.
Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,
Không cho dài thời trẻ của nhân gian,
Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại.
Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt...
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

Chẳng bao giờ, ôi! chẳng bao giờ nữa...

Mau đi thôi! mùa chưa ngả chiều hôm,
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn:
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;
- Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!

Xuân Diệu
1/Cảm xúc trước cảnh đẹp mùa xuân
- Tôi muốn: tắt nắng
buộc gió
điệp từ
động từ mạnh
→thể hiện khát vọng chủ quan, ý tưởng táo bạo của thi nhân muốn đoạt quyền tạo hoá để níu giữ thời gian, giữ cái đẹp cho đời

Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất;
Của yến anh này đây khúc tình si.
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi;
Mỗi sáng sớm, thần vui hằng gõ cửa;
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần;
+Cấu trúc điệp "Của.này đây."
:tạo âm điệu dìu dặt, ngọt ngào, say đắm
+Nghệ thuật liệt kê, cách dùng từ mới " tuần tháng mật, khúc tình si, ánh sáng chớp hàng mi",
+Hình ảnh gợi tả "hoa đồng nội xanh rì, lá cành tơ phơ phất"
? bức tranh thiên nhiên gần gũi, tươi đẹp, quyến rũ như chốn thiên đường và sự sống, tình yêu cứ tràn trề, lên men ngây ngất
+Hình ảnh so sánh độc đáo:
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
?mùa xuân tựa hồ như cô thiếu nữ kiều diễm, hồng hào, tình tứ, đầy hấp dẫn
? Bằng cặp mắt "xanh non", "biếc rờn", thi nhân đã phát hiện ra ở thiên nhiên, ở con người gần gũi, bình thường những vẻ đẹp mới lạ và thổi hồn mình vào đó khiến cho chúng thắm tình, nảy sắc, lên hương..
-T�âm tr?ng:
Tôi sung su?ng.Nhung v?i vàng 1 n?a
?vui sướng, vội vàng, cuống quít, khát khao tận hưởng, giao cảm với cuộc đời của thi nhân khi mùa xuân đến
2/Những cảm nhận về thời gian
-Lí giải hiện thực:
Xuân đương tới - đương qua
Còn non - sẽ già
Xuân hết - tôi mất
ý thức được sự trôi chảy nhanh chóng của thời gian
- Thơ xưa: thời gian tuần hoàn, theo chu kì, không mất. Tư tưởng vạn vật nhất thể, con người ung dung đứng ngoài thời gian. Mĩ học phi thời gian.
- Còn XD, thời gian tuyến tính, trải dài, một đi không trở lại, con người hốt hoảng sợ “mất” thời gian
→cảm nhận đầy tính mất mát
→chán cường, bi quan
-Triết lí về quy luật cuộc đời:
Lòng tôi rộng>Xuân tuần hoàn>Còn trời đất>→qua cái nhìn của thi nhân, mỗi khoảnh khắc trôi qua là một sự mất mát, chia lìa
giọng thơ u uất, chán nản trước sự vô hạn của vũ trụ và cái hữu hạn của đời người
-Nhìn nhận thiên nhiên:
Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,
Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt...
Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,
Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?
Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,
Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

đượm màu sắc bi quan,thời gian thấm đẫm hương vị của sự chia lìa,lời than thở tiễn biệt bao trùm không gian
Xuân Diệu trình bày cảm nhận về thời gian của mình bằng một cảm xúc sôi nổi,cuồng nhiệt của một cái tôi có ý thức sâu sắc về sự tồn tại có ý nghĩa của mỗi cá nhân trên đời, , nâng niu trân trọng từng giây phút của cuộc đời, nhất là những năm tháng của tuổi trẻ
3/Thái độ sống của nhà thơ:
- Mau đi thôi: giục giã,hối hả mọi người và chính mình
Ta muốn ôm
Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn:
Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,
Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,
Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều
Và non nước, và cây, và cỏ rạng,
Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng,
Cho no nê thanh sắc của thời tươi;

-Điệp từ: ta muốn

- Động từ,tính từ mạnh:
- Hình ảnh thơ táo bạo: Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!
cách bộc lộ cảm xúc mãnh liệt, độc đáo & mới mẽ, thể hiện niềm khát khao sống sôi nổi,mãnh liệt của thanh niên, của tuổi trẻ.

Quan niệm mới mẻ, độc đáo của Xuân Diệu: giá trị lớn nhất của đời người là tuổi trẻ! Hạnh phúc lớn nhất của tuổi trẻ là tình yêu! Đó là cái nhìn tích cực giàu giá trị nhân văn!
III.Tổng kết:
1.Về nội dung:
-Bài thơ thể hiện lòng yêu đời sôi nổi. Mãnh liệt đến độ đam mê của Xuân Diệu
2.Về nghệ thuật:
- Nhịp thơ: biến đổi uyển chuyển linh hoạt theo dòng cảm xúc dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt.
- Nét riêng của giọng thơ XD đc thể hiện rất rõ trong tác phẩm, đã truyền đựơc trọn vẹn cái đắm say trong tình cảm của tác giả→tác phẩm đã tìm đựơc con đường ngắn nhất đến với trái tim người đọc.
- Sử dụng dồn dập những động từ mạnh, tăng tiến chỉ sự đắm say; nhiều danh từ chỉ vẻ đẹp thanh tân tươi trẻ; nhiều tính từ chỉ xuân sắc; nhiều điệp từ, điệp câu