Tuần 21. Vội vàng

VỘI VÀNG
Xuân Diệu
Trương Thị Quỳnh Anh
I.Giới thiệu:
1.Tác giả:
Năm sinh – mất : 1916-1985
Quê hương : Hà Tĩnh
Bút danh : Trảo Nha
Bản thân :
+Sau khi tốt nghiệp tú tài, ông đi dạy học tư và làm viên chức ở Mĩ Tho, sau đó ra Hà Nội sống bằng nghề viết văn.
+Xuân Diệu tham gia Cách Mạng sớm và hăng hái hoạt động trong lĩnh vực văn hóa nghệ thuật.
+Xuân Diệu được Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (1996)

2.Tác phẩm
Gồm 2 thể loại chính:
Thơ : Riêng chung, Thơ thơ, Hai đợt sóng, Mũi Cà Mau-cầm tay,…
Văn xuôi: Phấn thông vàng, Trường ca,…
3.Xuất xứ
Vội vàng được in trong tập Thơ thơ (1938), là 1 trong những bài thơ tiêu biểu nhất của Xuân Diệu trước CMT8
4.Chủ đề
Vội vàng là lời giục giã hãy sống hết mình, hãy quý trọng từng giây, từng phút của cuộc đời mình, nhất là những tháng năm tuổi trẻ của một hồn thơ yêu đời, ham sống đến cuồng nhiệt.
5.Bố cục
Chia làm 3 phần:
13 câu đầu :Tác giả bộc lộ tình yêu tha thiết say đắm đối với cuộc sống trần thế
17 câu tiếp theo: tác giả bày tỏ nỗi băn khoăn, lo sợ trước sự trôi qua mau chóng của thời gian và sự ngắn ngủi hữu hạn của kiếp người.
Đoạn còn lại : Lời giục giã tận hưởng hương sắc thiên nhiên và tuổi xuân cuộc đời
II.Tìm hiểu văn bản
1.Tình yêu cuộc sống tha thiết của nhà thơ (13 câu đầu)
a.4 câu đầu: ước muốn của nhà thơ
Mở đầu bài thơ bằng 4 câu thơ ngũ ngôn, nhà thơ đã nêu lên 2 ước muốn : “tắt nắng”,”buộc gió”
=>đây là ước muốn không tưởng, không bao giờ thực hiện được
Tuy nhiên, đây là ước muốn và mục đích rất thật. Nó xuất phát từ tâm lý: sợ thời gian trôi, muốn níu kéo thời gian, muốn giữ niềm vui và muốn mãi mãi được tận hưởng sắc màu và hương vị cuộc sống.
Cái hay trong nghệ thuật:
Cách nói kì lạ, có vẻ như ngông cuồng của nhà thơ, tạo sự chú ý với người đọc.
Thể thơ ngũ ngôn ngắn gọn, như lời khẳng định, giãi bày cố nén cảm xúc và ý tưởng của người nghệ sĩ.
Điệp ngữ “tôi muốn” nhắc lại 2 lần, kết hợp điệp từ “cho”
=> Thể hiện thái độ muốn trực tiếp can thiệp vào quy luật của tạo hóa, cũng như ước muốn và tình yêu cuộc sống mãnh liệt của nhà thơ.Đây chính là sự thể hiện cái “tôi” cá nhân: tự tin và tự tôn của nhà thơ.
2.Cảm xúc trước thiên nhiên và cảm xúc của nhà thơ

Của ong bướm này đây tuần tháng mật;
Này đây hoa của đồng nội xanh rì;
Này đây lá của cành tơ phơ phất
Của yến anh này đây khúc tình si
Và này đây ánh sáng chớp hàng mi
Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa
Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.
Cuộc sống qua cảm nhận của nhà thơ hiện lên bằng một loạt hình ảnh : 
Ong bướm,hoa đồng nội xanh rì, …cành tơ phơ phất,…yến anh…khúc tình si,…ánh sáng chớp hàng mi…/ cảnh thiên nhiên
=>cuộc sống quen thuộc hàng ngày nhưng qua cảm xúc nồng nàn của nhà thơ trở thành cảnh vật và cuộc sống rất đỗi tươi đẹp, rộn ràng như ở chốn thần tiên.
-Điệp khúc “này đây” và phép liệt kê tăng tiến cùng một số cụm từ “tuần tháng mật”, “khúc tình si”… 

=> Sự sung sướng, ngất ngây; hối hả, gấp gáp như muốn nhanh chóng tận hưởng vẻ đẹp của cuộc sống.
Cách diễn đạt độc đáo: “Tháng giêng ngon như một cặp môi gần” 
-> so sánh ->vật chất hóa khái niệm thời gian qua hình ảnh “cặp môi gần” -> vừa gợi hình thể vừa gợi tính chất (thơm ngon và ngọt ngào).
Tháng giêng ngon như một cặp môi gần
-> dùng hình ảnh cụ thể của cơ thể ( cặp môi gần) mà sánh với đơn vị thời gian trừu tượng ( tháng giêng ngon)
Có thể nói, đây là một trong những câu thơ hay nhất, mới nhất, táo bạo nhất của Xuân Diệu trước Cách mạng. 
=>Đoạn thơ thể hiện tình yêu cuộc sống thiết tha, mãnh liệt với một tâm hồn tràn trề nhựa sống của nhà thơ.  
1.Cảm nhận về thời gian
a, Quan niệm mới của Xuân Diệu về thời gian
Quan niệm truyền thống phương Đông: thời gian tuần hoàn: thời gian được hình dung như một vòng tròn liên tục, cứ trở đi rồi trở lại.
Lấy sinh mệnh vũ trụ để làm thước đo thời gian.Đây là một cái nhìn tĩnh
Quan niệm của Xuân Diệu ảnh hưởng phương Tây: thời gian tuyến tính: thời gian được hình dung như một dòng chảy xuôi chiều, một đi không trở lại
=>Xuân Diệu lấy sinh mệnh cá nhân làm thước đo thời gian.Đây là cái nhìn động
b, Cảm nhận của thi sĩ Xuân Diệu về thời gian
Thời gian được cảm nhận đầy tình mất mát bởi nó trôi chảy rất mau chóng.
+Mất tuổi trẻ đẹp đẽ (Không cho dài thời trẻ của nhân gian)
+ Thời gian vô hạn >< đời người hữu hạn (Còn trời đất nhưng chẳng còn tôi mãi)
Thời gian thấm đẫm hương vị của sự chia lìa
+Lời than thở tiễn biệt bao trùm lên không gian (Khắp sông núi vẫn than thầm tiễn biệt)
+Mỗi sự vật thiên nhiên ngậm ngùi tiễn biệt một phần đời của chính nó
Xuân Diệu trình bày cảm nhận về thời gian của mình bằng 1 cảm xúc sôi nổi, cuồng nhiệt, giọng tranh luận, biện bác
Xây dựng những hình tượng đầy mĩ cảm, những câu thơ giàu nhạc điệu.
2.Hình ảnh thiên nhiên sự sống
a.Trong cảm nhận tinh tế của Xuân Diệu
Đó là một thiên đường ngay trên mặt đất: vừa gần gũi thân quen vừa quyến rũ đẹp kì diệu
(Của ong bướm… chớp hàng mi)
Đó là tạo vật và cuộc sống được nhìn qua lăng kính tình yêu, cặp mắt tuổi trẻ
(Tháng Giêng ngon như một cặp môi gần
Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi)
Đó là thế giới trong khoảnh khắc chia li, mất mát
(Mùi tháng năm … phai tàn sắp sửa)
b, Cách diễn tả độc đáo của Xuân Diệu
Chọn độ căng tròn, chín mọng nhất của thiên nhiên lẫn cuộc đời con người để miêu tả
Lấy con người làm chuẩn mực cho cái đẹp của thiên nhiên
Diễn tả tất cả trong cảm xúc mãnh liệt, đầy mê say
3.Nét mới trong quan niệm của Xuân Diệu về cuộc sống, tuổi trẻ và hạnh phúc.
Cuộc sống ở thế giới này sở dĩ đẹp nhất, mê hồn nhất vì con người có tuổi trẻ và tình yêu
Tuổi trẻ là thời gian đẹp nhất, quý giá nhất trong cuộc đời mỗi con người.
Hạnh phúc lớn nhất và gia tài quý báu nhất của đời người là tình yêu.
=> Xuân Diệu kêu gọi mọi người hãy biết hưởng thụ chính đáng những gì mà cuộc sống dành cho mình, hãy sống mãnh liệt , sống hết mình cho những năm tháng tuổi trẻ.
4.Tình yêu cuộc sống vội vàng của nhà thơ (10 câu cuối)
a.Hình ảnh
-Hình ảnh gần gũi, quen thuộc nhưng tươi mới, giàu sức sống, đầy quyến rũ và tình tứ (mây đưa, gió lượn, cánh bướm…)
-Hình ảnh táo bạo, đầy cảm giác (mùi thơm chếnh choáng, ánh sáng đã đầy….)
b.Ngôn từ
-Động từ mạnh, tăng tiến diễn tả sự đắm say:ôm, riết, say, thâu, cắn
-Nhiều danh từ chỉ vẻ đẹp thanh tân tươi trẻ: thanh sắc, thời tươi, xuân hồng.
-Nhiều tính từ chỉ xuân sắc: mơn mởn, chếnh choáng, đã đầy, no nê
-Nhiều điệp từ, điệp cú: ta muốn…, cho…, và…
=>Cách dùng từ của Xuân Diệu táo bạo, giàu cảm xúc
c, Nhịp điệu
Nhịp điệu dồn dập, sôi nổi, hối hả, cuồng nhiệt.
d.Hình ảnh mới mẻ, độc đáo nhất của đoạn thơ
Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi!
Mùa xuân là hình ảnh quen thuộc trong thơ ca nhưng ở đây Xuân Diệu đã khoác lên cho thời gian mùa xuân chiếc áo mùa màu sắc vừa thơ mộng vừa quyến rũ.Xuân hồng trở thành hình ảnh mang ý nghĩa biểu tượng rất độc đáo.Nó vừa để chỉ sự tươi mới, tràn trề sức sống của thiên nhiên trần thế, vừa nói lên khoảng thời gian son trẻ hạnh phúc của đời người
The
End♥